AQSh-Meksika chegara inqirozi — Shimoliy Amerikada davom etayotgan migratsiya inqirozi boʻlib, Meksika orqali Qoʻshma Shtatlarga kirishga urinayotgan Lotin Amerikasidan noqonuniy immigrantlar oqimini oʻz ichiga oladi.

Meksikadan AQShga immigratsiya tarixi meksika-amerika urushi oxiriga borib taqaladi. Muhojirlar soni 2020-yil oxirida rekord darajaga koʻtarilgan[1][2]. 2021-yil moliya yilida muhojirlarning soni 1,73 millionni, 2022-yilda 2,76 millionni (2022-yil dekabrida 220 mingdan ortiq muhojir hibsga olingan) va 2023-yil moliya yilida 2,8 milliondan ortiqni tashkil qilgan. Muhojirlarning AQShdan boshpana izlashiga sabab oʻz mamlakatlaridagi iqtisodiy qiyinchiliklar, zoʻravonlik, jinoyatchilik va ekologik muammolar keltirildi. Eng koʻp muhojirlar Gvatemala, Salvador, Gonduras, Nikaragua va Venesuela fuqarolarini tashkil quladi[3].

Tarixi

tahrir

2020-yil aprel oyidan buyon Meksika chegarasi orqali AQShga kirishga uringan migrantlar soni doimiy ravishda oshib bormoqda[4]. Har yili oʻn minglab qarovsiz bolalar chegaraga kelishadi, bu esa tegishli munozaralarga sabab boʻlgan[1]. AQSh chegara xizmati xodimlari Qoʻshma Shtatlarga noqonuniy kirishga qarshi kurashishlari kerak edilar. Bundan tashqari, ular kontrabandani ushlash va musodara qilish bilan, shuningdek, Immigratsiya va bojxona nazorati bilan xodimlar shugʻullanadilar[5]. Chegara xavfsizligi va immigratsiya siyosati uzoq vaqtdan beri Amerika siyosatidagi asosiy masalalardan biri boʻlib kelgan.

1996-yilda „Noqonuniy immigratsiya islohoti va immigratsion javobgarlik toʻgʻrisida“gi qonun qabul qilindi, bu esa chegarani kesib oʻtishda qoʻlga olingan muhojirlarni deportatsiya qilishni tezlashtirish imkonini bergan. 2001-yil 11-sentyabrdagi teraktlardan keyin immigratsiya qonunlari kuchaytirildi va Chegara xizmatiga qoʻshimcha vakolatlar berildi[2].

COVID-19 pandemiyasi davrida Tramp maʼmuriyati AQSh kodeksining 42-bandida migrantlarni Qoʻshma Shtatlardan chiqarib yuborish uchun foydalandi va bu aholi salomatligi uchun xavflarni kamaytirishga ishora qilgan.

2022-yil oxiriga kelib, 42-sarlavhaning bekor qilinishiga umid qilib, chegaraning Meksika tomonida katta oʻz-oʻzidan muhojirlar lageri paydo boʻldi. Ular yashashga majbur qilingan sharoit „dahshatli“ deb taʼriflangan[6]. 2023-yil sentyabriga kelib, muhojirlar soni yana eng yuqori darajaga koʻtarildi, har kuni taxminan 9000 migrant hibsga olindi[7]. Oʻtgan yillar bilan taqqoslaganda, migrantlarning koʻp qismini bolalar tashkil etib, ularning aksariyati qarovsiz bolalar kelgan; Qoʻshma Shtatlardagi gʻamxoʻrlik va vasiylik siyosati bahsliligicha qolmoqda[1].

Chegaradagi halokat

tahrir

Har yili yuzlab muhojirlar Meksikadan AQSh chegarasini noqonuniy kesib oʻtishga urinib halok boʻlishdilar[8]. Meksika-AQSh chegarasi dunyodagi eng halokatli quruqlik chegaralaridan biri hisoblanadi[9]. Chegara xizmati 2017-yil moliya yilida (2017-yil 30-sentabrda yakunlangan) 294 nafar muhojir oʻlganini maʼlum qildi, bu 2016-yilda 321 nafarga koʻpaygan. Bunga asosiy sabab shuki, atrof-muhitning oʻzaro taʼsir qilishidir (issiq va suvsizlanishni oʻz ichiga oladi)[10]. Aniqlik kiritilishicha, taqdim etilgan statistik maʼlumotlarga koʻra, faqat maʼlum boʻlgan oʻlimlarni aytishadi, hech qachon topilmaganlarni emas[11]. AQSh chegara xizmati maʼlumotlariga koʻra, 2017-yil moliya yilida 3221 nafar muhojirlar qutqarilgan[12].

Inqiroz xronologiyasi

tahrir

Obama maʼmuriyati

tahrir

2014-yilda AQSh nazorat punktlaridan yashirincha oʻtayotgan voyaga yetmagan bolalar va ayollar oqimi tufayli Meksika chegarasida inqirozni eʼlon qildi. Shu bilan birga, AQShda immigratsiya bilan bogʻliq fojialarning oldini olish siyosatini amalga oshirishda muammolar borligi taʼkidlandi. Meksikadan noqonuniy immigratsiya inqiroz davrida kamaydi, muhojirlarning asosiy qismi Gonduras, Gvatemala va Salvadorni oʻz ichiga olgan Markaziy Amerikaning Shimoliy uchburchagidagi mamlakatlardan kelgan. Ayrim olimlarning fikricha, immigratsiya inqirozi AQShning Sovuq urush davridagi Markaziy Amerikaga aralashuvi natijasidir. Yuqori darajadagi siyosiy beqarorlik, zoʻravonlik jinoyati va qashshoqlik AQShning avtoritar rejimlarni qoʻllab-quvvatlashi natijasida yuzaga kelgan[13]. Qayd etilishicha, Meksikada migrantlar toʻplangan bir qator joylarni xavfsiz deb boʻlmaydi: tashrif buyuruvchilar zoʻrlash, odam oʻgʻirlash va qotillik kabi jinoyatlar qurboniga aylangan. Biroq amaldagi qoidalarga koʻra, ularga AQShdan boshpana soʻrash taqiqlangan edi. AQSh hukumati va Birlashgan Millatlar Tashkiloti muhojirlarni Markaziy Amerikadagi uylariga qaytarish uchun bepul transport bilan taʼminladi. 2019-yilda AQSh chegara xizmati maʼlumotlariga koʻra, uzoq masofali yuk mashinalarida oʻzlarini noqonuniy olib oʻtishga uringan migrantlar soni 40 foizga oshgan[14].

Tramp maʼmuriyati

tahrir

2018-yil iyun oyida San-Fransiskoda Tramp maʼmuriyatining shafqatsiz va gʻayriinsoniy hisoblangan immigratsiya siyosatiga qarshi norozilik namoyishi boʻlib oʻtdi. 2019-yil sentabrida AQSh Oliy sudi chegarada qoʻyilgan boshpana soʻrovlarining koʻpchiligini rad etish ehtimolini oshiradigan qarorga rozi boʻldi. Hujjatga koʻra, Amerika Qoʻshma Shtatlarining janubiy chegarasiga boshqa mamlakatlardan kelgan arizachilarning aksariyati boshpana soʻrash huquqiga ega emas edilar[15]. Donald Tramp Time nashriga bergan intervyusida Obama maʼmuriyatini immigratsiya siyosati uchun tanqid qilingan. Trampning soʻzlariga koʻra, immigratsiya siyosatining maqsadi „soxta“ boshpana soʻrovlar sonini kamaytirishdir[16]. Tramp maʼmuriyati muhojirlarni Qoʻshma Shtatlardan tashqarida boshpana berish jarayoniga chaqirilishini kutishlarini talab qiladigan siyosatni ilgari suradi. Natijada, immigratsiya sudi 2019-yil sentyabr oyida milliondan ortiq koʻrib chiqilayotgan ishlarga duch keldi[17].

Bayden maʼmuriyati

tahrir

2021-yil mart oyida prezident Jo Bayden vitse-prezident Kamala Xarrisga migrantlar inqiroziga qarshi kurashni topshirdi: 2021-yil moliya yilida AQSh chegara xizmati Meksika-AQSh chegarasi boʻylab 1,6 milliondan ortiq chegarani kesib oʻtishga urinishlarni tasdiqladi, bu yil avvalgidan koʻra toʻrt baravar koʻp yil boʻldi va kuzatishlar tarixidagi eng yuqori yillik koʻrsatkich edi. 2019-yildagi oʻsishdan soʻng, 2020-yil moliya yilida migrantlar soni COVID pandemiyasi tufayli chegaralarning yopilishi tufayli kamaydi[18].

2020-yil 13-yanvarda, Bayden inauguratsiyasidan bir hafta oldin Gonduras va Salvadordan AQShga 3000 dan ortiq odam joʻnab ketgan boʻlsa, bir hafta oʻtib bu raqam taxminan 7-8 mingga yetgan[19].

16-yanvar kuni Gvatemala va Meksika AQShga ketayotgan muhojir karvonining oʻz mamlakatlari orqali oʻtishini toʻxtatish uchun oʻz chegaralariga qurolli kuchlarini joʻnatdi. Bu urinishlar muvaffaqiyatsiz tugagan[20][21].

Bayden oʻzining lavozimidagi birinchi kunida Meksika chegarasida devor qurilishini toʻxtatdi va 2019-yil fevral oyida Tramp maʼmuriyati tomonidan eʼlon qilingan milliy favqulodda vaziyatni tugatgan[22]. Bayden maʼmuriyatining boshida AQSh chegarasida muhojirlar sonining koʻpayishi siyosiy bahslarga sabab boʻldi. 2021-yil Politico hisobotiga koʻra, respublikachilar migrantlar inqirozini 2022-yilgi oraliq saylovlarda markaziy masalaga aylantirishni rejalashtirgan[23]. 2021-yil fevral oyidan beri Markaziy Amerikadan AQShga kelgan muhojirlar soni barqaror ravishda oshib bormoqda[24].

AQSh chegara xizmati muhojirlar orasida qarovsiz bolalar soni ortgani haqida xabar berdi. Yanvar oyida 5858 dan fevral oyida esa 9457 gacha oʻsish 2010-yilda qaydlar boshlanganidan beri qarovsiz bolalar sonining oylik eng kuchli oʻsishini koʻrsatgan[25][26][27].

2021-yil fevral oyida qotillik qurboni boʻlgan bir guruh muhojirlarning jasadlari Meksika shimolida topilgan edi. Bir necha oy oʻtgach, AQSh bojxona va chegara xizmati kartellar va chegara kontrabandachilari muhojirlarga ularning holati va nazorat qilinadigan hududlarda qolish qobiliyatini aniqlash uchun turli rangdagi bilaguzuklar berayotgani haqida xabar bergan[28][29].

2021-yil mart oyida, Meksikadan AQShga kirgan muhojirlar sonining yana bir koʻpayishi foʻnida, Bayden muhojirlarni „kelmaslikka“ chaqirgan. U muhojirlar oʻz vatanlarini tark etmasdan boshpana soʻrash imkoniyatiga ega boʻladigan rejani ishlab chiqish haqida gapirgan. U, shuningdek, katta yoshli muhojirlarni „orqaga joʻnatish“ zarurligini bildirdi, bu Tramp maʼmuriyatining 42 Title tez deportatsiya siyosatini davom ettirishni nazarda tutadi[30].

Bayden uning maʼmuriyati qarovsiz bolalarni deportatsiya qilmasligini aytdi; Ushbu toifadagilar sonining oʻsishi ularni oilalarga yuborishdan oldin boshpana berish bilan shugʻullanadigan muassasalarning imkoniyatlaridan oshib ketgan. Bayden Federal favqulodda vaziyatlar agentligiga ushbu muammoni hal qilishda yordam berishni buyurdi. Har xil yoshdagi migrantlar oqimi tufayli ushbu muassasaning imkoniyatlari ham yetarli emasligi qayd etilgan[31].

2021-yil 24-martda Bayden vitse-prezident Kamala Xarrisga boshpana izlovchilar, shu jumladan qarovsiz voyaga etmaganlar sonini kamaytirish choralarini koʻrishni buyurgan. Shuningdek, unga Meksika, Gonduras, Gvatemala va Salvador bilan muzokaralar olib borish vazifasi yuklangan[32]. 2021-yil iyun oyida Xarris Markaziy Amerikadan AQShga migratsiyaning sabablarini bartaraf etish va intensivligini kamaytirish maqsadida Gvatemala va Meksikaga tashrif buyurdi[33]. Gvatemala prezidenti Alexandro Giammattei bilan qoʻshma matbuot anjumanida u potentsial muhojirlarga murojaat qilib, ularni Meksika bilan chegara orqali AQShga kirishga urinmaslikka chaqirgan[34]. 2021-yil sentyabrida 30 000 dan ortiq gaitilik muhojir Del Rio, Texas sektorida chegarani kesib oʻtgan. Bir paytlar Del Rio Ciudad Acuna xalqaro koʻprigi ostidagi muhojirlar lagerida 15 000 dan ortiq vaqtinchalik aholi istiqomat qilgan. Lagerdagi dahshatli sharoitlar keng xalqaro noroziliklarga sabab boʻlgan[35].

Ayni vaqtda Texasning Del-Rio shahrida gaitilik muhojirlarning AQSh chegarasini kesib oʻtishi bilan bogʻliq hodisa yuz berdi. Prezident Jo Bayden va vitse-prezident Kamala Xarrisning aytishicha, migrantlar AQSh chegara xizmati xodimlari tomonidan kaltaklangan.

2022-yil iyul oyida AQSh bojxona va chegara himoyasi tekshiruvi muhojirlarga hujum qilinmagan degan xulosaga kelgan.

2021-moliya yilida chegara agentlari Meksika-AQSh chegarasini noqonuniy kesib oʻtgan 1,7 milliondan ortiq muhojirni qoʻlga oldi. Bu tarixdagi eng yuqori koʻrsatkich edi[36].

2021-yil noyabr oyida amerikaliklarning atigi 31 foizi prezidentning immigratsiya boʻyicha siyosatini maʼqullagan[37].

Progressivlar Bayden maʼmuriyatidan deportatsiyani toʻxtatishni va oʻz mamlakatlarida qonuniy taʼqibga uchragan migrantlarga boshpana berishni talab qilishgan[38].

2023-yil sentyabr oyida Dallas Morning News gazetasi Markaziy Amerikaning toʻrtta davlatida oʻtkazilgan sotsiologik soʻrov natijalarini eʼlon qilindi, unga koʻra ushbu mamlakatlarning koʻplab aholisi AQShning „ochiq chegaralar“ siyosati haqida notoʻgʻri maʼlumotga ega boʻlgan[39].

Immigratsiya islohotini targʻib qiluvchi advokatlik guruhi ijrochi direktorining soʻzlariga koʻra, kontrabandachilar aholini Meksika-AQSh chegarasiga oʻz maqsadlari yoʻlida jalb qilish uchun yolgʻon maʼlumotlar tarqatmoqda. Soʻrov oʻtkazgan BSP Research kompaniyasi maʼlumotlariga koʻra, dezinformatsiya siyosatchilar va konservativ OAVlardan keladi. Koʻpgina respublikachilar va konservativ sharhlovchilar chegara inqirozida ichki xavfsizlik vaziri Alexandro Mayorkasni aybladilar. 2024-yil 28-yanvarda Vakillar palatasi respublikachilar Mayorkasga qarshi impichment toʻgʻrisidagi qonun loyihasini taqdim etib, uni „qonunga qasddan va muntazam ravishda rioya qilmaslik“ va jamoatchilik ishonchini suiisteʼmol qilishda aybladi. Baʼzi siyosatchilar va konstitutsiyaviy huquq ekspertlari immigratsiya siyosati boʻyicha nizolarni hal qilish uchun impichmentdan foydalanish notoʻgʻri ekanligini taʼkidlaydilar[40][41][42][43][44]. 6-fevral kuni Vakillar palatasining toʻliq majlisi oldida boʻlib oʻtgan impichment boʻyicha ovoz berish 214 ta yoqlab, 216 ta qarshi ovoz toʻplab rad etish bilan yakunlandi[45]. Bir hafta oʻtgach, impichment rezolyutsiyasi qabul qilindi (214 ovoz, 213 ovoz)[46].

Taklif etilayotgan qonunchilik choralari

tahrir

Bir necha oy davom etgan muzokaralardan soʻng, 2024-yilning 4-fevralida ikki partiyadan iborat senatorlar guruhi muhojirlarni chegarani kesib oʻtishga yoʻl qoʻymaslik uchun moʻljallangan 370 sahifalik qonun loyihasini eʼlon qildi. Qonun loyihasida chegaradagi toʻqnashuvlar bir necha kun davomida kuniga oʻrtacha 5000 ga yetgan taqdirda, chegarani avtomatik ravishda yopishni talab qiladigan „chegaradagi favqulodda vaziyat“ moddasi mavjud edi. Qonun loyihasi immigratsiya boʻyicha tinglovlar tugaguniga qadar migrantlarning mamlakatga kirishiga ruxsat beruvchi „qoʻlga olish va qoʻyib yuborish“ amaliyotiga chek qoʻyadi; Qonun loyihasiga koʻra, migrantlar sud muhokamasigacha hibsga olinadi[47].

Qonun loyihasi, shuningdek, boshpana soʻrash va daʼvolarni tasdiqlash jarayonini kuchaytiradi va mezonlarga javob bermaydigan migrantlarni tezda chiqarib yuboradi. Bundan tashqari, chegara xizmati xodimlari va boshpana xizmatlarini koʻpaytirish, shuningdek, qamoqda saqlash joylarini koʻpaytirish rejalashtirilgan edi. Qonun AQSh fuqarolarining migrant turmush oʻrtoqlariga minglab ish vizalari berilishini talab qilgan. Prezident Bayden qonun loyihasini qoʻllab-quvvatladi va spiker Jonson qonun eʼlon qilinishidan bir necha kun oldin respublikachilar nazoratidagi Vakillar palatasida qonun qabul qilinmasligini aytgan. 2024-yilning yanvarida Bayden agar qonun qabul qilinsa, darhol chegarani yopishini aytdi. Respublikachilar partiyasining yetakchi muzokarachisi, Oklaxoma shtatidan, eng konservativ respublikachi senatorlardan biri Jeyms Lankford ovoz berishdan bir necha hafta oldin qonun loyihasini himoya qilishga uringan. Donald Tramp 2024-yilgi Respublikachilar partiyasidan prezidentlikka nomzod boʻlish uchun yetakchi nomzod sifatida Senatdagi muzokaralar chogʻida respublikachilar taklifga qarshi chiqish uchun ochiq va shaxsiy bosim oʻtkazgan. Qonun loyihasi 18 000 ga yaqin chegara xizmati xodimlarini birlashtirgan milliy chegara xizmati kengashi tomonidan maʼqullangan. 2020-yilgi saylovlarda kasaba uyushmasi Trampni qoʻllab-quvvatladi va Bayden siyosatini keskin tanqid qildi[48][49][49][50][51].

Tramp Jo Baydenning qonunchilik bilan siyosiy gʻalaba qozonishini istamasligini ochiq aytganidan keyin Senatdagi respublikachilar qonun loyihasiga qarshi chiqdi[52][53][54][55][56][57]. 118 milliard dollarlik paketga Ukraina harbiylari uchun 60 milliard dollar va Isroil uchun 14 milliard dollar ajratilgan[58].

Bir necha kun oʻtgach, Tramp uchrashuvda: „Biz Jo Baydenning halokatli ochiq chegara qonunini rad etdik“, — dedi, Bayden esa, „Har kuni noyabr oyigacha Amerika xalqi chegara xavfsizligining yagona sababi ekanligini bilib oladi[59][60].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 „U.S. Detention of Child Migrants“ (en). Council on Foreign Relations. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  2. 2,0 2,1 Ramón A. Gutiérrez. Mexican Immigration to the United States(ingl.) // Oxford Research Encyclopedia of American History. — 2019-07-29. — ISBN 978-0-19-932917-5. — DOI:10.1093/acrefore/9780199329175.001.0001/acrefore-9780199329175-e-146.
  3. „Southwest Land Border Encounters | U. S. Customs and Border Protection“ (en). www.cbp.gov. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  4. „The US border crisis - in four graphs“ (en-GB) (2022-yil 29-iyun). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  5. Fernandez, Manny. „‘People Actively Hate Us’: Inside the Border Patrol’s Morale Crisis“ (en-US). The New York Times (2019-yil 15-sentyabr). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  6. Reuters. „Guatemalan troops forcibly clear migrant caravan from highway“ (en-GB). The Guardian (2021-yil 18-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  7. „Reaping Whirlwind: How U.S. Interventionist Foreign Policies Created Our Immigration Crisis“.
  8. „Border-Crossing Deaths Have Doubled Since 1995; Border Patrol’s Efforts to Prevent Deaths Have Not Been Fully Evaluated“. Report to the Honorable Bill Frist, Majority Leader, U.S. Senate. United States Government Accountability Office (2006-yil 1-avgust).
  9. The deaths of 51 people in Texas highlight the perils of migration // The Economist. — ISSN 0013-0613.
  10. „Wayback Machine“. web.archive.org. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  11. „Wayback Machine“. web.archive.org. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  12. „Wayback Machine“. web.archive.org. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  13. https://lawecommons.luc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1541&context=pilr
  14. Dickerson, Caitlin. „Desperate Migrants on the Border: ‘I Should Just Swim Across’“ (en-US). The New York Times (2019-yil 29-sentyabr). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  15. „US-Mexico border apprehensions fall in September but remain high“ (en). Al Jazeera. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  16. „ACLU files complaint against returning pregnant asylum-seekers to Mexico“ (en). NBC News (2019-yil 1-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  17. Clark Mindock. „Trump visits US-Mexico border wall amid protests“. Independent (2019-yil 18-sentyabr).
  18. Gramlich, John „What’s happening at the U.S.-Mexico border in 7 charts“ (en-US). Pew Research Center. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  19. „Migrant caravan departs for U.S., clash with Central American forces“ (en). ABC 10 News San Diego KGTV (2021-yil 19-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  20. Reuters. „Guatemalan troops forcibly clear migrant caravan from highway“ (en-GB). The Guardian (2021-yil 18-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral. Категория:Википедия:Ошибки CS1 (generic name)
  21. The caravan hoped for change. But it’s not all up to Biden. // Christian Science Monitor. — ISSN 0882-7729.
  22. Hickey, Eric Bradner,Betsy Klein,Christopher „Biden targets Trump’s legacy with first-day executive actions | CNN Politics“ (en). CNN (2021-yil 20-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  23. „The border turned out to be a better attack on Biden than even Republicans thought“ (en). POLITICO (2021-yil 23-aprel). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  24. https://www.npr.org/2021/03/11/975916980/number-of-unaccompanied-minors-entering-u-s-soared-in-february
  25. „EXPLAINER: Is the US border with Mexico in crisis?“ (en). AP News (2021-yil 17-mart). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  26. Mulder, Brandon „Fact-check: Is the surge of migrant children arriving at border a result of Biden policies?“ (en-US). Austin American-Statesman. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  27. Morin, Rebecca „As Biden faces ongoing surge of migrant children, Republicans criticize White House for border crisis“ (en-US). USA TODAY. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  28. „Mexico: smugglers use bracelets to track migrants as they cross US border“ (en-GB). The Guardian (2021-yil 13-mart). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  29. Budasoff, Lorena Arroyo, Pablo Ferri, Hector Guerrero, Monica González, Eliezer „The Tamaulipas massacre: how the American Dream dies in Mexico“ (en). EL PAÍS English (2021-yil 22-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  30. „Biden administration faces pressure on immigration amid influx“ (en). Al Jazeera. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  31. Miroff, Nick. „Biden will deploy FEMA to care for teenagers and children crossing border in record numbers“ (en-US). Washington Post (2021-yil 14-mart). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  32. „Biden is giving Kamala Harris the thorniest issue to oversee as VP: immigration“. Business Insider. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  33. „Harris takes first steps onto world stage, into migration spotlight“ (en). NBC News (2021-yil 7-iyun). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  34. Harris' blunt message in Guatemala: 'Do not comeʼ to U. S. – POLITICO
  35. Gallón, Christina Maxouris,Steve Almasy,Natalie „A woman watched her husband and daughter drown at the Mexican border, report says | CNN Politics“ (en). CNN (2019-yil 26-iyun). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  36. „Record high migrant detentions at US-Mexico border“ (en-GB) (2021-yil 23-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  37. Inc, Gallup „Biden Approval Ratings Mostly Underwater“ (en). Gallup.com (2021-yil 18-noyabr). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  38. Jordan, Miriam. „Thousands of Migrants Have Been Waiting for Months to Enter U.S.“ (en-US). The New York Times (2022-yil 19-may). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  39. „Poll: Disinformation about ‘open borders’ helps spur migrant surge“ (en). Dallas News (2023-yil 27-sentyabr). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  40. Alemany, Jacqueline. „House GOP unveils Mayorkas impeachment articles despite lack of evidence“ (en-US). Washington Post (2024-yil 28-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  41. Mastrangelo, Dominick. „Turley says there’s no ‘cognizable basis’ for Republicans to impeach Mayorkas“ (en-US). The Hill (2024-yil 29-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  42. Chertoff, Michael. „Opinion | Donʼt Impeach Alejandro Mayorkas“ (en-US). WSJ. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  43. Board, The Editorial. „Opinion | Impeaching Mayorkas Achieves Nothing“ (en-US). WSJ. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  44. „Opinion | Why impeaching Mayorkas would violate the Constitution“ (en-US). Washington Post (2024-yil 11-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  45. Demirjian, Karoun. „Mayorkas Impeachment Vote: Republican Impeachment of Mayorkas Fails“ (en-US). The New York Times (2024-yil 6-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  46. Foran, Annie Grayer, Clare „House impeaches Alejandro Mayorkas, first Cabinet secretary to be impeached in almost 150 years | CNN Politics“ (en). CNN (2024-yil 13-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  47. „The bipartisan border deal would not allow 5,000 illegal crossings per day, despite what Trump says“ (en). NBC News (2024-yil 6-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  48. „Senate negotiators release sweeping border and military aid bill“.
  49. 49,0 49,1 Demirjian, Karoun. „Republicans Savage Border and Ukraine Deal, Threatening Its Survival“ (en-US). The New York Times (2024-yil 4-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  50. Barrett, Manu Raju, Melanie Zanona, Lauren Fox, Ted „GOP senators seethe as Trump blows up delicate immigration compromise | CNN Politics“ (en). CNN (2024-yil 25-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  51. „As conservatives balk, U.S. Border Patrol union endorses Senate immigration deal“ (en). NBC News (2024-yil 5-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  52. CNN, By <a href="/profiles/elise-hammond">Elise Hammond</a>, Michelle Shen, <a href="/profiles/jack-forrest">Jack Forrest</a> and <a href="/profiles/shania-shelton">Shania Shelton</a> „Senate GOP blocks bipartisan border deal and foreign aid package in key vote“ (en). CNN (2024-yil 7-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  53. Kane, Paul. „Analysis | Senate Republicans retreating into the same ungovernable chaos as House GOP“ (en-US). Washington Post (2024-yil 7-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  54. Alemany, Jacqueline. „GOP leaders face unrest amid chaotic, bungled votes“ (en-US). Washington Post (2024-yil 8-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  55. Baragona, Justin. „MAGA Radio Host Says He Threatened GOP Senator Over Border Bill Support“ (en). The Daily Beast (2024-yil 7-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  56. Goodwin, Liz. „Senate GOP blocks border deal; future of Ukraine, Israel aid unclear“ (en-US). Washington Post (2024-yil 8-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  57. Sullivan, Daniel Dale, Kate „Fact check: Trump falsely claims he ‘did not endorse’ Republican immigration negotiator James Lankford | CNN Politics“ (en). CNN (2024-yil 5-fevral). Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  58. Senate Republicans block border bill including Ukraine, Israel aid – The Washington Post
  59. Beattie, Anita Chang „Trump Threatens To 'Encourage' Attack Of NATO Members Behind On Payments“ (en-US). www.barrons.com. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  60. Dorman, John L. „Trump says conservatives should 'celebrate' the defeat of the bipartisan border security bill: 'We crushed it'“ (en-US). Business Insider. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.