Abbos II Hilmiy

Abbos II Hilmiy posho yoki Abbos posho (1874-iyul 14-yil, Iskandariya - 19 декабря yil 19-dekabr, Jeneva) - Misrning oxirgi (3-chi) Xedivasi (1892 yil 8-yanvar - 1914 yil 19-dekabr), Muhammad Alining chevarasi.

Biografiya tahrir

Toʻngʻich oʻgʻil va Misr Xedivining vorisi Taufik. U bolaligida Angliyaga tashrif buyurgan va bir muddat Qohirada ingliz tili o'qituvchisi bo'lgan. Ona tili turk tilidan tashqari arab, ingliz, fransuz va nemis tilini bilgan. Keyin Lozannadagi maktabga bordi, shundan so'ng Vena shahridagi Theresianum'da o'qishni davom ettirdi. O'qish paytida, 1892 yil 7-yanvarda otasi Xediv Taufik vafot etgani haqida xabar keldi va Abbos Misrning Xediv unvonini oldi.

Misr boshqaruvini u Angliyadan mustaqil siyosat olib borishga intildi, 1903-yilda Mustafo Komil bilan birga Misr muxtoriyatiga erishish uchun Konstantinopolga yo'l oldi. Misrdagi Britaniya rezidenti Kromer bilan to'qnash keldi.

Abbos Hilmiy Misr millatchilariga yaqin edi va ularga har tomonlama yordam berdi^[1]. 1904-yilda inglizlar hatto Xediv saroyini tintuv qilishga majbur bo'ldilar^[1].

Abbos II Misrda mahalliy sud tizimini yaratish, soliq islohotini amalga oshirish, ta'lim sifatini oshirish, qishloq xo'jaligini rivojlantirish tarafdori bo'lgan, Asvanda irrigatsiya tizimini qurishni rag'batlantirgan.

1913-yilda Abbos Misr parlamentini yaratishni nazarda tutuvchi konstitutsiyani e'lon qildi. Uning tarkibiga 81 deputat kiritilishi kerak edi (66 nafari saylangan, 17 nafari hukumat tomonidan tayinlangan).

Birinchi jahon urushi davrida Misr tarixida yangi bosqich boshlandi^[1]. O'sha paytda Abbos 1914-yil boshida unga qilingan suiqasddan tuzalib, Istanbulda edi. 1914 -yil dekabrda Buyuk Britaniya Tashqi ishlar vazirligi Misrning Turkiyadan ajralib chiqib, Britaniya protektoratiga aylanishini eʼlon qildi^[1]. Oliy komissar^[1] mustamlaka ma'muriyatining boshlig'i bo'ldi.

1914 -yil 19-dekabrda Misrlik Xediv Abbos Hilmiy inglizlar tomonidan taxtdan agʻdarildi va uning amakisi Husayn Komil Misr sultoni unvonini olib, monarx boʻldi^[1].

1922-yilda, Misr mustaqillikka erishgandan so'ng, Abbos Misr taxtiga vorislikdan chetlashtirildi, garchi uning erkak avlodlari taxtni meros qilib olishlari mumkin bo'lsada.

U ma’rifatparvar, san’at homiysi edi. U turk rassomi Xalil Poshoga homiylik qilgan.

1944 yil 19-dekabrda Jenevada vafot etdi.

Oilasi tahrir

U birinchi marta 1895 yilda Qohirada qrim-tatar Iqbol Xonimga (1876-1941) turmushga chiqdi, bu nikohdan olti farzandi bor edi:

Malika Emine Hilmixonim afandi (1895-1954);
Malika Atiye Hilmixonim afandi (1896-1971);
Malika Fetiye Hilmixonim afandi (1897−1923);
Shahzoda Muhammad Abdel Monim Bey afandi (1899-1979), 1952—1953-yillarda qirol Fuad II regenti ;
Malika Luftiye Shevket Hilmi (1900 - ?)
Shahzoda Muhammad Abdel Qodir (1902-1919).

Ikkinchi nikoh (1910-yilda qurilgan, 1913-yilda bekor qilingan) vengriyalik zodagon Marianna Torok fon Shendro (inglizcha: May Torok von Szendro) (1877-1968), Islomda Zubeyda Kavidan Xonim (arabcha: جاويدان هانم ‎. Bu nikohda uning farzandlari yo'q edi.

Manbalar tahrir

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Рыжов К. В. Все монархи мира. Мусульманский восток XV—XX вв. Москва, «Вече», 2004 ISBN 5-9533-0384-X, ст. 338

Adabiyotlar tahrir

Rijov K. DA. Dunyoning barcha monarxlari. Musulmon Sharqi XV-XX asrlar. Moskva, Veche, 2004 ISBN 5-9533-0384-X

[autogenerated1-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Рыжов К. В. Все монархи мира. Мусульманский восток XV—XX вв. Москва, «Вече», 2004 ISBN 5-9533-0384-X, ст. 338

[1]