Abdulhamid Afandizoda
Abdulhamid Afandizoda (ozarbayjon: Əbdülhamid Afandizadə) – Kavkaz musulmonlari idorasining 4-muftiysi[1][2].
Abdulhamid Afandizoda | |
|---|---|
| Unvoni | Kavkaz muftiysi |
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi | 15-aprel 1812-yil |
| Vafoti |
10-dekabr 1880-yil (68 yoshda) |
| Dini | Islom |
| Maktab | Sunniylik |
Biografiyasi tahrir
Afandizoda 1812-yil 15-aprelda Shemaxa shahrida tugʻilgan. 10 yoshida oʻqishni boshlagan. 17 yoshida maktabni tugatgach, amakisi Hoji Ali Afandizoda rahbarligidagi Shemaxa madrasasiga oʻqishga kirib, sharq tillarini oʻrgangan[1][2].
Afandizoda madrasani tamomlagach, amakisi bilan birga ishlay boshlaydi, asta-sekin maorif sohasida shuhrat qozonadi. Amakisining maslahati bilan Kavkaz noibi M. Voronsov tashabbusi bilan 1849-yil 22-fevralda ochilgan umumtaʼlim maktabiga ishga qabul qilingan. U yerda shariatdan dars bergan[3]. Abdulhamid maktabda ishlaganida talabalarga ozarbayjon, fors va arab tillaridan tashqari fransuz tilidan ham dars bergan. Keyinchalik u ishlagan davlat maktabi yopildi[4].
1860-yillarning boshlarida Makkada ziyorat qilib, hoji unvonini oladi[1]. 1864-yil 16-yanvarda Shemaxa maʼnaviyat boʻlimiga rais va mudir etib tayinlandi[4]. 1872-yil dekabr oyi boshida Afandizoda Kavkazorti Axli-Tassan maʼmuriyatining raisi va muftiysi etib tayinlandi va yangi lavozimi munosabati bilan Shemaxadan Gruziya poytaxti Tbilisiga koʻchib oʻtdi[4].
Diniy arbob sifatida Afandizoda shoir Said Unsizoda bilan birgalikda diniy adabiyotlar, diniy farmon va nizomlarni arab tilidan tiliga tarjima qilishda katta faollik koʻrsatdi[3].
Afandizoda arab alifbosini oʻzgartirish tarafdorlaridan edi. 1878-yilda Shayxulislom Ahmad Husaynzoda nomidan Mirzo Rizoxon Donish tuzgan „Rushtiya“ risolasiga ijobiy sharh yozgan („Ziyoi Kavkaziya“ gazetasi, 01.05.1881, N3). Bu haqda Afandizoda shunday yozgan[3]:
— “(Siz yozgan) Rushtiya risolasini va uning mazmunini boshidan oxirigacha oʻqib chiqdim. Men kamchilik topmadim. Siz taklif qilgan alifbo boshqalar taklif qilgan alifbodan mukammal va yaxshiroq..."[3]
Afandizoda umrining soʻnggi olti yilini ruscha-ozarbayjoncha lugʻat tuzishga bagʻishladi, biroq asarini nashr eta olmadi. Afandizodalar oilasiga yaqin boʻlgan Sulton Majid Gʻanizoda Tbilisidagi Iskandariya oʻqituvchilar institutida oʻqiyotganda hamyurtining tugallanmagan ishlarini davom ettirdi.
Afandizoda 1880-yil 10-dekabrda Tbilisida vafot etdi[1]. Undan keyin muftiylik lavozimini Mirzo Husayn Gʻoyibzoda egalladi.
Yana qarang tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Nurullayev, Fuad. "Şeyxulislamlıq zirvəsi: Hacı Allahşükür Paşazadə — The peak of Sheikhulism: Haji Allahshukur Pashazadeh". Nurlar, 2017-03-02 — 113–114 bet. ISBN 978-9952-490-50-3. 2023-yil 24-yanvarda qaraldi. Nurullayev, Fuad (2017-03-02). (PDF). Baku: Nurlar. pp. 113–114. ISBN 978-9952-490-50-3. Archived from the original on 2017-03-02. Retrieved 2023-01-24.
{{cite book}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown - ↑ 2,0 2,1 „.:: qafqazislam.com ::. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi“ (az). qafqazislam.com. Qaraldi: 2023-yil 21-yanvar. „.:: qafqazislam.com ::. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi“. qafqazislam.com (in Azerbaijani). Retrieved 2023-01-21.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Müfti Əbdülhəmid Əfəndizadə“ (az). ZİM.Az | „ZİYA“ İnformasiya Mərkəzi. Qaraldi: 2023-yil 21-yanvar. „Müfti Əbdülhəmid Əfəndizadə“. ZİM.Az | „ZİYA“ İnformasiya Mərkəzi (in Azerbaijani). Retrieved 2023-01-21.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Qafqazda islamı qoruyan azərbaycanlı müftilər - Siyahı“ (az). Axar.Az (2016-yil 13-fevral). Qaraldi: 2023-yil 21-yanvar. „Qafqazda islamı qoruyan azərbaycanlı müftilər – Siyahı“. Axar. Az (in Azerbaijani). 2016-02-13. Retrieved 2023-01-21.