Abdurayim Shayxzoda
Abdurayim Ilyos Shayxzoda (taxallusi — Altanli; qrim tatarcha: Abdureim İlyas Şeyh-zade, Altañlı, Абдуреим Ильяс Шейх-заде, Алтанълы (1898-yil Qorasuvbozor — 12-sentyabr 1976-yil Samarqand) — sovet qrim-tatar shoiri va oʻqituvchisi. SSSR Yozuvchilar uyushmasi (1934) va Bolsheviklar Butunittifoq Kommunistik partiyasi aʼzosi.
| Abdurayim Shayxzoda | |
|---|---|
| Tavalludi |
1898-yil |
| Vafoti |
12-sentyabr 1976-yil (78 yoshda) Samarqand |
| Fuqaroligi | SSSR |
| Kasbi | Shoir va oʻqituvchi |
Biografiyasi tahrir
1898-yilda Qorasuvbozor (hozirgi — Belogorsk) Tavrid viloyatida ziyoli oilada tugʻilgan[1].
U 1922-yilda ijodiy ishlarini nashr qilishni boshlagan. Buyuk Sovet Ensiklopediyasida Shayxzoda ijodi quyidagicha taʼriflanadi: „Birinchi asarlarda („Traktor“ sheʼri va boshqalar) mantiqiylik, omadsiz soʻz yaratish va mavzularning soddalashtirilgan talqini ustunlik qilgan. Keyingi ijodida shoir ana shu kamchiliklarni tuzatgan. „Gʻalabalar yillarida“ soʻnggi sheʼrida sotsializm gʻalabasi uchun qahramonlik kurashi fonida eski turmush tarzining buzilishi va yangi odamning oʻsishi yorqin aks ettirilgan“. „Traktor“ (1928) sheʼridagi hikoyasi uchun u Butunittifoq adabiy tanlovida mukofotga sazovor boʻlgan[1].
Leningrad Sharq institutida tahsil olgan (1926—1931)[1]. Moskva davlat universitetining pedagogika fakultetini tamomlagan[2].
Oʻqishni tugatgandan soʻng Qrimga qaytib kelgan va u yerda viloyat partiya maktabida ishlagan, M. V. Frunze nomidagi Qrim davlat pedagogika institutida qrim-tatar adabiyoti oʻqituvchisi, Proletar yozuvchilar uyushmasi mas’ul kotibi, Qrim-tatar musiqasi direktori boʻlib ishlagan. Bundan tashqari „Adabiyot va madaniyat“ („Edebiyat va madaniyat“) jurnali mas’ul kotibi. 1934-yildan — SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi[1].
Ulugʻ Vatan urushi boshlanishi bilan Oʻzbekiston SSRning Samarqand shahriga evakuatsiya qilingan. Bu vaqtda, Sh. Alyadinning soʻzlariga koʻra, „Men Sevastopol mudofaasi qahramonlari haqida sheʼr, tatar ayolining sovet vataniga sadoqatini aks ettiruvchi „Ona“ sheʼri va Sovet xalqining fidokorona kurash haqida bir qancha sheʼrlar yozganman“. 1944—1949-yillarda maktab oʻqituvchisi boʻlib ishlagan[1].
1950—1960-yillarda Samarqand universitetining rus va chet el adabiyoti kafedrasida dars bergan, 1960-yildan esa universitet kutubxonasi katta ilmiy xodimi va mudiri boʻlib ishlagan[1] .
1976-yil 12-sentyabrda Samarqandda vafot etgan[1].
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Османов Д. „Абдуреїм Ільяс Шейх-заде“ (uk). Енциклопедія Сучасної України (2001). 2021-yil 16-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-noyabr.
- ↑ https://esu.com.ua/article-42166