Abu Lahab
Abu Lahab (arabcha: عبد العزى بن عبد المطلب) – „oʻtda kuyuvchi“, „alangalanuvchi“; asl ismi Abd al-Uzzo ibn Abdulmuttalib (6-asr oʻrtalari – 624) – Muhammad sollallohu alayhi vasallamning amakilari va yovuz dushmani. Abu Lahabning Ataba va Utayba ismli ikki oʻgʻli paygʻambarning qiziga uylangan. Abu Tolib oʻlimidan soʻng (619 yili) u bani Hoshim qabilasining boshligʻi boʻlgan. Dastlab Abu Tolib kabi Muhammad sollallohu alayhi vasallamga homiylik qilgan. Ammo Muhammad sollallohu alayhi vasallam Makka ahli sigʻingan uch maʼbudni tan olishdan bosh tortganlaridan soʻng, qaynogʻasi Abu Sufyon taʼsirida Muhammad sollallohu alayhi vasallamni himoya qilishdan bosh tortganlar. Paygʻambarni masxaralab, xotini bilan birgalikda u zotga qarshi har xil makrlar ishlatgan. Muhammad sallallohu alayhi vasallamning dushmanlari ichida Qurʼonda ismi keltirilgan yagona shaxsdir. Qurʼonning 111-surasida Abu Lahab laʼnatlanadi. Bu sura Masad surasidir.
Oilasi tahrir
Makkada tugʻilgan. 549, Abdul Muttalibning oʻgʻli, Hoshim urugʻining boshligʻi va Muhammad sollallohu alayhi vasallamning amakisi. Shunday qilib, u Muhammad sallallohu alayhi vasallamning otaslari Abdullohning oʻgay ukasi edi. Uning onasi Lubna binti Hajar. Xuzoa qabilasidan edi. Qurayshlar ajdodlari Qusay ibn Kilab orqali mas’uliyatni oʻz zimmalariga olishlaridan oldin, Xuzoa qabilasidan boʻlgan odamlar bir necha asrlar davomida Kaʼbaning qoʻriqchisi boʻlgan. Abu Lahab ham Muhammad alayhissalomga tugʻma amaki sifatida qarindosh edi, chunki Muhammad sollallohu alayhi vasallamning buvisi Banu Maxzum qabilasidan Fotima binti Amr edi.
Uning asl ismi Abduluzzo edi, lekin otasi qizargan (yalligʻlangan) yonoqlari tufayli uni „oʻzining goʻzalligi va jozibasi uchun“ Abu Lahab („Olov otasi“) deb atagan. U „ikki oʻrim sochli“va „juda saxiy“deb taʼriflanadi.
U Abu Sufyonning (Saxr) singlisi Arvo Ummu Jamil binti Harbga uylandi, uning otasi Harb Umayya qabilasining boshligʻi edi. Ularning farzandlari: Utba, Muattab,Durra (Faxita), Uzzo va Xolida. Abu Lahabning Durra ismli yana bir oʻgʻli bor edi, u boshqa ayoldan tugʻilgan boʻlishi mumkin. U oʻzining quli Tuvaybadan tugʻilgan Masruhning otasi boʻlishi mumkin.
Qizi Durra islomni qabul qilib, hadis roviyi boʻldi. Ulardan biri Ahmadning „Musnad“ida boʻlib, u yerda bir kishi oʻrnidan turib Islom paygʻambari Muhammad sollallohu alayhi vasallamdan: „Odamlarning eng yaxshisi kim?“ deb soʻragani haqida xabar beradi. U zot: „Odamlarning eng yaxshisi ilmlisi, eng taqvodori, yaxshilikka buyuruvchisi, yomonlikdan qaytaruvchisi va qarindosh-urugʻiga qoʻshilishidir“, deb javob berdilar.
Utba ham Makka fath qilinganidan keyin Islomni qabul qildi va Muhammad sollallohu alayhi vasallamga bay’at qildi[1].
 |