Adabiyot muzeyi (Toshkent)

Adabiyot muzeyi, Alisher Navoiy nomidagi Davlat adabiyot muzeyi (Toshkent sh.) — madaniy-maʼrifiy va ilmiy muassasa. 1940-yilda Alisher Na-voiy tavalludining 500 yilligi mu-nosabati bilan Respublika koʻrgazmasi 174tariqasida tashkil topgan. 1944 — 68 yillarda Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Til va adabi-yot instituti boʻlimi, 1968 — 78 yillarda Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Adabiyot muzeyi, 1978 — 91 yillarda Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi H. S. Sulay-monov nomidagi Qoʻlyozmalar institutining muzey boʻlimi. 1991-yildan Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Adabiyot muzeyi. Muzey ekspozitsiyasi 40 xonaga joylashgan, 8 boʻlimdan iborat. Jamlanmasida qariyb 34 ming koʻrgazma bor (1997). Muzeyda oʻzbek adabiyotiga oid asarlar, qoʻlyozma va toshbosma kito-blar, xalq hofizlarining ovoz yozuvlari, naqqoshlik sanʼatiga doir koʻrgazmalar (yogʻochdan ishlangan panjara, A. Fayzul-layev, 1968), 10-asrga oid sopol buyumlar mavjud. Muzey koʻrgazmalari temuriylar davri ekspozitsiyasi bilan, oʻzbek adabiyoti tarixi ekspozitsiyalari esa Alisher Na-voiy ijodidan boshlangan: „Hamsa“ning qoʻlyozma, foto va koʻchirilgan nusxalari, dostonlarga ishlangan miniatyuralar, rasm va bezaklar, shoir hayotiga oid por-tretlar, haykallar, harita, kitob, har xil sovgʻa va albomlar, lagan, koʻzachalar bor. Buxorolik 14 qiz tomonidan Navo-iy, Farhod va Shirin, Layli va Majnun rasmlari zar bilan tiqilgan gilam (1968) muzeyga alohida koʻrk bagʻishlaydi. Jo-miy xonasiga shoir asarlarining turli davrda kuchirilgan nusxalari qoʻyilgan. Muzeyning boshqa xonadagi koʻrgazmalari orasida Hofiz, Nizomiy, Firdavsiy, Xusrav Dehlaviylarning bir qancha qoʻlyozmalari bor. Bobur hayoti va ijodiy faoliyati haqidagi koʻrgazmalar ichida „Bobur haykali“ (haykaltarosh A. Grish-chenko, 1968) va ipak bilan tiqilgan „Bobur portreta“ (chevar F. Saydaliyeva, 1974) alohida oʻrin tutadi. Muzeyda Zebunni-so, Turdi, Nodira, Uvaysiy, Mahzuna va boshqa sheʼrlaridan namunalar, qoʻlyozmalar va asarlariga ishlangan tasvirlar, na-moyonlar bor. Muzeyning hozirgi zamon ada-biyotiga bagʻishlangan xonalariga „20-asr oʻzbek adabiyoti“, „Istiqlol davri oʻzbek adabiyoti“ ekspozitsiyalari joylashti-rilgan. 200 dan ortiq oʻzbek shoir va yozuvchilari ijodiy yoʻlini yorituvchi koʻrgazmalar qoʻyilgan.

• 
• 
• 
• 
• 

Adabiyot muzeyi (Toshkent), 2022

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil