Alitegin Ibn Husayn (?-1035) — Movarounnahr ilikxoni (1025-34). Qoraxoniylardan. Movarounnahrni somoniylarash tortib olishda ishtirok etgan (999-1012). Nasr ibn Ali vafoti (1013)dan soʻng taxt uchun kurash chogʻida arslonxonlardan Muhammad ibn Ali tomonidan asir olingan. taxminan 1025-yil asirlikdan qochib Buxoroni egallagan va saljuqiylardan Arslon ibn Saljuq bilan ittifoq tuzgan. A.ga qarshi ilikxon Mansur ibn Ali qoʻshin tortib kelgan, biroq magʻlubiyatga uchragan. Shuvdan soʻng A. Movarounnahrning markaziy qismi (Samarqand, Buxoro, Qashqadaryo vodiysi) ilikxoni boʻlgan. A.ga qarshi Mahmud Gʻaznaviy va qoraxoniylarning Sharqiy Turkistondagi xoqoni Qodirxon Yusuf harbiy ittifoq tuzib (1025) Samarqand yaqinida A. qoʻshini bilan toʻqnashgan. A. Samarqand va Buxoroni tashlab choʻlga chekingan, xotini va qizi raqiblari qoʻliga asir tushgan. Biroq Mahmud Gʻaznaviyning asl maqsadi A.ni faqat zaiflashtirish boʻlgani sababidan bir oz vaqtdan soʻng Movarounnahrni tashlab chiqqan. A. yana oʻz mulkini qaytarib olgan. 1032-yil xorazmshoh Oltuntosh sulton Masʼud Gʻaznaviynnt topshirigʻiga koʻra, A. yerlariga hujum qilib Buxoroni egallagan, biroq Dabusiya yaqinidagi jangda yarador boʻlib, vafot etgan. Xorazm qoʻshini sulh tuzib yurtiga qaytib ketgan.[1]

Manbalar tahrir

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil