Apollon Shuazyolya-Gufe

Apollon Shuazyolya-Gufe (nekorr. Apollo Choiseul-Gouffier) — Britaniya muzeyi kollektsiyasidan toʻliq oʻlchamli (hayotiy oʻlchamdagi) antiqa marmar haykaldir. Haykalning gipsi (aniq nusxasi) Moskvadagi Pushkin nomidagi Davlat tasviriy sanʼat muzeyining doimiy koʻrgazmasiga („Qadimgi Yunoniston sanʼati“ koʻrgazmasi, 16-xona) kiritilgan.

Tarix

Maʼrifatparvar fransuz aristokrati Ogyust de Shuazyol-Gufe, (1752-1818-yillarda) qirol Lyudovik XVI ning Usmonlilar imperiyasidagi elchisi boʻlgan va shu lavozimda boʻlganida qadimiy buyumlarni yigʻish va oʻrganishga eʼtibor qaratgan. Fransuz inqilobidan keyin, Shuazyol-Gufe Rossiyaga hijrat qildi va bir muncha vaqt (1797-1800-yillarda) Sankt-Peterburgdagi Badiiy akademiyaning prezidenti boʻldi. Napoleon hokimiyat tepasiga kelgandan soʻng, u Fransiyaga qaytdi (farzandlari Rossiyada qolgan).

Shuazyol-Gufe 1818-yilda Parijda vafot etdi, shundan keyin uning mulki (kreditorlar tomonidan?) auktsionga qoʻyildi. Shuazyoll Sharqda boʻlgan yillarida sotib olgan antiqa haykal (uning kelib chiqishi aniq joyi nomaʼlum) ushbu kim oshdi savdosida sotildi va oxir-oqibat Britaniya muzeyiga keldi. Boshqa tahlilga koʻra, Shuazyol haykal bilan avvalroq ajrashgan.

Tavsif

Yalangʻoch yosh yigitning haykali, ehtimol Apollon xudosi yoki gʻalaba qozongan sportchining haykali eramizning I-asrdagi marmar Rim nusxasi boʻlib, uning uslubiga koʻra miloddan avvalgi 460-450-yillarga tegishli boʻlishi mumkin. Haykal marmarga tarjima qilingan bronza asl nusxaning oʻziga xos xususiyatlarini, masalan, bronza asl nusxaga alohida-alohida quyilgan soch tolalarining oʻymakorligini saqlab qolgan. Haykalning oʻng qoʻlidagi dumga oʻxshash tayanch va chap qoʻlni oyoqqa bogʻlaydigan ustun bronza asl nusxadan koʻra moʻrtroq boʻlgan marmar versiyada zarur boʻlgan.

Yana qarang

• Antik haykalda Apollon

Adabiyotlar

• Antoine Héron de Villefosse, „Tête dʻApollon (Musée du Luvr)“, dans Monuments and memoires de la Fondation Eugène Piot, tome 1, fascicule 1, 1894, p. 61-76.
• Katharine A. McDowall, „Two Heads related to the Choiseul-Gouffier Type“, dans The Journal of Hellenic Studies, jild. 1904-yil 24-noyabr, p. 203-207.
• Étienne Michon, „LʻApollon de Cherchell“, dans Monuments and memoires de la Fondation Eugène Piot, tome 22, fascicule 1, 1916, p. 55-70.
• Valter Vudbern Xayd, Olimpiya gʻoliblari yodgorliklari va yunon sport sanʼati, Vashington, Vashingtondagi Karnegi instituti, 1921-yil, p. 90-91.