Arg'uvon,arg'avon

Argʻuvon soʻzi fors-tojik tilidan eski oʻzbek tiliga oʻtib oʻzlashgan. Oʻrxun-Yenisey yozma manbalarida,Mahmud Qoshgʻariy lugʻatida,XIV asr Xorazm yozma manbalarida bu soʻz qayd etilmagan. Alisher Navoiy asarlarida:

Argʻuvonu sarv istarmen chamanda, to meni Argʻuvoniy toʻn bila ul sarv qildi notavon. (Garoyib us-Sigar, 465)

Tojik tilida

Eski tojik tilida argʻavon-argʻuvon ارغوان hozirgi tojik tilida argʻavan ارغوان , hozirgi oʻzbek tilida argʻuvon shaklida keladi.

Morfemik tahlili

Taxminimizcha, bu soʻz ikki komponentdan tashkil topgan boʻlib, birinchi ar- va ikkinchi -gʻuvon dir. Birinchi komponent -ar fors-tojik tilidagi al — qizil soʻzining fonetik oʻzgargani boʻlib, ikkinchisi arab tilidagi غانية (mn) yoki غوان (chiroyli) dir.

Etimoni

Soʻzning etimoni haqida maʼlumotlar yoʻq. Soʻzning dastlabki strukturasi algʻavon-algʻuvon va keyinchalik argʻuvon shaklini olgan boʻlsa kerakki, bu daraxtning guli rangi goʻzallarning labiga qiyoslanadi.

Qoʻllanishi

Yoqimli rang argʻuvoniy — qizil badiiy adabiyotda, poeziyalarda koʻp qoʻllanadi. Bu soʻz koʻpchilik turkiy tillarda koʻp qoʻllanmaydi.