Avliyo Aleksandr Nevskiy ibodatxonasi (Fargʻona)
Avliyo Aleksandr Nevskiy cherkovi — Rossiya imperiyasining Skobelev shahrida (hozirgi Oʻzbekistonning Fargʻona shahri) yoʻqolgan pravoslav cherkovi. U rus pravoslav cherkovining Oʻrta Osiyo metropolitan okrugining Toshkent va Oʻzbekiston yeparxiyasiga tegishli edi. U 1936-yilda vayron qilingan[1].
| Avliyo Aleksandr Nevskiy ibodatxonasi (Fargʻona) | |
|---|---|
[[Dosya: |250px|alt=]]
| |
| Temel bilgiler | |
| Funksional holati | Hozirda mavjud emas |
| Meʼmor | |
| Qurilishni boshlash yili | 1891-yill—1899-yil |
| Xususiyatlari | |
| Sigʻimi | 700 kishi |
Tarix tahrir
Fargʻona vodiysidagi eng katta ibodatxonaga 1891-yil 23-iyulda mahalliy Turkiston yepiskopining duosi bilan asos solingan. Gʻazna mablagʻlari hisobidan qurilgan va 1899-yilning birinchi yarmida qurib bitkazilgan. Oʻsha yilning 17-may kuni muqaddas olijanob knyaz Aleksandr Nevskiy sharafiga bagʻishlangan.
Neo-Vizantiya uslubida pishgan temir gʻishtdan qurilgan, u shaharning markazida (oʻsha paytda u Skobelev deb nomlangan), asosiy shahar maydonida joylashgan edi. Ibodatxona 700 kishiga moʻljallangan. U uchta qavatda qurilgan va pastki qavatda 18 ta, oʻrtada 20 ta va yuqori gumbazda 8 ta derazadan iborat edi. Ichkari gipslangan va har xil ranglarga boʻyalgan; dekor bezaklari bilan toʻldirildi, pollar yogʻochdan edi. Gʻarbiy shift qismida ikki massiv qaragʻay nurlari bilan jihozlangan. Maʼbadda beshta pech bor edi.
1898-yilda Andijon qoʻzgʻoloni tugashi munosabati bilan Afos rohiblari cherkovga sovgʻa sifatida Fargʻona viloyati qoʻshinlariga fotiha beish bilan birga Avliyo Aleksandr Nevskiy ibodatxonasi ikonasi va siymosini olib kelishdi. Har xil turdagi yogʻochlardan yasalgan uch qavatli ikona 1899-yilda xazina hisobidan sotib olingan[2].
1900-yilgacha 1876-yilda tashkil etilgan cherkov va ruhoniylar Turkiston yeparxiyasi hokimiyati tasarrufida boʻlib, oʻsha 1900-yil 23-martda general-gubernator va okrug qoʻshinlari qoʻmondoni Sergeyning iltimosiga binoan, boshqa ruhoniylar va cherkovlar qatorida ular komendant idorasida roʻyxatdan oʻtgan harbiy va dengiz ruhoniylarining protopresviteri yurisdiksiyasiga oʻkazildi (1895-yilda u Fargʻona idorasi, keyin esa Skobelev harbiylari deb oʻzgartirildi). 1911-yil 22-dekabrda Oliy Kengash tomonidan tasdiqlangan Harbiy Kengashning buyrug‘i bilan Skobelev harbiy qo‘mondonligi idorasi huzuridagi ruhoniylar shtabi tugatilib, 8-Turkiston otishma polkida yangisi ochildi, u yerda ruhoniylar maʼbad bilan birga kiritilgan. Shtatga koʻra, maʼbadga bitta ruhoniy tayinlangan.
Cherlovning asoschisi va uning birinchi rektori, protoreys Afanasiy Ryshkin cherlovning qurbongoh qismining janubi-sharqiy devori yaqinida dafn etilgan, dafn qilinadigan joy qabr toshi bilan belgilangan.
1936-yilda maʼbad yopildi, uning binosi buzildi. Barcha mulk boshqa ibodatxonalarga topshirildi.
Adabiyot tahrir
- Golenberg V. A. „Turkiston oʻlkasining qadimiy ibodatxonalari“. Toshkent 2011 yil.
Manbalar tahrir
- ↑ „Часовня Александра Невского (Фергана)“. 2023-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 11-iyun.
- ↑ „Aleksandr Nevskiy ibodatxonasi (Farg'ona)“. 2023-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 11-iyun.