Avstraliya-Tonga munosabatlari Tonga va Avstraliya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. Tonga Kanberrada, Avstraliya esa Nukualofada eng yuqori komissiyaga ega.

Tarix tahrir

 
1988-yildan beri Avstraliya tovarlarining Tongadagi eksportining oylik qiymati (million AQSh dollari).

1999-yilda Avstraliya tashqi ishlar vaziri Aleksandr Dauner Tonganing BMTga qabul qilinishini yaxshi qabul qildi. Vazirning aytishicha, Avstraliya hukumati Tinch okeani davlatlari yanada mustaqil boʻlishi uchun Nyu-Yorkdagi Hamdoʻstlikning Kichik orol davlatlari ofisini moliyalashtirishga yordam bergan[1].

2006-yilda Tongada zoʻravonlik boshlanganidan soʻng, Tonga hukumati Avstraliya harbiylaridan yordam soʻrab Avstraliya hukumatiga murojaat qildi[2]. Bu soʻrovdan soʻng 85 nafar avstraliyalik askar va politsiyachi Yangi Zelandiya koʻmagida Tongaga joʻnatildi[3][4].

2008-yilda Kanberrada Tonga Oliy komissiyasi ochildi. Valiahd shahzoda ʻAhoʻeitu ʻUnuakiʻotonga Tukuʻaxo (hozirgi qirol Tupou VI) uning missiyasining birinchi rahbari boʻldi[5].

Rivojlanishda yordam tahrir

 
Nukualofadagi Avstraliya Oliy komissiyasi
 
Kanberradagi Tonga Oliy komissiyasi

Avstraliya Xalqaro taraqqiyot boʻyicha Avstraliya agentligi dasturi doirasida Tonganing[6] yirik yordamchisi hisoblanadi. 2008-09 yillarda Avstraliya yordami 13,2 million Avstraliya dollarini tashkil etdi[7]. 2009-yilda Avstraliya tashqi ishlar vaziri Stiven Smit Tonga Tinch okeani mintaqasida Avstraliyaning muhim hamkori ekanligini taʼkidladi. U shuningdek, "Bizda Samoa va Tonga mamlakatlari bilan rivojlanishga koʻmaklashish boʻyicha keng koʻlamli dasturlar mavjud va bizda odamlar oʻrtasida juda kuchli aloqalar mavjud[8].

2009-yil fevral oyida ellikta Tongalik mavsumiy ishchilar qishloq sektoridagi malaka yetishmovchiligini bartaraf etish uchun federal hukumatning pilot dasturidan Viktoriya shtatining Robinval shahriga kelishdi[9].

Manbalar tahrir

  1. „Australia Welcomes Kiribati, Nauru and Tonga to United Nations“. Foreignminister.gov.au. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  2. „PM - Tongan-Australian community in shock over Pacific riots“. Abc.net.au (2006-yil 17-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  3. Fonua, Pesi. „Foreign Troops Patrol Tongan Capital“. The Washington Post (2006-yil 22-noyabr).
  4. Fonua, Pesi. „Foreign Forces Secure Airport in Tonga“. The Washington Post.
  5. „HRH The Crown Prince Tupouto'a Lavaka: Tonga's First High Commissioner to Australia“ (deadlink). Tonga Government Portal (2008-yil 16-avgust). 2011-yil 30-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 20-mart.
  6. „Refworld | 2005 Findings on the Worst Forms of Child Labor - Tonga“. Unhcr.org. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  7. „Archived copy“ (deadlink). 2008-yil 24-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 14-iyul.
  8. „Archived copy“ (deadlink). 2011-yil 17-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 3-iyul.
  9. „The harvest is ready and so are the Tongan workers“. The Australian (2009-yil 17-fevral). 2009-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 13-iyul.