Bagʻlon

BAGʻLON (baqtriycha bagolaggo – ibodatxona, sajdagoh) – Toharistonichnt eng qadimgi shaharlaridan biri. Milodning boshlarida u yerda "Podsho Kanishka Muzaffarning ibodatxonasi" joylashgan, uning harobalari Afgʻonistondagi hozirgi Bagʻlon shahri yaqinida. baland Surx koʻtal tepaligida saqlanib qolgan. U yerdan katta baqtriy yozuvida bitilgan toshtaxta topilgan, unga koʻra bu ibodatxona milodiy 1-asrdagi Kushon podshosi Kanishka tomonidan qurilgan. 7-asrda xi-toy sayyohi Syuan Szan Toharistonda Po-kyelang mulkini qayd etib oʻtadi, u ilk oʻrta asrdagi B.ga toʻgʻri keladi. B. yaqinidagi tepalikdan kushonlarning buddaviylikka oid tosh rslyeflari topilgan. Bu yerdan sal narida murabba shakldagi Shom qalʼa tepaligidan buddaviylikka oid tosh kapitellar va us-tunlarning asosi topilgan. Bular kushonlar davrida B. Baqtriya-Toharistonning yirik liniy markazlaridan biri boʻlganidan darak beradi.

Oʻrta asr manbalarida B. baʼzan Baqlon shaklida ham uchraydi. Samʼoniyning yozishicha, B. shahri ikki qismdan – yuqori B. va quyi B.dan iborat boʻlgan, ularning har biri alohida shahar – "balda" hisoblangan. 9 – 10-asrlarda quyi B.da jome masjidi boʻlgan. 10-asrda yuqori B.da mashhur istirohat yeri sa-nalgan "katta qishloq" boʻlgan. Bu yerda butun vodiy yam-yashil daraxtlarga burkangan, aholisi koʻp boʻlib, shaharga turli tomondan karvon yoʻllari kslib tutashgan; ov qilish uchun qulay joy sa-nalgan. Beruniygʻgʻshgʻt yozishicha, 1 l-asrda u yerda baland bir tepalik boʻlib, uning tepasida zaharli quziqorinlar oʻsgan. Kuyi B. maʼmuriy markaz boʻlib, unda hokim saroyi joylashgan. B. qadimgi nomini shu kungacha saqlab qolgan boʻlib Bagʻlon daryoning Kunduzdaryoga quyiladigan yeriga yaqin joylashgan. U yerda shi-fobaxsh Chashmai Shir bulogʻi mavjud. 13-asr boshida B.ni moʻgʻullar bosib olgan. Moʻgʻullardan keyingi davr manbalarida B. yirik shahar sifatida qayd etilgan.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil