Beshik

Beshik — chaqaloqni belab va tebratib uxlatish uchun moʻljallangan yoʻrgʻa oyoqli maxsus moslama. Asosan tut, tol va boshqa yogʻochdan yasaladi. Uzunligi 1—1,05 m, balandligi 50 sm dan 60 sm gacha.

Tuzulishi

Beshikning tuzilishi: toʻrttadan sakkizta ustbozi (pombozi) va takbozi (girdbozi) bilan oʻralgan; bola yotishi uchun takbozilar ustiga yupqa taxtachalar oʻrnatiladi (unda tuvak uchun maxsus joy ajratiladi). Beshikning ikki tomonidagi yarim doyra shaklidagi yoʻrgʻa (oyoq)lariga uz. 1,2 m, eni 8—10 sm boʻlgan egmoch (qosqon) oʻrnatiladi, egmochga dasta biriktiriladi. Dastaning ikkala tomoniga qubbalar yasaladi. Bolaning bosh va oyoqlarini muhofaza qilish uchun egmochlarning ichiga boshlogʻi va bagʻalak choʻplar oʻrnatiladi. Beshik naqshlar bilan bezatiladi yoki rangbarang boʻyoklar bilan boʻyaladi, soʻng baʼzan lok surtiladi. Bolani belash uchun ip yoki shoyi matodan maxsus tikilgan abzallar (qovuz toʻshakcha, taglik koʻrpacha, yostiqchalar, qoʻlbogʻlar, govrapoʻsh, choyshab va boshqalar) ishlatiladi. Beshida yotganda bolaning tagi quruq, toza turadi; Beshikning bir maromda tebranishiga ona allasining hamohangligi beshikdagi bolaga yaxshi taʼsir etadi, uning tinch osuda uxlashini, ruhan sogʻlom yaxshi rivojlanishini taʼminlaydi.

Beshik qadimdan oʻzbek, tojik, turkman, qoraqalpoq, qirgʻiz va boshqa sharq xalqlari orasida keng tarqalgan. Qad. manbalarda, xususan "Devonu lugʻotit turk" (11-asr)da tilga olingan.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil