Vikipediya

Braziliya — Ispaniya munosabatlari

Braziliya — Ispaniya Braziliya va Ispaniya o'rtasidagi hozirgi va tarixiy munosabatlarga ishora qiladi. Ikkala xalq Ibero-Amerika Davlatlari Tashkilotiga a'zo.

Braziliya — Ispaniya munosabatlari

Braziliya
Ispaniya

Tarixi tahrir

Amerika qit'asida "Yevropa tadqiqotlari" boshlanganidan so'ng, Portugaliya va Kastiliya monarxlari vakillari 1494-yilda Tordesilla shartnomasini imzoladilar, bu ikkala qirollik o'rtasida Yevropadan tashqarida yangi kashf etilgan yerlarni 370 liga meridian bo'ylab taqsimladi[1]. 1580-yildan so'ng, Portugaliya Qirolligi Ispaniya monarxiyasiga qo'shilishi munosabati bilan, Portugaliyaning chet el hududlari Gabsburg hukmdorligining bir qismi bo'lib, unda Portugaliya Kengashi ustun mavqeiga ega bo'ldi[2]. Ittifoq Portugaliya urushidan keyin 1640-yilgacha davom etdi[3].

 
Braziliya prezidenti Dilma Russeff Ispaniya bosh vaziri Mariano Raxoy bilan Los Kabosda Meksikada; 2012-yil.

1834-yilda Ispaniya Braziliya mustaqilligini tan oldi va ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatildi[4]. Ispaniya tez orada Rio de Janeyroda diplomatik vakolatxonasini ochdi[5]. 1871-yilda Braziliya imperatori Pedro II Ispaniyaga tashrif buyurdi va Ispaniya qiroli Amadeo I bilan uchrashdi[6]. 1880-yillardan 1930-yillargacha Ispaniyadan kelgan muhojirlar toʻlqini Braziliyaga yetib keldi, chunki u oʻsha paytda immigratsiya kvotasi boʻlmagan yagona Janubiy Amerika davlati edi. Braziliyaga 1 milliondan ortiq ispaniyalik muhojirlar keladi[7].

Ispaniya fuqarolar urushi (1936-1939) davrida 30 nafar Braziliya fuqarosi Ikkinchi Ispaniya Respublikasi uchun kurashda qatnashgan va Xalqaro Brigadaning bir qismini tashkil etgan[8]. 1939-yilda Braziliya prezidenti Getulio Vargas Ispaniyaga 600 tonna kofe donalarini hadya qildi, keyinchalik ularni general Fransisko Franko 7,5 million pesetaga (85 million yevroga teng) sotdi[9].

1983-yil may oyida Ispaniya qiroli Juan Karlos I Braziliyaga birinchi tashrif buyurdi[10]. Qirol 2014-yilda taxtdan voz kechgunga qadar mamlakatga yana uch marta tashrif buyuradi. 2012-yilning noyabr oyida Braziliya prezidenti Dilma Russeff Ispaniyaga rasmiy tashrif bilan keldi. Tashrifga 2017-yil aprel oyida Ispaniya Bosh vaziri Mariano Raxoy tomonidan o'zaro javob qaytarilgan.

Migratsiya tahrir

Bugungi kunda 15 milliondan ortiq braziliyaliklar ispan millatiga mansub[5]. 2015-yilda Braziliyada 133 000 ispan fuqarosi istiqomat qilgan va bu Lotin Amerikasidagi to'rtinchi yirik ispaniyalik muhojir hamjamiyatiga aylandi. O'sha yili Ispaniyada 130 000 Braziliya fuqarosi istiqomat qilgan[5].

Shartnomalar tahrir

Ikkala davlat ham ko'plab bitimlar va shartnomalarni imzolaganlar, masalan, Diplomatik sumkalar almashinuvi to'g'risidagi bitim (1919); Havo transporti toʻgʻrisidagi bitim (1949); Madaniy kelishuv (1960); Migratsiya shartnomasi (1960); Turistik vizalarni bekor qilish to'g'risidagi bitim (1965); Ikki tomonlama soliqqa tortishning oldini olish to'g'risidagi bitim (1975); Yadro energiyasidan tinch maqsadlarda foydalanish bo'yicha hamkorlik to'g'risidagi bitim (1983); Ekstraditsiya shartnomasi (1990); Mahkumlarni almashtirish shartnomasi (1998); Uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlik to'g'risidagi bitim (2007) va Mudofaa to'g'risidagi bitim (2010)[5].

Transport tahrir

Braziliya va Ispaniya o'rtasida quyidagi aviakompaniyalar orqali to'g'ridan-to'g'ri reyslar mavjud: Air Europa, Iberia va LATAM Brasil.

Savdo aloqalari tahrir

2017-yilda Braziliya va Ispaniya o'rtasidagi savdo hajmi 6 milliard yevroni tashkil etdi[5].

2020-yil holatiga ko'ra, Ispaniyaning Braziliyaga asosiy eksporti quyidagilardan iborat: yoqilg'i va mineral moylar; mashinalar va mexanik asboblar; elektr jihozlari; organik kimyo mahsulotlari va boshqa kimyoviy mahsulotlar. Braziliyaning Ispaniyaga eksporti: mineral moyni o'z ichiga olgan yoqilg'i; urug'lar va yog'li mevalar, sanoat korxonalari; rudalar, cüruf va kul; don va oziq-ovqat sanoati chiqindilari[11]. 2020-yilda Ispaniya Braziliyaga 2257,5 million yevro (Ispan eksporti bo‘yicha 18-o‘rin) mahsulot eksport qildi, Braziliya esa Ispaniyaga 3,515,4 million yevro miqdorida mahsulot yetkazib berdi. 2020-yilda Ispaniya Braziliyaga 733 million dollarlik xizmatlar eksport qildi (Braziliyaga 6-oʻrinda), Braziliya esa Ispaniyaga 280 million dollarlik xizmatlarni yetkazdi.

Ispaniya Braziliyaning global miqyosdagi 16-yirik savdo hamkoridir[5]. Ispaniya Braziliyaning uchinchi yirik xorijiy investoridir va 2015-yilda Ispaniya mamlakatga 5 milliard AQSh dollari miqdorida sarmoya kiritgan. Braziliyaning Embraer transmilliy kompaniyasi Ispaniyada ishlaydi. Braziliyada Banco Santander, Mapfre, Repsol, Telefónica va Zara kabi Ispaniya transmilliy kompaniyalari faoliyat yuritadi.

Doimiy diplomatik vakolatxonalar tahrir

 
Braziliyaning Madriddagi elchixonasi

Manbalar tahrir

  1. ↑ Treaty of Tordesillas
  2. ↑ Borges, Graça Almeida (2015). "El Consejo de Estado y la cuestión de Ormuz, 1600-1625: políticas transnacionales e impactos locales". Revista de historia Jerónimo Zurita (90): 34. ISSN 0214-0993. 
  3. ↑ Union of Spain and Portugal, 1580–1640
  4. ↑ „Brazilian Ministry of Foreign Affairs: Spain (in Spanish)“. 2017-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 23-iyun.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Spanish Ministry of Foreign Affairs: Brazil (in Spanish)
  6. ↑ Emperor of Brazil travels to Spain
  7. ↑ Los diez millones de brasileños de origen español (in Spanish)
  8. ↑ Brazilians in Spanish Civil War (in Portuguese)
  9. ↑ El gran negocio de Franco con la Guerra (in Spanish)
  10. ↑ Los Reyes inician hoy una visita oficial de 10 días de duración a Brasil y Uruguay (in Spanish)
  11. ↑ „Brasil“. ICEX. 2022-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 25-sentyabr.
  12. ↑ Embassy of Brazil in Spain (in Portuguese and Spanish)
  13. ↑ „Embassy of Spain in Brazil (in Portuguese and Spanish)“. 2017-yil 21-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-noyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Braziliya_—_Ispaniya_munosabatlari&oldid=3523150" dan olindi