Briseida
Briseida (qadimgi yunoncha: Βρισηΐς) — qadimgi yunon mifologiyasidagi personaj.
Gomerning „Iliadasidagi“ ayol qahramonlaridan biri. Briseida — „otasining ismi“, otasi Misiyalik Brisning taxallusi[1], uning oʻz ismi Gippodamiya.
Troya urushi paytida Briseida yunonlar tomonidan qoʻlga olindi va urush oʻljasidan ulush sifatida Axillga berildi, u uni oʻzining kanizagi qiladi[2]. Uning eri Menit va uchta ukasi Lirnessni qoʻlga olish paytida oʻldirilgan[3].
Yunonlar Briseidaning butun oilasini yoʻq qilganiga qaramay, u Axillni sevuvchi qul sifatida tasvirlangan. Keyinchalik, Briseidani Axilldan yunon armiyasi rahbari Agamemnon olib ketadi. Bu Axillni gʻazablantiradi va u urushda qatnashishdan bosh tortadi. Yunonlar magʻlubiyatga uchraydi, shu jumladan Axillning ukasi Patrokl ham oʻladi. Agamemnon Briseidani Axillga qaytarishga majbur boʻladi, shundan soʻng u yana harbiy harakatlarda qatnashadi.
U Axillning vafotidan keyin aza tutadi[4].
Sanʼatdagi tasvir
tahrir_-_Napoli_MAN_9105_-_01.jpg)
Delfidagi Polignotning rasmida tasvirlangan[5]. Aksiyning „Briseida“ tragediyasining qahramoni[6]. Briseidaning Axillga yozgan maktubi Ovidiy (Geroida III) tomonidan yozilgan. Oʻrta asrlarda uning ismi Pressida[7] deb yozilgan.
Briseida Benua de Sent-Morning „Troya haqidagi romani“ da paydo boʻladi. Bokkachchoning „Filostrato“sidan boshlab, uning adabiy anʼanadagi nomi Kressidaga oʻzgaradi; aynan shu nom ostida u Choserning „Troil va Kressida“ va Shekspirning shu nomdagi dramasida namoyon boʻladi.
Briseida ingliz yozuvchisi Pet Barkerning „Qizlar sukunati“ romanidagi bosh qahramon. U bir nechta filmlarda paydo boʻladi:
Astronomiyada
tahrir1907-yilda kashf etilgan asteroid Briseida (655) Briseida nomi bilan atalgan.
Boshqa
tahrir- Velvet Brizeida kapalagi Briseida sharafiga atalgan.