Xitoy qurilish banki (anʼaviy xitoycha: 中國建設銀行, qisqartirilgan shakli 中国建设银行, pinyin Zhōngguó Jiànshè Yínháng. Soʻzma-soʻz tarjima qilinganda: “Xitoy qurilish banki”; 建行 yoki qisqacha CCB) – Xitoy va dunyodagi eng yirik banklardan biri. Xitoyning eng yirik davlat banklari (Xitoy sanoat va tijorat banki, Xitoy qishloq xoʻjaligi banki va Xitoy banki bilan birga) “Katta toʻrtlik” kompaniyalariga kiritilgan. Forbes Global 2000 2019-yilda reytingida dunyoning eng yaxshi 2000 ta ochiq kompaniyalari orasida 3-oʻrinni egallagan, shu jumladan, aktivlar boʻyicha 3-oʻrin, daromadlar boʻyicha 4-oʻrin, bozor kapitallashuvi boʻyicha 28-oʻrin va daromad boʻyicha 28-oʻrin[3]. 2015-yildan beri u global tizimli ahamiyatga ega banklardan biri hisoblanadi[4].

China Construction Bank
Turi Bank, korxona va ommaviy kompaniya
Egasi Central Huijin Investment
Qachon asos solingan 1954
Aylanma daromadi 973 502 000 000[1]
Operatsion foydasi 586 687 000 000[2]
Boyligi 18 349 489 000 000
Sof foydasi 228 886 000 000

Tarixi

tahrir

Bank 1954-yil 1-oktabrda People’s Construction Bank of China (“Xitoy xalq qurilish banki”) nomi bilan tashkil etilgan. U Xitoy Xalq Respublikasi Moliya vazirligiga boʻysungan va infratuzilmani qurish va rivojlantirish uchun moʻljallangan mablagʻlarni taqsimlash uchun xizmat qilgan. 1979-yilda bank Davlat kengashi nazoratiga oʻtdi va asta-sekin tijorat banki funksiyalarini oʻzlashtira boshladi. 1996-yil 26-martda nomi China Construction Bank (“Xitoy Qurilish Banki”) deb oʻzgartirildi[5].

2004-yil sentabr oyida Xitoy Xalq Respublikasi Bank nazorati qo‘mitasining roziligi bilan bank China Construction Bank Corporation korporatsiyasining aksiyadorlik tijorat bankiga aylandi. 2005-yil 27-oktabrda Gonkong fond birjasida H toifasidagi aksiyalarning IPO’si bo‘lib o‘tdi, 30 459 milliard dona aksiya chiqarildi, ularni joylashtirish 71 578 milliard HK dollari (9,24 milliard dollar) keltirdi[6]. 2007-yil 25-sentabrda Shanxay fond birjasida A toifasidagi aksiyalar ro‘yxatga olindi[5].

China Construction Bank tarmogʻining materik Xitoyda 15 000 ta filiali, shuningdek, undan tashqarida 10 ta filiali mavjud: Gonkong, Singapur, Frankfurt, Yoxannesburg, Tokio, Seul, Sidney, Taypey, Nyu-York va Xoshiminda va bir qator shaharlarda joylashgan. CCB Principal Asset Management (aktivlarni boshqarish xizmatlari), CCB Financial Leasing (kreditlash), CCB Trust (ishonch fondi), CCB Life (sugʻurta), Sino-German Bausparkasse (Xitoy-Germaniya qurilish jamiyati), CCB Asia (Osiyo) kabi shoʻba banklar, CCB London (Buyuk Britaniyadagi filiali), CCB Russia (Rossiyadagi filiali), CCB Dubai (Dubaydagi filiali) va CCB International[7]. Bankda 92 000 dan ortiq bankomatlar mavjud[8].

Aktivlar tarkibida asosiy qismini berilgan kreditlar egallaydi, 2018-yilda 28,13 trln yuandan 16,23 trln yuan (shundan 5,83 trln ipoteka kreditlari); moliyaviy investitsiyalar 6,95 trillion (shundan 5,1 trillion davlat obligatsiyalari), markaziy banklardagi depozitlar 2,5 trillionni tashkil etadi. 2020-yilda qabul qilingan depozitlar hajmi 20,61 trillion yuanni, korporatsiyalar va jismoniy shaxslarning omonatlari 9,6 trillionni, xorijiy depozitlar 501 milliardni tashkil etdi.

2020-yilda foiz daromadi 989,5 milliard yuanni, xarajatlar 413,6 milliard yuanni, sof foiz daromadi 575,9 milliard yuanni, bankning daromadi 714,2 milliard yuanni tashkil etdi. Bank xususiy kapitalni boshqarish bilan ham shugʻullanadi, 2020-yilda boshqaruvdagi aktivlar 1,78 trillion yuanni tashkil etdi, xususiy bank mijozlari soni 160 mingdan oshdi.

Bank oʻzining toʻlov kartalarini chiqaradi, 2018-yilda bir milliarddan ortiq debet kartalari va 144 million kredit kartalari mavjud boʻlib, ular boʻyicha tranzaksiya hajmi mos ravishda 21 trillion va 3 trillion yuanni tashkil etdi.

Trillion yuandagi moliyaviy koʻrsatkichlar[9][6][10][11][8]
2002… 2007-yil 2008-yil 2009-yil 2010-yil 2011-yil 2012-yil 2013-yil 2014-yil 2015-yil 2016-yil 2017-yil 2018-yil 2019-yil 2020-yil 2021-yil
Daromad 0,085... 0,221 0,270 0,269 0,326 0,399 0,463 0,511 0,557 0,587 0,560 0,594 0,634 0,678 0,714 0,824
Sof foyda 0,011... 0,069 0,093 0,107 0,135 0,169 0,194 0,215 0,228 0,229 0,232 0,244 0,256 0,269 0,274 0,303
Aktivlar 2,858... 6,598 7,555 9,623 10,81 12,28 13,97 15,36 16,74 18,35 20,96 22,12 23.22 25,44 28,13 30,25
Kapital -0,133... 0,421 0,466 0,556 0,697 0,811 0,942 1,066 1,252 1,445 1,590 1,796 1,992 2,235 2,389 2,588

Shoʻba korxonalari

tahrir
 
Xiamendagi bank ofisi
 
Kunmingdagi bank ofisi
 
Gonkongdagi bank ofisi
  • China Construction Bank (Osiyo) Corporation Limited, 47 ta filialga ega Gonkongdagi shoʻba korxonasi, asosan, Xitoy va transmilliy korporatsiyalarga xizmat koʻrsatadi, garchi chakana biznes mijozlari ham mavjud; 2018-yil oxirida aktivlar 395 milliard yuanni tashkil etdi, yil davomida sof foyda 3 milliard yuanni tashkil etdi.
  • China Construction Bank (London) Limited, 2009-yilda tashkil etilgan Buyuk Britaniya filiali; Xitoy va Buyuk Britaniya oʻrtasidagi savdo operatsiyalariga xizmat qiladi; aktivlari - 4,8 milliard yuan.
  • China Construction Bank (Rossiya) Limited - 2013-yilda China Construction Bank Rossiyada filialini ochgan uchinchi Xitoy banki bo'ldi (Xitoy Banki va Xitoy sanoat va tijorat bankidan keyin)[12]. China Construction Bank MChJ ustav kapitali 4,2 milliard rublni tashkil etdi[13]. Bank faoliyati, qimmatbaho metallar bilan operatsiyalar va fond bozorlarida operatsiyalarni amalga oshirish uchun litsenziyalarga ega; aktivlari - 2,5 milliard yuan.
  • China Construction Bank (Yevropa) SA 2013-yilda Lyuksemburgda tashkil etilgan Yevropadagi sho‘ba korxonasi bo‘lib, Parij, Amsterdam, Barselona, Milan va Varshavada filiallari mavjud. Xitoy bozorida faoliyat yurituvchi yirik kompaniyalarga xizmat koʻrsatadi; aktivlari - 9,8 milliard yuan.
  • China Construction Bank (New Zealand) Limited 2014-yilda Yangi Zelandiyada tashkil etilgan, ulgurji chakana bank litsenziyalariga ega; aktivlari - 5,25 milliard yuan.
  • China Construction Bank (Brazil) Banco Múltiplo S/A 2014-yilda sotib olingan Braziliyaning Banco Industrial e Comercial SA bazasida yaratilgan; ulgurji va chakana bank xizmatlarini ko'rsatadi; aktivlari - 33,2 milliard yuan.
  • China Construction Bank (Malayziya) Berhad - Malayziyadagi shoʻba korxonasi 2016-yilda tashkil etilgan boʻlib, Xitoy-Malayziya savdosiga va Malayziyadagi infratuzilma loyihalarini moliyalashtirishga yoʻnaltirilgan; aktivlari - 7,3 milliard yuan.
  • PT Bank China Construction Bank Indonesia Tbk 2016-yilda sotib olingan Indoneziya banki PT Bank Windu Kentjana International Tbkning 60% ulushi asosida yaratilgan (qolgan 40% aksiyalar mahalliy birjada sotiladi); toʻliq bank litsenziyasiga ega, aksariyat yirik orollarda 94 ta filiali bor; aktivlari - 7,7 milliard yuan.
  • CCB Principal Asset Management Co., Ltd. 2005-yilda Principal Financial Services, Inc. bilan birgalikda tashkil etilgan aktivlarni boshqarish boʻyicha shoʻba korxonasidir. (25%) va China Huadian Capital Holdings Company (10%); 2018 yil oxiriga kelib, boshqaruv ostidagi aktivlar 1,62 trillion yuanni, shaxsiy aktivlari esa 6 milliard yuanni tashkil etdi.
  • CCB Financial Leasing Co., Ltd. — lizing bilan shug‘ullanuvchi sho‘ba korxona (samolyot, sanoat asbob-uskunalari); 2007-yilda tashkil etilgan; aktivlari - 147,4 milliard yuan.
  • CCB Trust Co., Limited shoʻba korxona boʻlib, u orqali ishonchli xizmatlar koʻrsatiladi; 2009-yilda tashkil etilgan, aksiyalarning uchdan bir qismi Hefei Xingtai Financial Holding (Group) Co., Ltd.ga tegishli; aktivlari - 22,3 milliard yuan.
  • CCB Life Insurance Company Limited sugʻurta kompaniyasi boʻlib, 1998-yilda China Construction Bank (51%), China Life Insurance Co., Ltd tomonidan tashkil etilgan. (Tayvan) (19,9%), Ijtimoiy xavfsizlik jamg'armasi milliy kengashi (14,27%), China Jianyin Investment Limited (5,08%), Shanghai Jin Jiang International Investment and Management Company Limited (4,9%) va Shanghai China-Sunlight Investment Co., Ltd. (4,85%); aktivlari - 132,4 milliard yuan.
  • Sino-German Bausparkasse Co., Ltd. - Germaniyaning Bausparkasse Schwaebisch Hall AG banki bilan qoʻshma korxona (u 24,9% aktsiyalarga egalik qiladi); koʻchmas mulk sotib olish uchun jamgʻarma depozitlarini jamlash uchun qabul qiladi va ipoteka kreditlari beradi; aktivlari - 25,8 milliard yuan.
  • CCB Futures Co., Ltd. — fyucherslar bilan brokerlik operatsiyalari boʻyicha shoʻba korxona; 20% ulush Shanghai Liangyou (Group) Co., Ltd.ga tegishli; aktivlari - 7 milliard yuan.
  • CCB Pension Management Co., Ltd. — 2015-yilda tashkil etilgan pensiya jamgʻarmasini boshqarish boʻyicha shoʻba korxonasi, 15% Ijtimoiy taʼminot boʻyicha Milliy kengashga tegishli; 2018-yil oxiriga kelib, boshqaruv ostidagi aktivlar 442 milliard yuanni va oʻz aktivlari 2,76 milliard yuanni tashkil etdi.
  • CCB Financial Asset Investment Co., Ltd. 2017-yilda tashkil etilgan investitsiya kompaniyasi; aktivlari - 32,76 milliard yuan.
  • CCB International (Holdings) Limited - 2004-yilda Gonkongda tashkil etilgan investitsiya kompaniyasi; aktivlari - 84,1 milliard yuan.

Manbalar

tahrir
  1. (unspecified title)
  2. (unspecified title)
  3. „China Construction Bank on the Forbes Global 2000 List“ (en). Forbes (2019). 2019-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-may.
  4. „2018 list of global systemically important banks (G-SIBs)“ (en) (PDF; 176 kB). Secretariat to the Financial Stability Board Bank for International Settlements (2018-yil 16-noyabr). 2018-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 13-avgust.
  5. 5,0 5,1 „Corporate Profile - History“ (en). China Construction Bank. 2015-yil 19-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-oktyabr.
  6. 6,0 6,1 „Annual Report 2005“ (en). China Construction Bank Corporation. 2019-yil 30-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-may.
  7. „Corporate Profile - Overview“ (en). China Construction Bank. 2014-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-oktyabr.
  8. 8,0 8,1 „Annual Report 2018“ (en). China Construction Bank Corporation (2019-yil 27-mart). 2019-yil 30-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-may.
  9. „Annual Report 2020“ (en). China Construction Bank Corporation (2021-yil 27-mart). 2019-yil 30-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 14-iyun.
  10. „Annual Report 2008“ (en). China Construction Bank Corporation (2016-yil 28-aprel). 2019-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-may.
  11. „Annual Report 2013“ (en). China Construction Bank Corporation. 2019-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-may.
  12. „China Construction Bank Opens Russia Subsidiary“ (en). Sputnik International (2013-yil 6-mart). 2016-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 22-oktyabr.
  13. „Наш банк - ООО "Чайна констракшн банк"“ (ru). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 22-oktyabr.