Daulat Xon Lodi
Daulat Xon Lodi — Lodilar sulolasining oxirgi hukmdori Ibrohim Lodi hukmronligi davrida Lahorning hokimi. Ibrohimga nisbatan norozilik tufayli Daulat Boburni saltanatga bostirib kirishga taklif qiladi [1]. U butun Panjob gubernatori lavozimiga ko'tarilgunga qadar dastlab Jalandhar Doab gubernatori bo'lgan. U Sikander Lodining (shuningdek, Nizom Xon Lodi nomi bilan ham tanilgan) otasi Behlol Lodi davridagi Lodi sulolasidan mustaqilligini tasdiqlagan Panjobning oldingi Nizomi Tatar Xonining o'g'li edi. Daulatxon sulolaga sodiq edi, lekin qattiqqo‘l, mag‘rur va shubhali tabiati tufayli Ibrohimga xiyonat qildi [2].
Boburning yordami tahrir
1523 yilda Daulatxonning hukmdori Ibrohim Lodi o'z qarindoshlari va vaziri bilan hokimiyat uchun kurashga kirishdi. Daulat Xon Ibrohimning asosiy raqiblaridan biri bo'lib, hukmdorning amakisi Alamxon (shuningdek, Ala-ud-din nomi bilan ham tanilgan), u o'sha paytda Gujarat sultoni Muzaffar himoyasida yashagan. Imperiya bo'ylab qo'zg'olon ko'tarildi. Daulat Xon o'zining qaltis mavqeidan xabardor bo'lib, o'g'li G'ozi Xon Lodini hukumatdagi vaziyat bilan tanishish uchun Dehliga yubordi. Qaytib kelgach, G‘ozixon otasini Ibrohim Lodi o‘z hokimligini olib tashlashni rejalashtirayotgani haqida ogohlantirdi. Bunga javoban Daulatxon Boburga imperatorga qarshi yordam berish evaziga bay’at taklif qilib, Kobulga elchilar yuboradi. Bobur rozi bo‘ldi.
Bobur qoʻshini tezda Lahor va Dipalpurni egallab oldi. Daulatxon va uning o‘g‘illari G‘ozi va Dilavarxon Lodiy Boburga Lahor o‘rniga Jalandhor va Sultonpurni sovg‘a qilganda, faqat hafsalasi pir bo‘lganidan keyin Dipalpurda Boburga qo‘shilishdi. Bu topshiriqlarni qabul qilish o'rniga, Daulatxon va G'ozi yashirinib ketishdi, Dilavarxon esa otasiga xiyonat qilib, Sultonpurni va Xonxon unvonini qabul qildi.
Oxir-oqibat, bir oz vaqt o'tgach, Bobur Balxda o'zbeklarga qarshi jang qilish uchun Hindistonni tark etganda, Alamxonga Dehlini qamal qilishda yordam berish uchun Lahorda ba'zi qo'shinlarni qoldirganida Daulatxon paydo bo'ldi. Daulat Lahorni tiklash umidida Alamxonga yordam taklif qildi. Ammo u Bobur bilan do‘stona munosabatda bo‘lmagani uchun Daulatxonning yordami rad etildi. Buning o'rniga u o'g'li G'ozi bilan Panjobga mas'ul bo'lib qoldi, boshqa o'g'illari Dilavar va Hoji esa Alamxon bilan Dehliga ketishdi. Har ikki tomonning xiyonati tufayli bu hujum muvaffaqiyatsiz tugadi.
Yana qarang tahrir
- Mehrauli Baolisi
Ma'lumotnomalar tahrir
- ↑ The encyclopaedia of Sikhism, Harbans Singh, Patiala: Punjabi University, 1992-1998 — 535–536 bet. ISBN 0-8364-2883-8. OCLC 29703420.
- ↑ Social Studies Part II. Punjab School Education Board (PSEB) — 8–9 bet.
Manbalar tahrir
- Xaig, Wolseley va boshqalar, Hindistonning Kembrij tarixi jild. III: Turklar va afg'onlar, Kembrij: Kembrij universiteti nashriyoti, 1928, 10-12