Egri chiziqli harakat

Egri chiziq boʻylab harakatlanuvchi jismning harakatiga egri chiziqli harakat deyiladi. Misol: burchak ostida havoga tashlangan tosh.

Egri chiziqli harakat maʼlum yoki qoʻzgʻalmas egri chiziqqa mos keladigan harakatlanuvchi zarrachaning harakatini tavsiflaydi. Bunday harakatni oʻrganish ikkita koordinata tizimidan foydalanishni oʻz ichiga oladi, birinchisi tekis harakat, ikkinchisi esa silindrsimon harakatdir.

Doimiy tezlanishli harakat

Doimiy tezlanishli egri chiziqli harakatda zarrachaning tezlik va tezlanish komponentlari doimo tangensial va qoʻzgʻalmas egri chiziqqa normal boʻladi. Tezlik har doim egri chiziqqa tangensial boʻladi va tezlanish ham tangensial, ham normal komponentga boʻlinishi mumkin.

Silindrsimon komponentlar

i va j sifatida tavsiflangan silindrsimon koordinatalar bilan harakat qutbli vektorlarga oʻxshash komponentlar bilan qutb shaklida tasvirlangan. Doiimiy tezlanishli harakatda boʻlgani kabi, tezlik hamisha egri chiziqqa tangensial boʻladi, lekin bu shaklda tezlanish endi radius va uning normal vektori boʻylab harakatlanishi mumkin boʻlgan turli oraliq komponentlardan iborat. Ushbu turdagi koordinatalar tizimida harakat harakatlanayotgan tekislik bilan chegaralanganda eng yaxshi qoʻllanadi.

Manbalar

• M. H. Oʻlmasova „Fizikadan qoʻllanma“ 1-qism
• Egri chiziqli harakat haqida video qoʻllanma