Eleodes
Eleodes — qoramtir qoʻngʻizlar turkumi, Tenebrionidae oilasiga mansub hashorot turi. Ular odatda pinakat qoʻngʻizlari yoki choʻl hidli qoʻngʻizlar sifatida tanilgan. Ular Shimoliy Amerikaning gʻarbiy qismiga endemik boʻlib, koʻplab turlari Sonoran choʻlida keng tarqalgan. Pinakat nomi meksikan-ispancha soʻz boʻlib, hasharotning Nahuatl (Aztek) nomidan olingan, pinakatl, „qora qoʻngʻiz“ deb tarjima qilinadi[1].
 | |
| Kenja turkum: | Eleodes |
|---|---|
| Eleodes | |
|---|---|
| |
| Eleodes pimelioides | |
Ilmiy klassifikatsiya 
| |
| Vakillik: | Hayvonlar |
| Filum: | Artropodlar |
| Sinf: | Hashorotlar |
| Oila: | Tenebrionidae |
| Utugʻ: | Amphidorini |
| Gen: | Eleodes Eschscholtz, 1829 |
| Subgenera | |
| |
Eleodes turlarining uzunligi 8 dan 40 mm gacha boʻlib, tanasi qora rangda. Ushbu turning barcha vakillari yirtqichlardan himoyalanish maqsadida quinon yoki shunga oʻxshash moddalar ishlab chiqaradi va koʻpchilik vakillarida u darhol purkash uchun qoʻngʻiz bosh qismida joylashgan boʻladi. Ular odatda koʻproq qumli muhitda uchraydi[2].
Tavsif tahrir
Tana uzunligi taxminan 2 sm. Qoʻngʻizlar jigarrang-qora rangga ega (qizildan qora ranggacha boʻlishi ham mumkin). Turlarning soni va hajmi boʻyicha quyuq qoʻngʻizlarning eng katta jinslaridan biri hisoblanadi. Ushbu turning lichinkalari koʻpincha haqiqiy simli qurtlarga, yongʻoqchi qoʻngʻizlarning lichinkalariga (Elateridae) oʻxshashligi sababli „soxta simli qurt“ deb ataladi[3].
Sistematika tahrir
Eleodesning 230 dan ortiq turlari mavjud[4][5][6].Tegishli avlodlar (Embaphion — Lariversius — Neobaphion — Nycterinus — Trogloderus’') bilan birgalikda Amphidorini oilasini tashkil qiladi. Bu jins birinchi marta 1829-yilda rus tabiatshunosi Iogann Fridrix fon Eshsholz tomonidan aniqlangan[7].
Caverneleodes kenja jinsi turlari Triplehorn: E. easterlai — E. grutus — E. guadalupensis — E. labialis — E. leptoscelis — E. mikroplar — E. osculans — E. reddelli — E. rugosifrons — E. sprousei — E. tomasi — E. wheeleri — E. wynnei — …
Manbalar tahrir
- ↑ Clarke. „The Pinacate Beetle is Not Afraid of You“. KCET (2013-yil 13-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 13-aprel.
- ↑ Will, Kip. Field Guide to California Insects. Oakland, California: University of California Press, 2020 — 242 bet. ISBN 9780520288744.
- ↑ „eol.org: Eleodes“. 2014-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 16-mart.
- ↑ Triplehorn, C. A., 1975. A new subgenus of Eleodes, with three new cave-inhabiting species (Coleoptera: Tenebrionidae). Coleopterists bulletin, 29(1): 39-43.
- ↑ Triplehorn, C. A. and J. R. Reddell. 1991. New species of Eleodes (Coleoptera: Tenebrionidae) From Mexican Caves. Proc. Entomol. Soc. Washington, 93(3): 525—532.
- ↑ Triplehorn, C. A. 2007. New species of Eleodes (Coleoptera: Tenebrionidae). Proc. Entomol. Soc. Washington, 109(3): 628—642.
- ↑ Bernett, A. 2008. The genus Eleodes Eschscholtz (Coleoptera: Tenebrionidae) of eastern Colorado. Journal of the Kansas Entomology Society.81, 377-391.