Eriu
Eriu (qad.irlan. Ériu, genitativ holatda Érenn) - Irlandiya mifologiyasida, Tuata De Danann qabilasidan bo'lgan ayol, Irlandiyaning shu nomdagi ma'budasi Bresning onasi. U bilan birga Banba va Fodla ham xuddi shu nomdagi ma'budalar edi, lekin Eriu nomi saqlanib qoldi, bu ko'pincha dostonlarda Irlandiya yeriga murojaat qilish uchun ishlatilgan. "Qadimgi joylar" da Irlandiya Banba nomi bilan atalgan. Ko'rinishidan, Banba va Fodla Eriuning gipostazlari, chunki irlandlar boshqa xalqlar singari o'z xudolarini uch marta ko'paytirishga xos bo'lgan.
 | |
| Mifologiya | Irland |
|---|---|
| Jins | ayol |
| Onasi | Ernmas |
| Aka va singillari | Badb, Banba, Morrigan, Maha va Fodla |
| Turmush oʻrtogʻi | Mac Gréine va Elatha |
| Bolalari | Bres |
Erin - dostonlarda Irlandiya nomi tahrir
Dostonlarda aytilishicha, Mil o'g'illari Irlandiyani zabt etganlarida, o'zlarining yurishlarida ular navbatma-navbat Banbu va Fodla bilan uchrashishgan, ularning har biri orolga uning nomini berishni so'rashgan. Goidellar mamlakatning markaziy nuqtasi bo'lgan Usnexga yetib borganlarida, ular uchinchi ma'buda Eriu bilan uchrashishdi, u Mil o'g'illariga xush kelibsiz deb murojaat qilib, Goidellarning kelishini donishmandlar oldindan ko'rishganini aytdi. Ammo bosqinchilardan biriga ma’budaning soʻzlari yoqmadi. U Mil o'g'illari o'zlarining g'alabalari uchun faqat o'z xudolariga qarzdor deb hisoblardi va Eriu javob berdi: "Buni aytishingiz yaxshi emas, chunki u holda bu orol sizga yaxshilik keltirmaydi va sizning naslingiz bu yerda ko'paymaydi. Mening iltimosimni bajaring, ey, Mil va Bregon oilasining avlodlari, bu orol mening nomim bilan atalsin! “Avvalgi ikki ma’budaga ularning iltimosini bajarishga va’da bergan shoir Amergin endi Eriuga va’da berdi. Keyinchalik, Goidels Erin (Eriu ismining shakllaridan biri) nomi bilan Irlandiya yeriga qo'shiq kuylaydilar, bu esa Tuatning sehrini buzadi va bo'ronni to'xtatadi.
Unumdorlikni boshqaruvchi xudolar tahrir
Eriu va Mil o'g'illari haqidagi afsona irlandlarning Irlandiyaning boshqaruvchi kuchlari va uning ko'pligi Danu ma'budasi qabilalarining kuchida ekanligiga ishonishini aks ettiradi, ehtimol shuning uchun ular nasroniylik davrida tug'ilish ruhlari darajasiga tushirilgan. Qizig'i shundaki, Fomoriyaliklar Tuatha De Danannga nisbatan xuddi shunday rol o'ynagan. Danu ma'buda qabilalari bu jinlar ustidan g'alaba qozonganida, Tuatlar Bresni qo'lga olishga muvaffaq bo'lishdi. Mahbus, agar uni saqlab qolishsa, "Irlandiya sigirlarining suti hech qachon tugamaydi", deb va'da berdi. Ammo Lug xudosi druidlar bilan maslahatlashgandan so'ng, Bresga u endi mamlakat sigirlari ustidan hokimiyatga ega emasligini aytdi. Keyin Bres mamlakat mahsuldorligini oshirish orqali qatlni to'lashga harakat qildi, ammo bu imkoniyatdan foydalanish mumkin emas edi, chunki irlandlar hali ham shunday tezlikda o'sib borayotgan yangi hosilni yig'ib olishga ulgurmagan bo'lar edi. Natijada, Bres qishloq xo'jaligi sirlarini sotib oldi.
Adabiyotlar tahrir
- Широкова Н. С. Мифы кельтских народов — М.: Астрель: АСТ: Транзиткнига, 2005. — 431 (1) с.: ил. — (Мифы народов мира). ISBN 5-17-019444-7 (ООО «Издательство АСТ»), ISBN 5-271-08709-3 (ООО «Издательство Астрель»), ISBN 5-9578-0397-9 (ООО «Транзиткнига»).
- Роллестон Томас Мифы, легенды и предания кельтов. / Пер. с англ. Е. В. Глушко. — М.: ЗАО Центрполиграф, 2004. — 349 с. ISBN 5-9524-1063-4