Konfessiya 

Konfessiya (lot. confessio „eʼtirof“), yoki din — maʼlum bir diniy taʼlimot doirasidagi dinning xususiyati, shuningdek, eʼtiqod qiluvchilar birlashmasi. Masalan, xristianlikda eʼtirof etishda turli eʼtiqodlardan foydalanadigan cherkovlar turli mazhablarni tashkil qiladi . Soʻzning umumiy maʼnosida „eʼtirof“ atamasi maʼlum bir din doirasidagi maʼlum bir yoʻnalishning sinonimidir. Baʼzan denominatsiya atamasi bilan aniqlanadi.

Diniy konfessiya — muayyan diniy taʼlimot doirasida shakllangan va o‘ziga xos xususiyatlarga ega eʼtiqod va ushbu eʼtiqodga ergashuvchilar jamoasi. „Konfessiya“ so‘zining mazmun-mohiyatidan kelib chiqqan holda, mutaxassislar hozirgi kunda dunyoda taxminan 1000 dan ortiq diniy konfessiyalar mavjud, deb hisoblaydilar. Konfessiya umumiy atama bo‘lib, xristianlik, buddaviylik kabi katta dinlar ham, ularning zamirida paydo bo‘lgan pravoslavlik, katoliklik, lamaizm, dzen-buddizm kabi yo‘nalishlar ham shunday nom bilan atalaveradi.

Mazhablarga misollar

Ustun dinlar va  konfessiyalarning mamlakatlar  boʻyicha taqsimlanishi : Pravoslavlik  Qadimgi Sharq pravoslav  cherkovlari katoliklik protestantizm  sunniylik  shiizm Teravada  Mahayana Vajrayana  hinduizm

Xristianlik

tahrir

Pravoslavlik, Katoliklik, Protestantizm, Pentikostalizm, anglikanizm va boshqalar.

sunniylik, Shialik, Zaidizm, Imomiylik, Ismoillik Ibadizm,

Budmdiz

tahrir

Teravada, Mahayana, Vajrayana,

yahudiylik

tahrir

Pravoslav yahudiylik, Hasidizm, Yahudiylikni isloh qilish

Xristian konfessiyalari roʻyxati

tahrir

Xristianlikning konfessiyalarga boʻlinishi va eʼtiroflar soni boʻyicha konsensus mavjud emas. Biroq, xristianlik uchta konfessiyaga boʻlinganligi keng tarqalgan — katoliklik, protestantlik va pravoslavlik . Biroq, bunday soddalashtirilgan boʻlinish bilan, bir mazhabda, guruhlar aslida dinda boshqacha boʻlib chiqadi.

Reformatsiya davrida Rim-katolik cherkovidan ajralib chiqqan lyuteranlar, anglikanlar va kalvinistlardan tashqari protestantizm keyinchalik protestantizmning oʻzi doirasida paydo boʻlgan harakatlarni ham oʻz ichiga oladi, masalan, baptistlar, ellikchilar va boshqalar. Ettinchi kun adventistlariga kelsak, baʼzi protestant ilohiyotshunoslari ularni kultlar deb atashadi, ammo 1950-yillarning oxiridan boshlab „oʻz saflarida evangelistik harakat paydo boʻlganini“ taʼkidlaydilar . Protestantizm 19-asrda paydo boʻlgan baʼzi diniy oqimlarni oʻz ichiga olmaydi, masalan, Iegova guvohlari va oʻzlarini oʻz ichiga olmaydi.

Tarixiy cherkovlar bilan bogʻliq vaziyat bundan kam emas . Shunday qilib, oʻzlarini katolik deb atagan eski katoliklar va oʻzlarini katolik deb ataydigan boshqa guruhlar Rim-katolik cherkovi tomonidan tan olinmaydi, chunki katoliklikning asosiy belgisi Rim papasining cherkov boshligʻi sifatida tan olinishidir. Pravoslavlik oʻzlarini pravoslav deb ataydigan ikki xil cherkov guruhini anglatadi — Kalsedon boʻlmagan Qadimgi Sharq pravoslav cherkovlari va Vizantiya anʼanalarining Kalsedon Sharqiy pravoslav cherkovlari . Shu bilan birga, ular oʻrtasidagi munosabatlar oʻzaro tan olishdan bid’at ayblovlarigacha farq qiladi .

Bundan tashqari, Sharqning Ossuriya cherkovi va Sharqning Qadimgi Ossuriya cherkovi, nestorianlikni eʼtirof etadigan yagona cherkovlar va shuning uchun oʻzlarining shaxsida alohida nasroniylik mazhabi boʻlib, bunday uch tomonlama sxemaga mos kelmaydi.


Xristianlik mazhablari ularning ajralish xronologiyasiga koʻra

tahrir

•Sharqning qadimgi Sharqiy Ossuriya cherkovi

•Qadimgi Sharqiy pravoslav cherkovlari

•Vizantiya pravoslavligi va katolikligi (bir vaqtning oʻzida bir-biridan ajratilgan).

•Protestantizm

•Restoratsionizm

•Para -xristianlik (psevdo-xristianlik)

Yahudiylikdagi konfessional boʻlinishlar

tahrir

Zamonaviy yahudiylik turli konfessiyalarni oʻz ichiga oladi. Eng yiriklari pravoslav yahudiylik (shu jumladan, oʻz navbatida, Hasidimlar , Litvaklar, zamonaviy pravoslavlar, diniy sionistlar va boshqalar), islohotchi va konservativ harakatlar (asosan AQSh va Kanadada). Baʼzi mamlakatlarda islohot yahudiyligiga taxminan mos keladigan oqim liberal yoki progressiv iudaizm deb ataladi va AQSh va Kanadadan tashqaridagi konservativ yahudiylik tarafdorlari „masorti“ deb ataladi.

Islomdagi konfessiyaviy boʻlinish

tahrir
Islom oqimlari

Islomdagi oqimlarning tafovuti Umaviylar davrida boshlanib , Abbosiylar davrida ham davom etgan, yaʼni olimlar qadimgi yunon va eron olimlarining asarlarini arab tiliga tarjima qila boshlaganlar, bu asarlarni islom nuqtai nazaridan tahlil qilib, sharhlay boshlaganlar.

Dunyo musulmonlarining taxminan 85-90% sunniylar, qolganlari shialar, shuningdek, islomiy mazhablar aʼzolarini (Ahmadilar, alaviylar, druzlar, ibodiylar, ismoiliylar va boshqalar) oʻz ichiga olgan kichik ozchilikni tashkil qiladi.

Buddizmdagi konfessional boʻlinish

tahrir
Uch arava

Mahayana gʻoyalari asosida buddizm koʻpincha Hinayana („Kichik avtomobil“) va Mahayana („Buyuk avtomobil“) ga boʻlinadi , Vajrayana („Olmosli mashina“) ham koʻpincha ikkinchisidan alohida ajralib turadi . Hinayana, shuningdek, Shravaka avtomobili va Pratyekabuddha transport vositasiga boʻlinishi mumkin, shuning uchun Mahayana bilan birga boshqa printsipga koʻra Uch transport vositasini tashkil qiladi . --Egzotika (munozara) 16:06, 14-Yanvar 2023 (UTC) Fikir mulohazalar uchun

@Egzotika uumarov366@gmail.com Erkaboyev Umar (munozara) 17:22, 14-Yanvar 2023 (UTC)

uumarov366@.gmail.com

 

Siz tomoningizdan yaratilgan „'''Toshkent viloyati oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar boshqarmasi“ sahifasi tezda oʻchirish mezonlariga („VP:TOʻM#M8 va VP:TOʻM#U2“) binoan oʻchirishga nomzod oʻlaroq koʻrsatildi, chunki sahifa hozirgi holatida oʻzbekcha Vikipediya qoida va koʻrsatmalariga mos kelmaydi. Tajriba oʻtkazayotgan boʻlsangiz, itlimos, qumloq sahifasidan foydalaning.

Agar sahifani oʻchirish kerak emas, deb oʻylasangiz, oʻz fikringizni sahifa munozara sahifasida qoldiring.

Savollaringiz boʻlsa, tortinmasdan munozara sahifamga yozing. Rahmat! Axadjon1 (munozara) 12:58, 28-Mart 2024 (UTC)

 

Siz tomoningizdan yaratilgan '''Toshkent viloyati oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar boshqarmasi maqolasi oʻchirishga nomzod sifatida koʻrsatildi, chunki maqola hozirgi koʻrinishida Vikipediya qoida va koʻrsatmalariga mos kelmaydi.

Maqolani oʻchirish masalasi konsensusga erishilgunga qadar Vikipediya:Oʻchirishga/'''Toshkent viloyati oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar boshqarmasi sahifasida muhokama qilinadi. Muhokamada hamma, jumladan, siz ham qatnasha olasiz.

Muhokama davomida ham maqolani tahrir qilishingiz mumkin, biroq uning tepasidagi {{oʻchirishga}} andozasini olib tashlamasligingiz kerak. Axadjon1 (munozara) 10:23, 1-Aprel 2024 (UTC)