Xolida Choriyeva

Mavzu:Odam savdosi davr muammosi Reja: 1)Odam savdosining yoshlar orasida tarqalishini oldini olish. 2)Odam savdosining ayanchli oqibatlari . 3)Odam savdosiga qarshi kurashish. Odam savdosi bu insonlar orasida hozirgi kunda keng tarqalgan illatlardan biri. Bunga sabab o’zlarining g’ayriqonuniy yo’l bilan insonlarni aldab o’z manfaati yo’lida chet ellarga sotib yuborilishidir.Mamlakatimiz mustaqillikga erishgan dastlabki kunlardan boshlab konstitutsiyamiz qonunlarida va butun dunyo tan olgan xalqaro qonunchilik normalarida mustahkamlangan insin huquqlari va erkinliklarini taminlash, uning hayoti , sog’ligi, qadr-qimmati, sha’ni va boshqa qonuniy manfaatlari daxlsizligini himoya qilish ustuvor vazifalardan biriga aylandi mubolog’a bo’lmaydi. Insonlarni aldab chet ellarga yaxshi daromad topish maqsadida yuborib, ularni og’ir mehnatlarga majburlab ularning sog’ligi va psixologik hayotiga ta’sir ko’rsatib, shuningdek biz yoshlar odam savdosiga qarshi kurashishga munosib hissa qo’shishimiz va aldovlarga ishinib qolmasligimiz kerak.Birinchi navbatda o’zimiz mustaqil izlanib o’z majburiyat va huquqlarimizdan habardor bo’lib borishimiz zarur.Afsuski mamlakatimizda ayrim shaxslar oson yo’l bilan katta mablag’ topish maqsadida jinoyat yo’liga kirib, fuqorolarimizni fribgarlik yo’li yo’li orqali o’z tuzog’iga tushirmoqdalar.O’z maqsadlari yo’lida bu shaxslar turli oilalar hayotida ulkan salbiy o’zgarishlarni keltirib chiqarmoqdalar.Oqibatda ko’pgina oilalar odam savdosi qurboniga aylanmoqdalar. Respublikamizda odam savdosiga qarshi izchil qonunlar ishlab chiqilgan bo’lib , hech qanday jinoyat javobsiz qolmaydi.Qonunimizda bunday holatlarga quyidagicha ta’rif keltirilgan “Odam saavdosi bu kuch biolan tahdid qilish yoki kuch ishlatish yoki boshqa majburlash shakllaridan foydalanish , og’irlash, firibgarlik,aldash hokimiyatni suistemol qilish yoki vaziyatning qaltisligidan foydalanish orqali o’z manfaatlarida foydalanish. Hozirgi kunda keng tarqalgan odam savdosining turlaridan hisoblanadi.Kun mavzusida hattoki o’z farzandlarini ham ma’lum mablag’ evaziga sotib yuborayotgan insonlar ham uchrashmoqda.Bugungi kunda insonlarni aldab ishonchiga kirib ulardan turli yo’llarda foydalanib, jabrlanuvchilarni ko’plab achinarli ahvollarga tushirib aldab ketayotgan qo’shtirnoq ostidagi shaxslar bir qancha topiladi. Insonlarni aldab mo’may daromat vada qilib chet elga olib borib og’ir mehnatga majburlab ayollarni fohishalikka va turli yomon ishlarga majburlayotganlar insonlar chet ellarda sarson sargardon bolib sog'ligidan ajralib kopgina yomon oqibatlarga olib kelmoqda, juda koplab oylarni yastig’ini quritip, tinch oylalarni parokanda qilib yubormoqda bolalar otasiz onasiz bo’lip qolmoqda bunga esa o’z manfaatlarini ustun qoyip insonlarni qullika sotayotgan odam savdosi bilan shug’illanuvchi jinoyatchilardir.

       Odam savdosi jinoyatchilari hich ikkilanmasdan o’z yaqinlari qarindoshlarini ham aldab atrofdagilarning ishonchiga kirib, begonalarni ham o’z tuzog’iga tushirmoqdalar bunday insonlar razil  insonlardir.

Odam savdosi hudud chegara, millat tanlamaydigan ohu misoli jinoyat hisoblanadi.Biz hozirgi kunda o’sha aldovlarga aldanib qolmay, yurtimiz tichligiga shukrona aytib vatanimiz rivojiga munosib o’z hissamizni qo’shish uchun intilishimiz lozim.Takidlash joizki yurtimizda 2003-yil 12-dekabrda BMT bosh assamblyasi tomonidan 1950-yilda qabul qilingan “Odam savdosi foxishalikning uchinchi shaxslar tomonidan ishlatilishiga qarshi kurash” to’g’rIsidagi konvensiyaga qo’shilishi hamda 2008-yilning 17- aprelida “Odam savdosiga qarshi kurashish to’g’risidagi qonuni” qabul qilinishi muhim ahamiyatga ega hisoblandi.Mazkur qonunga ko’ra odam savdosi yoki kuch bilan tahdid qilish , kuch ishlatish ,majburiy mehnatga jalb etish qonunga muvofiq sud orqali o’z jazolarini oladilar.Prizidentimizning 2019-yil 30-iyuldagi “Odam savdosiga va majburiy mehnatga qarshi kurashish tizimini yanada takomillashtirish” ga oid qo’shimcha chora tadbirlar korish. Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati. 1. O'zbekiston Respublikasining Kanistitutsiyasi Toshkent 2011 2. "O'zbekiston Respublikasining Kanistitutsiyasiyasini o'rganish" Toshkent 2010.