Futaba (Fukushima)
Futaba (yaponcha: 双葉町 Futaba-machi) Yaponiyaning Fukushima prefekturasida joylashgan shaharchadir. 1-yanvar, 2020-yil holatiga koʻra, shaharchaning haqiqiy aholisi nolga teng edi, garchi 2017-yil holatiga koʻra, rasmiy roʻyxatga olingan aholi soni 2301 ta xonadonda 6093 kishini tashkil etgan[1]. Shaharchaning umumiy maydoni 51,42 kvadrat kilometr (19,85 mi²). 2011-yil mart oyi holatiga ko‘ra, Fukushima-Daiichi yadroviy falokati natijasida butun aholi evakuatsiya qilingan. Biroq, oʻshandan beri oʻtgan oʻn yil ichida shaharning 3 foizi tashrif buyuruvchilar va aholi uchun ochiq boʻlib, birinchi aholi 2022-yil fevral oyidan boshlab doimiy ravishda qaytib kelishdi.
Futaba tumani 双葉町 | |
|---|---|
| Shaharcha | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 37°26′56.9″N 141°0′44.4″E / 37.449139°N 141.012333°E G OKoordinatalari: 37°26′56.9″N 141°0′44.4″E / 37.449139°N 141.012333°E G O | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Viloyat | Tōhoku |
| Tuman | Futaba tumani |
| Asos solingan | 1956-yil 1-aprel |
| Maydon | 51.42 km2 (19.85 mi²) |
| Rasmiy til(lar)i | yapon |
| Aholisi (2020-yil 1-yanvar) |
0 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+9:00 |
| Telefon kodi | 0246-84-5200 |
|
| |
Geografiyasi tahrir
Futaba Tinch okeanining markaziy Fukushima sohilida joylashgan. Tokio elektr energetika kompaniyasiga tegishli Fukushima Daiichi atom elektr stantsiyasi qoʻshni Okuma shahridagi Futaba janubiy chegarasida joylashgan.
Atrofdagi munitsipalitetlar tahrir
Demografiyasi tahrir
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[2], Futaba aholisi yadroviy falokatgacha nisbatan barqaror edi.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1960 | 7,836 | — |
| 1970 | 7,434 | −5.1% |
| 1980 | 8,017 | +7.8% |
| 1990 | 8,182 | +2.1% |
| 2000 | 7,645 | −6.6% |
| 2010 | 6,932 | −9.3% |
| 2015 | 0 | −100.0% |
| 2020 | 0 | 0.00% |
Iqlimi tahrir
Futaba nam iqlimga ega. Futabada oʻrtacha yillik harorat 12.4 °C (54.3 °F), yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1,311 mm (51.6 in) eng yomgʻirli oy sentyabr oyi hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 24.6 °C (76.3 °F) atrofida va eng pasti yanvarda, taxminan 1.9 °C (35.4 °F) gacha tushadi[3].
Tarixi tahrir
Hozirgi Futaba hududi Mutsu provinsiyasi tarkibiga kirgan. Hududdan Kofun davriga oid qoʻrgʻonlarning qoldiqlari topilgan. Nara davrida, Ivaki provintsiyasidagi qadimiy Futaba tumanining markazi edi. Edo davrida, Meydzi restavratsiyasigacha Sōma klani tomonidan boshqariladigan Sōma domenining bir qismi edi. Shaharchaning maʼlumotlariga koʻra, 1611-yilda Sanriku zilzilasida sunami tufayli mintaqaning 700 dan ortiq aholisi halok boʻlgan. Bu hudud Boshin urushi davrida Ivaki jangi joyi boʻlgan.
1889-yil 1-aprelda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan Fukushimaning Shinexa tumanida Shinzan va Nagatsuka qishloqlari tashkil etildi, keyinchalik ular 1896-yil aprel oyida Futaba tumaniga aylandi. Shinzan 1913-yil 1-fevralda shahar maqomiga koʻtarildi. Shinzan 1951-yil 1 aprelda Nagatsuka bilan birlashdi va Shinexa shahriga aylandi, u 1956-yil 1-aprelda oʻz nomini Futaba deb oʻzgartirdi.
2011-yil Tōhoku zilzilasi va sunami tahrir
Futaba Fukushima Daiichi yadroviy falokati va 2011-yil 11-martdagi Tōhokudagi zilzila va sunamidan qattiq taʼsirlangan. Zilzila va sunami (sohilboʻyi hududni vayron qilgan) tufayli jiddiy zarar koʻrishdan tashqari, 12-mart kuni ertalab shaharning barcha aholisi ommaviy ravishda evakuatsiya qilindi, chunki u 20 km (12 mi) ga yaqin shikastlangan Fukusima Daichi atom elektr stansiyasi atrofidagi istisno radiusida joylashgan edi[4].
2013-yil 28-martda markaziy hukumat shaharni radiatsiya darajasiga ko‘ra ikki hududga ajratdi: birinchisida odamlar kirish-chiqishlari mumkin edi, lekin bir kechada qolishlari mumkin emas edi; ikkinchidan, avariyadan keyin besh yil ichida kamayishi kutilmagan radiatsiya darajasi koʻtarilganligi sababli barcha kirish taqiqlangan[5]. Biroq, shahar hududining atigi 4 foizi aholining kunduzi qaytishi uchun ochildi va shahar yashash uchun yaroqsiz boʻlib qoldi[6].
2017-yildan boshlab, Yaponiya hukumati shaharchani tozalash ishlarini olib bormoqda va 2022-yil bahorigacha uning 11 foizini yashashga yaroqli holga keltirishni reja qilgan[7]. 2020-yil mart oyida tozalash ishlari davom etar ekan, shahar temir yoʻl vokzali qayta ochildi[8] va stansiya atrofida bir kvadrat milya atrofida yashash uchun qulay hudud tashkil etildi[9]. Futaba va qoʻshni Nami va Naraxa shaharlari oʻrtasidagi xizmatlar 2020-yil 14-martda boshlangan[10].
2022-yilda doimiy ravishda qaytib kelgan birinchi uchta aholi kelganida, shaharchani koʻchirish boshlandi. Besh yil davomida Futaba aholisini 2000 nafarga yetkazish rejalashtirilgan[11].
Iqtisodiyoti tahrir
Futaba iqtisodiyoti tijorat baliq ovlash va qishloq xoʻjaligiga juda bogʻliq edi. Chinnigullar yetishtirish asosiy tarmoq edi.
Taʼlim tizimi tahrir
Futaba hukumati tomonidan boshqariladigan ikkita davlat boshlangʻich maktabi va bitta davlat oʻrta maktabi va Fukushima prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan bitta davlat oʻrta maktabiga ega. Barcha maktablar yopiqligicha qolmoqda.
Transport tizimi tahrir
Temir yoʻl tahrir
- JR Sharq — Jōban liniyasi
- Futaba
Magistral yoʻllari tahrir
- Jōban magistrali — Tomioka almashinuvi
- 6-milliy yoʻnalishi
- 288-milliy yoʻnalishi
Mahalliy diqqatga sazovor joylari tahrir
- Kiyotosaku gʻorlari qabrlari, milliy tarixiy obida boʻlib, devoriy suratlar bilan bezatilgan kofun dafn xonasi joylashgan[12].
Galereya tahrir
- Futaba
-
Futaba-nobori -
Futaba yoʻllari -
Futabadagi Jōban linyasi -
Futaba stantsiyasi
.jpg)
Manbalar tahrir
- ↑ Futaba shaharchasi statistikasi (yaponcha)
- ↑ Futaba population statistics
- ↑ Futaba climate data
- ↑ Nuclear crisis creates ghost town, CNN.com, 11 April 2011.
- ↑ Hongo, Jun „Fukushima debris disposal falling short“, The Japan Times, May 7, 2013.
- ↑ "Last no-go zone designation in Fukushima lifted (Wayback Machine saytida 2017-07-11 sanasida arxivlangan)", The Japan Times, May 29, 2013.
- ↑ "Town of Futaba kicks off radiation cleanup with eye on 2022 revival", The Japan Times, December 25, 2017.
- ↑ „Japanese town closed for nine years reopens to residents“ (en). The Independent (2020-yil 4-mart). Qaraldi: 2021-yil 25-iyun.
- ↑ Corbishley. „Town finally reopens nine years after Fukushima nuclear disaster“ (en). Metro (2020-yil 4-mart). Qaraldi: 2021-yil 25-iyun.
- ↑ „Fukushima locals take trip on first Joban trains in nuke disaster-hit area for 9 years“ (en). Mainichi Daily News (2020-yil 14-mart). Qaraldi: 2021-yil 25-iyun.
- ↑ „Last Fukushima town to reopen welcomes back its first residents“ (en). the Guardian (2022-yil 16-fevral). Qaraldi: 2022-yil 19-iyun.
- ↑ „清戸迫横穴“ (ja). Agency for Cultural Affairs.
Havolalar tahrir
- Rasmiy sayti (yaponcha)