Davlatlar roʻyxati

Jahonning siyosiy xaritasida, 2018-yil holatiga koʻra, 240 dan ortiq mamlakat boʻlib, jumladan jahon hamjamiyati tomonidan mustaqilligi rasman tan olingan 195 ta suveren davlat mavjud. Bulardan 193 tasi BMTning faoliyatida aʼzo davlatlar sifatida, 2 tasi (Vatikan, Falastin^[1])esa kuzatuvchi-davlat boʻlib ishtirok etmoqda.

Jahonning hozirgi siyosiy xaritasi turli tarixiy jarayonlar taʼsirida shakllangan. Ayniqsa, Birinchi va Ikkinchi jahon urushlari, mustamlaka tizimining yemirilishi, sotsialistik tuzumning barham topishi kabi jarayonlar alohida eʼtiborga loyiqdir. Ushbu tarixiy voqealar taʼsirida XX va XXI asrlar mobaynida dunyoda mustaqil davlatlar soni muttasil oʻsib keldi.

Hozirda dunyoning koʻp joylarida aholisi oʻz mustaqil davlatchiligini tan olish uchun kurashayotgan mintaqalar mavjud boʻlib kelmoqda.

Tan olingan davlatlar

№	Mamlakat	Davlatlarning toʻliq nomi
1.	Avstraliya	Avstraliya
2.	Avstriya	Avstriya Respublikasi
3.	Albaniya	Albaniya Respublikasi
4.	Amerika Qoʻshma Shtatlari
5.	Angola	Angola Respublikasi
6.	Andorra	Andorra Knyazligi
7.	Antigua va Barbuda
8.	Argentina	Argentina Respublikasi
9.	Armaniston	Armaniston Respublikasi
10.	Afgʻoniston	Afgʻoniston Islom Amirligi
11.	Bagama orollari	Bagama orollari Hamdoʻstligi
12.	Bangladesh	Bangladesh Xalq Respublikasi
13.	Barbados
14.	Bahrayn	Bahrayn Qirolligi
15.	Belorussiya	Belorus Respublikasi
16.	Beliz
17.	Belgiya	Belgiya Qirolligi
18.	Benin	Benin Respublikasi
19.	Birlashgan Arab Amirliklari
20.	Bolgariya	Bolgariya Respublikasi
21.	Boliviya	Koʻpmillatli Boliviya Davlati
22.	Bosniya va Gertsegovina
23.	Botsvana	Botsvana Respublikasi
24.	Braziliya	Braziliya Federativ Respublikasi
25.	Bruney	Bruney Dar-us-Salom Davlati
26.	Burkina-Faso	Burkino-Faso Respublikasi
27.	Burundi	Burundi Respublikasi
28.	Butan	Butan Qirolligi
29.	Buyuk Britaniya	Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Qo‘shma Qirolligi
30.	Vanuatu	Vanuatu Respublikasi
31.	Vatikan	Vatikan - Shahar Davlati
32.	Vengriya
33.	Venesuela	Venesuela Bolivar Respublikasi
34.	Vyetnam	Vyetnam Sotsialistik Respublikasi
35.	Gabon	Gabon Respublikasi
36.	Gaiti	Gaiti Respublikasi
37.	Gayana	Gayana Kooperativ Respublikasi
38.	Gambiya	Gambiya Respublikasi
39.	Gana	Gana Respublikasi
40.	Gvatemala	Gvatemala Respublikasi
41.	Gvineya	Gvineya Respublikasi
42.	Gvineya-Bisau	Gvineya-Bisau Respublikasi
43.	Germaniya	Germaniya Federativ Respublikasi
44.	Gonduras	Gonduras Respublikasi
45.	Grenada
46.	Gretsiya	Grek Respublikasi
47.	Gruziya
48.	Daniya	Daniya Qirolligi
49.	Dominika
50.	Dominikan Respublikasi
51.	Jazoir	Jazoir Xalq Demokratik Respublikasi
52.	Janubiy Afrika Respublikasi
53.	Janubiy Sudan	Janubiy Sudan Respublikasi
54.	Jibuti	Jibuti Respublikasi
55.	Zambiya	Zambiya Respublikasi
56.	Zimbabve	Zimbabve Respublikasi
57.	Isroil	Isroil Davlati
58.	Indoneziya	Indoneziya Respublikasi
59.	Iordaniya	Iordaniya Hoshimiylar Qiroligi
60.	Iroq	Iroq Respublikasi
61.	Irlandiya	Irlandiya Respublikasi
62.	Ispaniya	Ispaniya Qirolligi
63.	Islandiya
64.	Italiya	Italiya Respublikasi
65.	Kabo-Verde	Kabo-Verde
66.	Kambodja	Kombodja Qirolligi
67.	Kamerun	Kamerun Respublikasi
68.	Kanada
69.	Keniya	Keniya Respublikasi
70.	Kipr	Kipr Respublikasi
71.	Kiribati	Kiribati Respublikasi
72.	Kolumbiya	Kolumbiya Respublikasi
73.	Komor orollari	Komor orollari Ittifoqi
74.	Kongo	Kongo Respublikasi
75.	Kongo Demokratik Respublikasi
76.	Koreya Xalq Demokratik Respublikasi
77.	Koreya	Koreya Respublikasi
78.	Kosta-Rika	Kosta-Rika Respublikasi
79.	Kot-d'Ivuar	Kot-d'Ivuar Respublikasi
80.	Kuba	Kuba Respublikasi
81.	Laos	Laos Xalq Demokratik Respublikasi
82.	Latviya	Latviya Respublikasi
83.	Lesoto	Lesoto Qirolligi
84.	Liberiya	Liberiya Respublikasi
85.	Livan	Livan Respublikasi
86.	Liviya	Liviya Davlati
87.	Litva	Litva Respublikasi
88.	Lixtenshteyn	Lixtenshteyn Knyazligi
89.	Lyuksemburg	Lyuksemburg Gertsogligi
90.	Mavrikiy	Mavrikiy Respublikasi
91.	Mavritaniya	Mavritaniya Islom Respublikasi
92.	Madagaskar	Madagaskar Respublikasi
93.	Malavi	Malavi Respublikasi
94.	Malayziya
95.	Mali	Mali Respublikasi
96.	Maldiv orollari	Maldiv orollari Respublikasi
97.	Malta	Malta Respublikasi
98.	Markaziy Afrika Respublikasi
99.	Marokash	Marokash Qirolligi
100.	Marshall orollari
101.	Meksika	Meksika Qoʻshma Shtatlari
102.	Mikroneziya Federativ Shtatlar
103.	Misr	Misr Arab Respublikasi
104.	Mozambik	Mozambik Respublikasi
105.	Moldaviya	Moldova Respublikasi
106.	Monako	Monako Knyazligi
108.	Myanma	Myanma Ittifoqi Respublikasi
109.	Namibiya	Namibiya Respublikasi
110.	Nauru	Nauru Respublikasi
111.	Nepal	Nepal Federativ Demokratik Respublikasi
112.	Niger	Niger Respublikasi
113.	Nigeriya	Nigeriya Federativ Respublikasi
114.	Niderlandiya	Niderlandiya Qirolligi
115.	Nikaragua	Nikaragua Respublikasi
116.	Norvegiya	Norvegiya Qirolligi
117.	Ozarbayjon	Ozarbayjon Respublikasi
118.	Pokiston	Pokiston Islom Respublikasi
119.	Palau	Palau Respublikasi
120.	Panama	Panama Respublikasi
121.	Papua Yangi Gvineya	Papua Yangi Gvineya Mustaqil Davlati
122.	Paragvay	Paragvay Respublikasi
123.	Peru	Peru Respublikasi
124.	Polsha	Polsha Respublikasi
125.	Portugaliya	Portugal Respublikasi
126.	Rossiya	Rossiya Federatsiyasi
127.	Ruanda	Ruanda Respublikasi
128.	Ruminiya
129.	Salvador	El-Salvador Respublikasi
130.	Samoa	Samoa Mustaqil Davlati
131.	San-Marino	San-Marino Respublikasi
132.	San-Tome va Prinsipi	San-Tome va Prinsipi Demokratik Respublikasi
133.	Saudiya Arabistoni	Saudiya Arabistoni Qirolligi
134.	Seyshell orollari	Seyshell orollari Respublikasi
135.	Senegal	Senegal Respublikasi
136.	Sent-Vinsent va Grenadina
137.	Sent-Kits va Nevis	Sent-Kits va Nevis Federatsiyasi
138.	Sent-Lyusiya
139.	Serbiya	Serbiya Respublikasi
140.	Singapur	Singapur Respublikasi
141.	Suriya	Suriya Arab Respublikasi
142.	Slovakiya	Slovakiya Respublikasi
143.	Sloveniya	Sloveniya Respublikasi
144.	Solomon orollari
145.	Somali	Somali Federativ Respublikasi
146.	Sudan	Sudan Respublikasi
147.	Surinam	Surinam Respublikasi
148.	Syerra-Leone	Syerra-Leone Respublikasi
149.	Tojikiston	Tojikiston Respublikasi
150.	Tailand	Tailand Qirolligi
151.	Tanzaniya	Tanzaniya Birlashgan Respublikasi
152.	Togo	Togo Respublikasi
153.	Tonga	Tongo Qirolligi
154.	Trinidad va Tobago	Trinidad va Tabago Respublikasi
155.	Tuvalu
156.	Tunis	Tunis Respublikasi
157.	Turkmaniston
158.	Turkiya	Turkiya Respublikasi
159.	Uganda	Uganda Respublikasi
160.	Ukraina	Ukraina Respublikasi
161.	Ummon	Ummon Sultonligi
162.	Urugvay	Sharqiy Urugvay Respublikasi
163.	Fiji	Fiji Respublikasi
164.	Filippin	Filippin Respublikasi
165.	Finlandiya	Finlandiya Respublikasi
166.	Fransiya	Fransiya Respublikasi
167.	Xitoy	Xitoy Xalq Respublikasi
168.	Xorvatiya	Xorvatiya Respublikasi
169.	Chad	Chad Respublikasi
170.	Chernogoriya
171.	Chexiya	Chexiya Respublikasi
172.	Chili	Chili Respublikasi
173.	Shveytsariya	Shveytsariya Konfederatsiyasi
174.	Shvetsiya	Shvetsiya Qirolligi
175.	Shri-Lanka	Shri-Lanka Demokratik Sotsialistik Respublikasi
176.	Sharqiy Timor	Sharqiy Timor Demokratik Respublikasi
177.	Shimoliy Makedoniya	Shimoliy Makedoniya Respublikasi
178.	Ekvador	Ekvador Respublikasi
179.	Ekvatorial Gvineya	Ekvatorial Gvineya Respublikasi
180.	Eritreya	Eritreya Davlati
181.	Eron	Eron Islom Respublikasi
182.	Esvatini	Esvatini Qirolligi
183.	Estoniya	Estoniya Respublikasi
184.	Efiopiya	Efiopiya Federativ Demokratik Respublikasi
185.	Yamayka
186.	Yaman	Yaman Respublikasi
187.	Yangi Zelandiya
188.	Yaponiya	Yaponiya Davlati
189.	O‘zbekiston	O‘zbekiston Respublikasi
190.	Qatar	Qatar Davlati
191.	Qirgʻiziston	Qirg‘iz Respublikasi
192.	Qozogʻiston	Qozogʻiston Respublikasi
193.	Quvayt	Quvayt Davlati
194.	Hindiston	Hindiston Respublikasi

Qisman tan olingan davlatlar

Qisman tan olingan davlatlar — Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boʻlmagan davlatlar kamida bitta va undan ortiq BMTga aʼzo davlat tomonidan tan olingan davlatlar kiradi.

№	Mamlakat	Davlatlarning toʻliq nomi
1.	Abxaziya	Abxaziya Respublikasi
2.	Janubiy Osetiya	Janubiy Osetiya Respublikasi
3.	Kosovo	Kosovo Respublikasi
4.	Sahroi Arab Demokratik Respublikasi
5.	Falastin	Falastin Davlati
6.	Xitoy Respublikasi
7.	Shimoliy Kipr Turk Respublikasi

Tan olinmagan davlatlar

Tan olinmagan davlatlar — oʻzini suveren davlatlar deb eʻlon qilgan va aholining mavjudligi, hududni nazorat qilish, huquq va boshqaruv tizimlari kabi davlatchilik belgilariga ega boʻlgan, lekin ayni paytda davlat tomonidan diplomatik tan olinmagan mintaqalarning umumiy nomi. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʻzo davlatlar tomonidan bir yoki bir nechta aʻzo davlatlarning suvereniteti ostida hisoblanadi.

№	Mamlakat	Davlatlarning toʻliq nomi
1.	Ambazoniya	Ambazoniya Federativ Respublikasi
2.	Dnestrboʻyi Moldova Respublikasi
3.	Somalilend	Somalilend Respublikasi
4.	Tog‘li Qorabog‘ Respublikasi

Muxtor davlatlar

Muxtor davlatlar — katta davlat doirasidagi maqomiga ega boʻlgan muxtor respublika yoki boshqa muxtor birlik. U oʻzining konstitutsiyasi, qonun hujjatlari, hududi, fuqaroligi, oliy davlat organlari, maʼlum darajada byudjet va soliq mustaqilligiga ega. Lekin, u boshqa katta davlat doirasida tuzilganligi sababli oʻz pul tizimiga, armiyasiga, tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy munosabatlarda toʻliq mustaqillikka va xakazoga ega boʻlmaydi.

№	Mamlakat	Davlatlarning to'liq nomi
1.	Adigeya	Adigeya Respublikasi
2.	Ajariya	Ajariya Muxtor Respublikasi
3.	Boshqirdiston	Boshqirdiston Respublikasi
4.	Buryatiya	Buryatiya Respublikasi
5.	Gagauziya
6.	Dogʻiston	Dogʻiston Respublikasi
7.	Ingushetiya	Ingushetiya Respublikasi
8.	Kabardino-Bolqoriya	Kabardino-Bolqoriya Respublikasi
9.	Kareliya	Kareliya Respublikasi
10.	Komi	Komi Respublikasi
11.	Mariy El	Mariy El Respublikasi
12.	Mordoviya	Mordoviya Respublikasi
13.	Naxichevan	Naxichevan Muxtor Respublikasi
14.	Qalmogʻiston	Qalmogʻiston Respublikasi
15.	Qoraqalpogʻiston	Qoraqalpogʻiston Respublikasi
16.	Qorachoy-Cherkasiya	Qorachoy-Cherkasiya Respublikasi
17.	Qrim	Qrim Respublikasi
18.	Saxa	Saxa (Yoqutiston) Respublikasi
19.	Tatariston	Tatariston Respublikasi
20.	Tuva	Tuva Respublikasi
21.	Udmurtiya	Udmurtiya Respublikasi
22.	Xakasiya	Xakasiya Respublikasi
23.	Checheniston	Checheniston Respublikasi
24.	Chuvashiston	Chuvashiston Respublikasi
25.	Shimoliy Osetiya	Shimoliy Osetiya — Alaniya Respublikasi

Boshqa hududlar

Yangi Zelandiya bilan Assotsiyalashgan davlat

№	Bayroq	Mamlakat	Davlatlarning toʻliq nomi
1.		Niue
2.		Kuk orollari

Mulklar

Doimiy (mahalliy) aholisi va oʻz fuqaroligiga ega boʻlgan tuzilishlar

Xalqaro shartnomalarda maxsus maqomga ega boʻlgan 3 ta hudud:
- Xitoyning 2 ta maxsus maʼmuriy rayonlari:
  - Gonkong (Syangan)
  - Makao (Aomin)
- Finlandiyaning 1 ta asosiy muxtor mintaqsi:
  - Aland orollari
Avstraliyaning tashqi hududlari:
Buyuk Britaniyaning dengizorti hududlari:
Buyuk Britaniyaning qirollik yerlari:
- Gernsi
- Jersi
- Men oroli
Daniyaning 2 ta hududi (2 muxtor mintaqasi):
- Grenlandiya
- Farer orollari
Niderlandiyaning 3 ta dengizorti (muxtor) hududlari:
Yangi Zelandiyaning qaram hududi:
- Tokelau
AQShning 5 ta dengizorti hududidagi mulklari (qoʻshilmagan hududlar):
Fransiyaning 5 ta dengizorti birlashmalari:
Fransiyaning 1 dengizortidagi asosiy maʼmuriy-hududiy birligi:
- Yangi Kaledoniya

Dengizorti hududlar, baʼzan alohida hududlar sifatida tasniflanadi

Niderlandiyaning 3 ta asosiy (dengizortidagi) birlashmalari:
Fransiyaning 5 ta dengizortidagi departamentlari va mintaqalari:

Doimiy aholisi boʻlmagan qaram hududlar

Avstraliyaning 3 ta tashqi hududlari:
Buyuk Britaniyaning 3 ta dengizorti hududi:
Norvegiyaning 3 ta qaram hududlari:
AQShning 9 ta tashqi kichik orollari:
AQShning 2 ta bahsli hududi:
- Baho-Nuevo
- Serranilya
Fransiyaning 2 ta dengizortidagi maxsus maʼmuriy-hududiy hududlari:
- Klipperton oroli
- Fransiyaning Janubiy va Antarktidadagi hududi
2 ta orollar guruhi tub aholisi boʻlmagan, bir qator davlatlar tomonidan bahsli:
- Parasel orollari
- Spratli
Antarktidadagi 7 ta davlatning 8 ta hududiy daʼvolari (uning maqomi Antarktika shartnomasi bilan belgilanadi):
- Avstraliya tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
  - Avstraliyaning Antarktidadagi hududi
- Argentina tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
  - Argentina Antarktidasi
- Buyuk Britaniya tomonidan daʼvo qilgan 1 ta Antarktida hududi:
  - Britaniyaning Antarktidadagi hududi
- Yangi Zelandiya tomonidan daʼvo qilgan 1 ta Antarktida hududi:
  - Rossa qaram hududi
- Norvegiya tomonidan daʼvo qilingan 2 ta Antarktida hududi:
  - Qirolicha Mod yeri
  - Petr I oroli
- Fransiya tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
  - Adeli yeri
- Chili tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
  - Chilining Antarktidadagi hududi

Boshqalar

Davlatlararo tuzilmalar (konfederatsiyalar): Yevropa Ittifoqi (rasmiy ravishda konfederatsiya yoki davlatning boshqa shakli bo'lmagan davlatdan yuqori siyosiy va moliyaviy darajaga ega tashkilot), Ittifoq davlati
milliy hududlar: Muxtoriyatlar (Afon va boshqalar), federatsiya qismlari, rezervatsiyalar, Buyuk Britaniyaning tarkibiy qismlari (Angliya, Shotlandiya, Uels, Shimoliy Irlandiya)
Malta ordeni (Xalqaro huquqqa koʻra, Malta oʻrdenining suvereniteti diplomatik missiyalar darajasida koʻrib chiqiladi, lekin davlat suvereniteti sifatida emas; BMTda kuzatuvchi tashkilot maqomiga ega);
Kondominiumlar (qoʻshma hududlar);
Nizoli hududlar (Ozod Kashmir, Gilgit-Baltiston, Gʻarbiy Sahroi Kabir);
Hech kimning yeri boʻlmagan hudud (Antarktika, Bir-Tavil, Serb va Xorvat chegarasidagi hovli);
Qabila qirolliklari;
Aloqa qilmaydigan xalqlar hududlari;
Neytral hududlar;
Ijaraga olingan hududlar (Boyqoʻngʻir va boshqalar);
Harbiy bazalar;
Shaxsiy mulklar;
Surgundagi hukumatlar;
Maxsus iqtisodiy zonalar;
Bir qator mamlakatlarning markaziy hukumatlari tomonidan nazorat qilinmagan va toʻliq mustaqillikka daʼvo qiladigan yoki daʼvo qilmaydigan hududlar (milliy ozodlik harakatlari, isyonchilar, separatistlar).

Manbalar

Adabiyotlar

The World: A Third World Guide: 1995/96. Montevideo: Instituto del Tercer Mundo, 1995. [[Maxsus:BookSources/978-0-85598-291-1|ISBN 978-0-85598-291-1]]. OCLC 476299738.
„Countries or areas, codes and abbreviations“. Statistics Division, United Nations (1-aprel 2010-yil).

Davis, Tim „World Countries and States List“. Timdavis.com.au (19-fevral 2009-yil).

„Geographic Names“. Department of Public Information, Cartographic Section, United Nations (7-sentabr 2000-yil).

„ISO 3166-1 Country names and code elements“. International Organization for Standardization (2010).

„List of countries, territories and currencies“. Publications Office of the European Union (4-may 2010-yil).

„The World Factbook“. United States: Central Intelligence Agency (2010). 7-noyabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1-yanvar 2020-yil.

Wayback Machine saytida arxivlandi (12-avgust 2008-yil).

World of Information (Firm), and International Chamber of Commerce. Middle East Review 2003/04: The Economic and Business Report, 27th, London: Kogan Page, 2003 — 161 bet. [[Maxsus:BookSources/978-0-7494-4066-4|ISBN 978-0-7494-4066-4]]. OCLC 51992589.

↑ „Falastin BMTga kuzatuvchi boʻlib kirdk“.

[1] „Falastin BMTga kuzatuvchi boʻlib kirdk“.

[1]