Götz Haydar Ali (nemischa: [ˈɡœts ˈʔaːliː] ; 1947-yil 3-mayda tugʻilgan) nemis jurnalisti, tarixchisi va siyosatshunosi[1][2].

Gotz Ali, 2012-yil

Hayoti va faoliyati tahrir

Ali Baden-Württembergning Geydelberg shahrida tugʻilgan. U nasroniylikni qabul qilgan Friedrich Christian (Haydar) Aly [de] ismli aralash turk-kurdning ota-ona avlodi. 1600-yillarning oxirida Prussiya sudida uning palatasi boʻlgan. Oilaviy anʼanaga koʻra, toʻngʻich oʻgʻilning ismimg oʻrtasiga Haydar nasabi qoʻshiladi[3].

Deutsche Journalistenschuleda qatnashgandan soʻng, Ali Berlinda tarix va siyosatshunoslik boʻyicha tahsil oldi. Jurnalist sifatida u taz, Berliner Zeitung va FAZ gazetalarida ishlagan . 60-yillarning oxiri va 70-yillarning boshlarida soʻl nemis talabalar harakatida faol boʻlib, u " Unser Kampf 1968: Ein irritierter Blick zurück " (Fischer TB, Frankfurt/Main 2009) nomli polemik retrospektiv kitobini nashr etdi, unda oʻsha davrning radikal talabalari borligini taʼkidlaydi. „1933 avlodi“ asari bilan ular tushunganidan koʻra koʻproq umumiylikni berishga harakat qildi.

U 1994-yilda Berlin Erkin Universitetida siyosiy fanlar boʻyicha nogiron bolalarning natsistlarning evtanaziyasiga bagʻishlangan dissertatsiyasi bilan gabilitatsiya darajasini oldi. Uning bu mavzuga boʻlgan qiziqishi dastlab qizi meningit infektsiyasidan jiddiy doimiy miya shikastlanganida paydo boʻlgan. 2004-yildan 2005-yilgacha u Frankfurt- Mayndagi Fritz Bauer institutida va 2012—2013-yillarda Vena universiteti qoshidagi Zamonaviy tarix institutida fanlararo Holocaust tadqiqotlari boʻyicha tashrif buyurgan professori boʻlgan. Shuningdek, u Yad Vashemda tashrif buyurgan tadqiqotchi boʻlgan.

Faoliyati tahrir

Oʻzining „ Yakuniy yechim“ kitobida: Natsistlarning aholi siyosati va yevropalik yahudiylarning oʻldirilishi, Ali pastroq boʻlganlarni Yakuniy yechim rahbariyatiga taʼsir qilganini taʼkidlaydi. Ushbu yondashuv Holocaustning pastdan yuqoriga yondashuvi deb nomlanadi.

Alining qarashlari tarixiy tadqiqotlarning asosiy oqimida tanqidsiz qolmadi.  Adam Tooze, xususan, nemis matbuotida chop etilgan batafsil tahlilda Alining argumentlarini rad etdi.  Alining ishi 2002-yilda Geynrix-Mann-Preis va bir yildan keyin Marion-Samuel-Preis bilan taqdirlangan.

The New York Times gazetasidagi aralash sharhda tarixchi Stiven Zippershteyn Alining Yevropa yahudiylarga qarshi kitobini „zich hujjatlashtirilgan“ deb taʼriflagan, ammo Germaniyadan tashqaridagi voqealar haqida aniqlik yoʻq[4].

Nashrlar tahrir

Aly nashrlarining keng roʻyxati va nemis tilidagi tegishli veb-havolalar uchun ushbu maqolaning nemischa versiyasiga qarang .

Inglizchada:

  • co-written with Peter Chroust & Christian Pross: Cleansing the Fatherland: Nazi Medicine and Racial Hygiene, Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1994.
  • 'Final Solutionʼ: Nazi Population Policy and the Murder of the European Jews, London: Arnold; New York: Oxford University Press, 1999.
  • co-written with Susanne Heim: Architects of Annihilation: Auschwitz and the Logic of Destruction, Princeton, NJ: Princeton University Press, 2002
  • co-written with Karl Heinz Roth [de]: The Nazi Census: Identification and Control in the Third Reich, Philadelphia: Temple University Press, 2004.
  • translated by Jefferson Chase from the German Hitlers Volksstaat (see above): Hitler’s Beneficiaries: Plunder, Racial War, and the Nazi Welfare State, New York: Henry Holt and Company, 2005.
  • Hitler’s Beneficiaries: Plunder, Racial War, and the Nazi Welfare State, Metropolitan Books. January, 2007 ISBN 0-8050-7926-2, ISBN 978-0-8050-7926-5
  • Why the Germans? Why the Jews? Envy, Race Hatred, and the Prehistory of the Holocaust, Metropolitan Books, April 2014, ISBN 978-0-8050-9700-9.
  • Europe Against the Jews, 1880-1945, Metropolitan Books, April 2020, ISBN 978-1-250-17017-0[5][6][7]

Mukofotlar tahrir

  • 2007-yil: Gitlerning benefitsiarlari uchun Xolokost toifasidagi Milliy yahudiy kitobi mukofoti : talonchilik, irqiy urush va fashistlarning farovonlik davlati[8]
  • 2018-yil: Geschwister-Scholl-Preis Europa gegen die Juden uchun, 1880-1945[9]

Manbalar tahrir

  1. „Der Tag mit Götz Aly - Schwieriger Neuanfang für die SPD“ (de-DE). Deutschlandfunk Kultur. Qaraldi: 2018-yil 1-sentyabr.
  2. „Fellow Dr. Götz Aly — United States Holocaust Memorial Museum“ (en). www.ushmm.org. 2018-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 1-sentyabr.
  3. Der Historiker Götz Aly ist Nachfahre des Urtürken, Der Tagesspiegel, 2014, qaraldi: 26 March 2021, „Einer jener Nachfahren des Urtürken ist Götz Aly, ein deutscher Historiker mit Forschungsschwerpunkt Antisemitismus, Nationalsozialismus und Holocaust. In seinem Büro in der Mohrenstraße erzählt der 67-Jährige ein paar Wochen später von dem ungewöhnlichen Familientreffen. Geht man von einer Generationsspanne von durchschnittlich 35 Jahren aus, dann stammen Götz Aly und die anderen in sechster, siebter und achter Generation vom Urtürken ab... Dann erzählt er, dass er, der älteste Sohn, auch den türkisch-arabischen Zweitnamen Haydar trägt. So soll der Urtürke im osmanischen Reich geheißen haben. Der Zweitname ist eine Familientradition der Alys, die aus den Zeiten der Romantik stammt, wo alles Orientalische schick war.“
  4. Zipperstein, Steven J.. „What Were the Origins of the Holocaust?“. The New York Times (2020-yil 7-aprel). Qaraldi: 2020-yil 13-aprel.
  5. Dahlmanns, Karsten (2018). „Götz Aly und Hans-Ulrich Wehler über Kapitalismus, Antisemitismus und Sozialpolitik“. Wortfolge. Szyk Słów (nemischa). № 2. 31–54-bet. ISSN 2544-2929.
  6. Krüger, Christine G. (5 December 2018). „Götz Aly, Europa gegen die Juden 1880–1945. Frankfurt am Main, S. Fischer 2017“. Historische Zeitschrift. 307-jild, № 3. 867–868-bet. doi:10.1515/hzhz-2018-1576. S2CID 165990962.
  7. Pulzer, Peter (October 2018). „Götz Aly. Europa gegen die Juden, 1880–1945“. The American Historical Review. 123-jild, № 4. 1280–1281-bet. doi:10.1093/ahr/rhy188.
  8. „Past Winners“ (en). Jewish Book Council. Qaraldi: 2020-yil 21-yanvar.
  9. Bitto. „Historiker Götz Aly erhält Geschwister-Scholl-Preis 2018“ (de). Sonntagsblatt (2018-yil 20-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 19-dekabr.

Havolalar tahrir