Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki
Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki (fransuzcha: Banque Centrale des États de l'Afrique de l'Ouest, BCEAO, inglizcha: Central Bank of West African States) – Afrikaning gʻarbida joylashgan, Gʻarbiy Afrika iqtisodiy va monetar ittifoqini tashkil qiluvchi sakkizta mamlakatga xizmat koʻrsatadigan, Gʻarbiy Afrika frankini emissiya qiluvchi markaziy bank.
| Bosh qarorgohi | Dakar, Senegal |
|---|---|
| Tashkil etilgan yili | 1959 |
| Rais | Jean-Claude Brou |
| Markaziy banki | Gʻarbiy Afrika iqtisodiy ittifoqi |
| Valyutasi |
Gʻarbiy Afrika franki Andoza:ISO 4217/code (ISO 4217) |
| Oltin-valyuta zaxiralari | 9 820 million AQSh dollari[1] |
| Veb sayti | www.bceao.int |
BCEAO moliyaviy inklyuzivlik siyosatini ishlab chiqishda faol ishtirok etadi va Moliyaviy inklyuzivlik alyansining aʼzosi hisoblanadi[2].
Tarixi
tahrir
1955-yilda Fransiya hukumati Gʻarbiy Afrikadagi mustamlakalariga banknotlarni chiqarish imtiyozini shu paytgacha Banque de l’Afrique Occidentale bankidan olib, Parijda joylashgan[3] yangi tashkil etilgan Institut d’Emission de l’Afrique Occidentale Française et du Togo (soʻzma-soʻz 'Fransiya Gʻarbiy Afrikasi va Togo banknot emissiya qilish instituti') ga oʻtkazdi. 1959-yilda muassasa nomi BCEAO ga oʻzgartirildi[4][5][6].
Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqini tashkil etish toʻgʻrisidagi shartnoma (fransuzcha: Union Monétaire Ouest-Africaine, UMOA) 1962-yil 12-mayda imzolangan va BCEAOga oʻsha paytdagi yetti aʼzo davlat – Kot-dʼIvuar, Dagomeya (keyinchalik Benin deb oʻzgartirilgan), Haute-Volta (keyinchalik Burkina Faso deb oʻzgartirildi), Mali, Mavritaniya, Niger va Senegal uchun umumiy markaziy bank sifatida valyuta chiqarishning mutlaq huquqini bergan[5][7][8]. Bank nizomi keyinchalik 1962-yil noyabr oyida tasdiqlandi va 1974-yilgacha deyarli oʻzgarmadi, bu esa BCEAO boshqaruviga Fransiyaning hukmron taʼsirini taʼminladi[3].
1962-yil 30-iyunda Mali guruhni tark etdi va Mali frankini milliy valyuta sifatida qabul qildi. 1963-yil 17-dekabrda Togo UMOAga rasman qoʻshildi. 1973-yil 30-mayda Mavritaniya ittifoqni tark etdi va uguiyani milliy valyuta sifatida qabul qildi. 1984-yil 17-fevralda Mali yana UMOAga qoʻshildi[5]. Gvineya-Bisau esa 1997-yilda guruhga qoʻshilgan.
1975-yilda BCEAO boshqaruviga ilk afrikalik rais, ivuarlik Abdulayi Fadiga keldi. 1978-yilning oʻrtalariga qadar uning bosh ofisi Dakarga koʻchirilgunga qadar shtab-kvartirasi Parijda boʻlib qoldi. Dakar shtab-kvartirasi 1979-yil 26-mayda rasman ochilgan[9].
Bank komissiyasi
tahrir1989-yilda BCEAO raisi Alassan Uattara butun Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqi uchun yagona bank nazorati organini yaratishga yordam berdi. Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqining Bank komissiyasi keyinchalik 1990-yil 24-aprelda Uagaduguda imzolangan xalqaro konventsiya bilan tashkil etildi[10].
UMOA – Titres
tahrir2012-yilda Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqi Vazirlar kengashi BCEAOga davlat qimmatli qogʻozlarini (fransuzcha: titres) chiqarish va boshqarishni qoʻllab-quvvatlash uchun mintaqaviy agentlikni yaratishga ruxsat berdi. Agentlik rasman 2013-yil 15-martda UMOA-Titres nomi bilan tashkil etilgan. Oʻshandan beri UMOA-Titres aʼzo davlatlarning hukumat qarzlarini chiqarishning aksariyat qismini muvofiqlashtirib keladi[11].
Aʼzo davlatlari
tahrir
Binolari
tahrirBCEAO har bir aʼzo davlatning eng yirik shahrida agentlik deb nomlanuvchi asosiy filialiga ega boʻlib, uning binosi odatda mahalliy siluetda hukmronlik qiladi[12]. Dakarda BCEAO shtab-kvartirasi Senegal agentligidan alohida koʻp qavatli binoda joylashgan. Bundan tashqari, BCEAO Parakou (Benin), Bobodiulaso (Burkina-Faso), Abengourou, Buake, Daloa, Korhogo, Man va San-Pédro (Kot-d’Ivuar), Mopti va Sikasso (Mali), Maradi va Zinder (Niger), Kaolak va Ziguinchor (Senegal), Kara (Togo) boshqa shaharlarda filiallariga ega[13]. Parijda BCEAO oʻzining sobiq shtab-kvartirasida, rue du Colisée, 29-uyda joylashgan vakolatxonasiga ega.
-
Dakardagi BCEAO bosh qarorgohi minorasi (markazda) -
Kotonudagi Benin agentligi -
UagadugudagiBurkina Faso agentligi -
Bisaudagi Gvineya-Bisau agentligi -
Abidjandagi Kot-d'Ivuar agentligi -
Bamakodagi Mali agentligi (chapda) -
Niameydagi Niger agentligi -
SenegalningZiguinchor shahridagi filial binosi
Yetakchilik
tahrirRobert Juliyen, Fransiya fuqarosi, 1955-yildan 1974-yilgacha Institut d’émission, keyin BCEAOning bosh direktor boʻlgan (fransuzcha: directeur général)[9], shundan soʻng bank rahbari Rais unvoniga ega boʻlgan.
- Abdoulaye Fadiga, Rais 1975-1988[14]
- Alassane Ouattara, Rais 1988-1990[9]
- Charles Konan Banny, Rais 1990-2005[9]
- Justin Damo Baro, Rais 2006-2008[9]
- Philippe-Henri Dakoury-Tabley, Rais 2008-2011[9]
- Jean-Baptiste Compaoré, Rais 2011[9]
- Tiémoko Meyliet Koné, Rais 2011-2022[9][15]
- Jean-Claude Brou, Rais 2022-[15]
Yana qarang
tahrirManbalar
tahrir- ↑ Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
- ↑ „AFI members“. AFI Global (2011-yil 10-oktyabr). 2012-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-fevral.
- ↑ 3,0 3,1 Rattan J. Bhatia (1985), „Chapter II: The Central Bank of West African States, 1962–74: Its Structure and Functions“, The West African Monetary Union An Analytical Review, Washington DC: International Monetary Fund
- ↑ Mensah, A. (July 1979). "The Process of Monetary Decolonization in Africa". Utafiti: Journal of the Faculty of Arts and Social Science, University of Dar Es Salaam 4 (1): 48–49. http://archive.lib.msu.edu/DMC/African%20Journals/pdfs/Utafiti/vol4no1/aejp004001007.pdf. Qaraldi: July 21, 2012.Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki]]
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „Dates clés“ (fr). Central Bank of West African States. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul.
- ↑ „West African States CFA Franc Banknotes: First series of CFA banknotes issued by BCEAO 1959“. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul.[sayt ishlamaydi]
- ↑ „Traité de l'Union Monétaire Ouest-Africaine“ (fr). IZF. 2013-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.
- ↑ „Cadre Institutionnel“ (fr). BCEAO. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 „Chronologie des évènements marquants de l'histoire de la BCEAO et de l'UMOA“. www.bceao.int. BCEAO.
- ↑ „Film institutionnel sur l'histoire de la commission bancaire de l'UMOA“. Abidjan.netTV (2015).
- ↑ „About Us“. UMOA-Titres.
- ↑ René Boer. „Two Banks Shaping the African Skyline“. FA Failed Architecture (2014/01/10.11.2024).
- ↑ „Presentation of BCEAO“. bceao.int.
- ↑ „Abdoulaye Fadiga“. bceao.int.
- ↑ 15,0 15,1 „Jean-Claude Kassi Brou Named Governor of Central Bank of West African States - SWFI“. www.swfinstitute.org.
Havolalar
tahrir- (fransuzcha and English) Official site: Banque Centrale des États de l'Afrique de l'Ouest (Wayback Machine saytida 2011-02-03 sanasida arxivlangan)