Galata qal'asi

Galata qal'asi
Galata qal'asi
	turkcha: Galata Kulesi
Eski nomlari	lotincha: Christea Turris
Umumiy maʼlumot
Turi	Qal'a
Joylashuvi	Turkiya, Stambul
Foydalanilishi	Kuzatuv maydonchasi
Qurilishi boshlangan	1348-yil
Qurilishi tugagan	1349-yil
Balandligi
Balandligi	67 metr
Texnik holati
Material	Tosh
	Galata qal'asi

Galata qal'asi (turkcha: Galata Kulesi) - Istanbulning Yevropa qismida, Galata tumanidagi baland tepalikda joylashgan. Buni shaharning markaziy qismining deyarli barcha nuqtalaridan koʻrish mumkin. Minoraning balandligi 67 metr, diametri 9 metr, dengiz sathidan 140 metr balandlikda joylashgan. Minora shaharning timsollaridan biridir.

Tarixi tahrir

I. K. Aivazovskiy. Oydin tunda Galata minorasi. 1845-yil

VI asrda minora oʻrnida mayoq joylashgan edi.

Genuyaliklar bu hududni vizantiyaliklardan tortib olib, bu yerda oʻz mustamlakalarini oʻrnatgach, 1341-yilda uning atrofida mudofaa devorlari qura boshladilar. 1348-1349 yillarda genuyaliklar tepalik tepasida minora qurdilar, u hozirgi kungacha saqlanib qolgan. Keyin ular uni "Masih minorasi" deb atashdi va u dengizchilar va savdogarlar uchun oʻziga xos qoʻllanma boʻlib xizmat qildi. Mudofaa devori va xandaqning kichik boʻlaklari bizning davrimizga qadar saqlanib qolgan.

Minora hozirgi nomini Usmonli imperiyasi davrida olgan. Sulton Mehmed Fatih gumbazni olib tashlash orqali minora balandligini 6,8 metrga qisqartirdi. Sulton Murod III (1574-1595) davrida minora rasadxona sifatida foydalanilgan. 1632-yilda minora tarixdagi birinchi parvozlardan birining boshlanish nuqtasi boʻldi. Aytishlaricha, Hezarfen Ahmet Chelebi ismli olim minoradan qol-bola qanotlarda sakrab, Bosfor bo‘g‘ozi ustidan uchib o‘tib, shaharning Osiyo qismiga eson-omon qo‘ngan, buning uchun Sulton tomonidan mukofotlangan va keyinroq Jazoirga surgun qilingan.

1791-yilda minora rekonstruksiya qilinganidan soʻng balandligi 45 metrga yetdi. 1832-yildagi rekonstruksiya yuqori qismga ta'sir koʻrsatdi: kuzatish maydoni paydo boʻldi. Unda tunu kun navbatchi qoʻriqchi shaharning Oltin shoxning shimoliy qirgʻogʻida joylashgan qismida yongʻinlar va tartibsizliklar sodir boʻlishi kuzatilgan^[1].

1875-yilda minora zamonaviy koʻrinishga ega boʻldi. 1964 - 1967 yillarda minora qayta tiklandi, konussimon gumbaz qayta qurildi. Keyinchalik minoraga lift qurilgan.

2020-yilning yozida minora munitsipalitetdan Turkiya Turizm vazirligi tasarrufiga o‘tkazildi va restavratsiya uchun yopildi. 2020-yil 9-oktabrda minora yana ommaga ochildi va maqomini koʻngilochar inshootdan toʻlaqonli muzeyga oʻzgartirdi.