Gana (/ˈɡɑːnə/), rasmiy nomi Gana Respublikasi, Gʻarbiy Afrikadagi davlat. Janubda Gvineya koʻrfazi va Atlantika okeani bilan tutashib, gʻarbda Côte d’Ivoire, shimolda Burkina-Faso va sharqda Togo bilan chegaradosh.

Quyida Gana xalqaro reytinglari mavjud.

Iqtisodiyot

tahrir

Gana iqtisodiyoti oʻrta muddatli istiqbolda nisbatan kuchli boʻlib qolishi prognoz qilinmoqda, bu asosiy eksport uchun yuqori narxlar va kuchli ichki talab bilan qoʻllab-quvvatlanadi. Gana iqtisodiyoti 2019-yilda yalpi ichki mahsulot (YaIM) boʻyicha dunyoda 73-oʻrinni egallagan. Jahon banki maʼlumotlariga koʻra, Gana iqtisodiyoti 2019-yilda hajmi boʻyicha 67 milliard AQSH dollarini tashkil etib, Afrikada 8-oʻrinni egalladi.

Siyosat

tahrir

Gana Sahroi Kabirdagi Afrikaning eng siyosiy va iqtisodiy jihatdan barqaror mamlakatlaridan biri hisoblanadi.

  • Transparency International: Korruptsiyani idrok etish indeksi 179 tadan 69-oʻrinni egallaydi[3].
  • „Chegara bilmas muxbirlar“ xalqaro tashkiloti matbuot erkinligi indeksida 173 oʻrindan 31-oʻrinni egallaydi[4].

Jamiyat

tahrir

Taʼlim

tahrir

Ganada taʼlim sifati ancha yuqori deb hisoblanadi, bu inson resurslari moddiy resurslardan muhimroq ekanligidan dalolat beradi. Xalqaro roʻyxatga olishni jalb qilish uchun barcha Gana universitetlari modulli, semestr tizimida ishlaydi. Gana jahon taʼlim tizimida 104-oʻrinda va Afrikada Zimbabvedan oldin 12-oʻrinda, Nigeriya esa dunyoda 124-oʻrinda va Afrikada Ruandadan keyin 25-oʻrinda turadi.

Jinoyatchilik

tahrir

2022-yil holatiga koʻra, Gana jinoyatchilik indeksi 46,81 ni tashkil etdi. Indeks maʼlum bir mamlakat yoki shahardagi jinoyat darajasini oʻlchaydi. Bu shuni anglatadiki, ushbu sanada Ganadagi jinoyat oʻrtacha darajada deb hisoblangan. Mamlakatda jinoyatchilik darajasi eng yuqori nuqtaga yetgan 2019-yilga nisbatan bu koʻrsatkich taxminan 6,6 foizga kamaydi. Bundan tashqari, 2018-yilda u 45 ball bilan eng past koʻrsatkich edi.

Oʻz joniga qasd qilish

tahrir

Oʻz joniga qasd qilish natijasida oʻlim darajasi — bu har 100 000 aholiga toʻgʻri keladigan bir yilda oʻz joniga qasd qilishlar soni. Oʻz joniga qasd qilish darajasi (yoshga qarab emas).

  • 2019-yilda Ganada oʻz joniga qasd qilish darajasi 6,60 ni tashkil etdi, bu 2018-yilga nisbatan 0 % ga koʻp.
  • 2018-yilda Ganada oʻz joniga qasd qilish darajasi 6,60 ni tashkil etdi, bu 2017-yilga nisbatan 5,71 % ga kamaydi.
  • 2017-yilda Ganada oʻz joniga qasd qilish darajasi 7,00 ni tashkil etdi, bu 2016-yilga nisbatan 2,78 % ga kamaydi.
  • 2016-yilda Ganada oʻz joniga qasd qilish darajasi 7,20 ni tashkil etdi, bu 2015-yilga nisbatan 1,37 % ga kamaydi.

Xalqaro reytinglar

tahrir

Quyida Gana xalqaro reytingiga havolalar keltirilgan.

Indeks Daraja Koʻrib chiqilgan mamlakatlar
Atrof-muhit samaradorligi indeksi 2012-yil 91 132
Pilot Trend Environmental Performance Index 2012 28 132
Global gender farqi hisoboti Global gender farqi indeksi 2012 71 135
Global innovatsiyalar indeksi (INSEAD) 2012-yil 92 141
Inson taraqqiyoti indeksi 2012-yil 135 187
Baxtli sayyoralar indeksi 2012 86 151
Barqaror jamiyat indeksi 2012 52 153
Global tinchlik indeksi 2012 50 158
Iqtisodiy erkinlik 2012 77 185
Biznes yuritish qulayligi indeksi 2012 63 185

speedtest.net maʼlumotlariga koʻra, Gana Afrika qitʼasida Internetni yuklab olish va yuklash boʻyicha 5-oʻrinni egallaydi va oʻrtacha yuklab olish tezligi 5,68 Mbit/s va yuklash tezligi 3,88 Mbit/s boʻlgan 184 ta internetdan 94-oʻrinni egallaydi[8].

Boshqa

tahrir
Tashkilot Tadqiqot Reyting
Iqtisodiyot va tinchlik instituti [1] Global tinchlik indeksi[7] 158 dan 50 tasi
Heritage Foundation / The Wall Street Journal Iqtisodiy erkinlik indeksi 157 tadan 91 tasi[2]
Chegara bilmas muxbirlar Butunjahon matbuot erkinligi indeksi 173 tadan 31 tasi[9]
Transparency International Korruptsiyani idrok etish indeksi 179 tadan 69 tasi[3]
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot Dasturi Inson taraqqiyoti indeksi 177 tadan 135 tasi[10]
Insoniyatga qarash Global tinchlik indeksi 121 tadan 40 tasi[6]
Jahon iqtisodiy forumi Global raqobatbardoshlik hisoboti reytingda emas[11]

Manbalar

tahrir
  1. „Table 1: Global Competitiveness Index rankings and 2005 comparisons“ (PDF). World Economic Forum - Global Competitiveness Report 2006 - 2007. World Economic Forum. 2013-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 24-fevral.
  2. 2,0 2,1 „Heritage Foundation - 2007 Index of Economic Freedom“. Official Website for the Index. The Wall Street Journal and The Heritage Foundation. — „The highest form of economic freedom provides an absolute right of property ownership, fully realised freedoms of movement for labour, capital, and goods, and an absolute absence of coercion or constraint of economic liberty beyond the extent necessary for citizens to protect and maintain liberty itself. In other words, individuals are free to work, produce, consume, and invest in any way they please, and that freedom is both protected by the state and unconstrained by the state.“. 2008-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 24-fevral.
  3. 3,0 3,1 „Corruption Perception Index 2007“. Official Website. Transparency International e.V. 2008-yil 28-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 11-dekabr.
  4. „Reporters Without Borders - Worldwide Press Freedom Index 2008“. Annual Worldwide Press Freedom Index. Reporters sans frontières. 2008-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-yanvar.
  5. „Human Development Report 2006“ (PDF). Annual Report. United Nations Development Programme. 2007-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 24-fevral.
  6. 6,0 6,1 „Global Peace Index Rankings“. Global Peace and Sustainability. Economist Intelligence Unit, Centre for Peace and Conflict Studies, University of Sydney, Australia and some Peace Institutes and Think Tanks. 2008-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-iyun.
  7. 7,0 7,1 „Vision of Humanity“. Vision of Humanity. 2008-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 4-fevral.
  8. „Household Download Index“. 29-may 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2013-yil.
  9. „Reporters Without Borders - Worldwide Press Freedom Index 2008“. Annual Worldwide Press Freedom Index. Reporters sans frontières. 2008-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-yanvar.
  10. „Human Development Report 2006“ (PDF). Annual Report. United Nations Development Programme. 2007-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 24-fevral.
  11. „Table 1: Global Competitiveness Index rankings and 2005 comparisons“ (PDF). World Economic Forum - Global Competitiveness Report 2006 - 2007. World Economic Forum. 2013-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 24-fevral.