Gardenia taitensis
Gardenia taitensis, Taiti gardeniasi yoki tiaré guli deb ham ataladi, Ro‘yandoshlar oilasiga mansub oʻsimlik turi. O‘simlik doimiy yashil tropik buta bo'lib, bo‘yi 4 m (10 ft) tagacha o'sadi. Guli qaymoqsimon oq rangga ega bo'lib, har birining uzunligi 2–4 cm (0.8–2 in) ga yetadi. Janubiy Tinch okeanining baland tog'li qirg'oqlarida o‘sadi. Bu o‘simlik Fransiya Polineziyasi va Kuk orollarining milliy gulidir.
Gardenia taitensis | |
---|---|
Ilmiy tasniflash | |
O‘simlik | |
Yuksak oʻsimliklar | |
Gulli oʻsimliklar | |
Ikki urugʻpallalilar | |
Asterids | |
Gentianales | |
Ro‘yandoshlar | |
Gardenia | |
G. taitensis
| |
Binar nomi | |
Gardenia taitensis | |
Sinonimlar | |
|
Taiti gardeniasi nomi noto'g'ri, chunki u tabiiy holatda Taitida o‘smaydi. O'simlikning birinchi ilmiy nomi 1824-yilda Jyul Dumon d'Urvil tomonidan to'plangan Taiti namunalariga asoslangan. U birinchi marta Taitida, kapitan Kukning Tinch okeaniga qilgan birinchi sayohatida (1768–1771) Forsterlar tomonidan to'plangan[2].
O'simlik Melaneziya va G'arbiy Polineziyadan kelib chiqqan[3].
Umumiy foydalanish tahrir
Monoi yog'i tahrir
Ushbu moy asosan kosmetik maqsadlarda soch yoki terini davolash uchun ishlatiladi. Monoi yog'ini (mah-noy deb talaffuz qilinadi) olish uchun tiare gullari kokos moyiga splinadi. Monoi taiticha so'z bo'lib , reo-maohi tilida "xushbo'y moy" degan ma'noni anglatadi. Maseratsiya jarayoni kamida o'n kun davom etishi kerak. Bir litr tozalangan moy uchun kamida o'n Tiare gulini talab qiladi[4].
Gulli marjonlar tahrir
Tinch okeanidagi orollardagi polineziyaliklar o'zlarining gulli marjonlarini o‘simlikning xushbo'y gullardan foydalanadilar. Gulchambarlar Kuk orollarida "Ei", Taitida "Hei" yoki Gavayidagi "Lei" deb nomlanadi. Tinch okeanidagi ba'zi orol an'analarida gul taqish munosabatlar holatini ko'rsatadi.
O'simlik dori tahrir
O'simlik an'anaviy xalq tabobatida qo'llaniladi. Misol uchun, Tongada "arvoh kasalligi" ni davolash uchun burun, ko'z va og'izga po'stloq qaynatmasi tomiziladi. Samoada o'simlikning qismlari yallig'lanishga qarshi ishlatiladi[5].
Galereya tahrir
-
Ochilgan gul
-
Buta
Manbalar tahrir
- ↑ "Gardenia taitensis". World Checklist of Selected Plant Families (WCSP). Royal Botanic Gardens, Kew. Retrieved 2020-07-21.
- ↑ Cook Islands Biodiversity & Natural Heritage Database : Gardenia taitensis - Tahitian Gardenia
- ↑ Gardenia taitensis - National Tropical Garden Plant Database
- ↑ „3 Things you didnt know about monoi“ (2015-yil iyun). Qaraldi: 2022-yil 30-aprel.
- ↑ Polynesian herbal medicine By W. Arthur Whistler (1992) p. 52, 69, 150 Google Books