Geografik landshaft - Yer geografik qobigʻining tabiiy taraqqiyot davomida vujudga kelgan va oʻz tabiati bilan boshqa joylardan farq qiladigan qismi. Keng maʼnoda geografik yoki tabiiy hududiy majmua (mas, tayga zonasi, shu zonaning ayrim provinsiyasi yoki rni, botqoqlik hudud va h. k.); baʼzan G. l. terminiga tipologik maʼno ham beriladi (tayga landshaf-ti, botqoklik landshafti deganda oʻz tabiatiga koʻra oʻxshash, lekin bir-biridan uzoqda boʻlgan joylar tushuniladi). Tor maʼnoda G. l. kelib chiqishi va taraqqiyot tarixiga koʻra bir xil, geologik fundamenta bir butun, relyefi bir tipda, iqlimi umumiy, gidrotermik sharoiti, tuproqlari, biotsenozlari oʻxshash boʻlgan muayyan hudud. Shu maʼnoda G. l. tabiiy geografik rayonlashtirish kategoriyalaridan biri. Landshaftlar haqidagi taʼlimotni rivojlantirishga L. S. Berg salmoqli hissa qoʻshgan G. l.ni oʻrganish katta amaliy ahamiyatga ega, chunki kishilik jamiyatining xoʻjalik faoliyati umuman geografik muhitda emas, balki muayyan G. l.da oʻtadi (qarang Madaniy landshaft). Har bir G. l.ning tuzilishini moddalar va energiya almashinishi jarayonlari aniqlaydi.

Adabiyotlar tahrir

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil