Geometriyaning tarixi

Geometriya (qadimgi yunonchadan; geo- „yer“, -metron „oʻlchov“) — fazoviy munosabatlarga oid bilimlar bilan shugʻullanuvchi soha sifatida vujudga kelgan fan. Geometriya ikkinchi yoʻnalishi sonlarni oʻrganish (arifmetika) boʻlgan zamonaviy davrgacha boʻlgan matematikaning ikki asosiy yoʻnalishidan biri edi.

Klassik geometriya kompas va streytedj yordamida chizmalar yaratishga qaratilgan edi. Geometriya matematik qatʼiylik va bugungi kunda ham foydalaniladigan aksiomatik usulni fanga kiritgan Yevklid tomonidan inqilobga yuz tutdi. Uning „Elementlar“ nomli kitobi barcha davrlarning eng taʼsirchan darsligi hisoblanadi va 20-asrning oʻrtalarigacha Gʻarbning barcha ziyolilariga maʼlum boʻlgan.

Zamonaviy davrda, geometriya tushunchalari yuqori darajadagi abstraktsiya va murakkablikka umumlashtirilgan boʻlib, ular hisoblash va abstrakt algebra usullariga boʻysundirilgan, shu sababli sohaning koʻplab zamonaviy tarmoqlari dastlabki geometriyaning avlodlari sifatida deyarli tanib boʻlmas darajaga yetgan. (Matematika va algebraik geometriya sohalariga qarang.)