Georgiy Aleksandrovich Ostrogorskiy — (1902-yil yanvar, 1976-yil oktyabr)[1] rus millatiga mansub yugoslav olimi, Vizantiya tarixi boʻyicha 20-asrning eng nufuzli tarixchilaridan biri.

Tarjimai holi tahrir

G.O. 1902-yil Sankt-Petetburgda litsey direktori oilasida tugʻilgan. Sankt-Peterburg klassik gimnaziyasini tamomlagan. Inqilob yillarida u oilasi bilan Finlandiyaga joʻnab ketdi. 1921-yildan Geydelberg universitetida tahsil oldi, falsafa, siyosiy iqtisod, sotsiologiya va klassik arxeologiyani oʻrgandi, Yaspers, Rikert va A.Veberlarning maʼruzalarini tingladi. P.E.Shramm asarlari taʼsiri ostida Vizantiya tarixiga qiziqib qoldi, uni chuqur oʻrganish uchun 1924-yilda Parijga borib, u yerda Dili va Meye bilan birga tahsil oldi. 1925-yil iyul oyida Geydelbergda „Vizantiya imperiyasida 10-asrda qishloq soliq jamoalari“ mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi. Nemis fuqaroligini qabul qilib, 1928-yildan u Breslau universitetida (zamonaviy) Vizantiya tarixidan maʼruza qildi.

1933-yilda milliy sotsialistlar hokimiyatga kelganidan soʻng, u Germaniyani tark etishga majbur boʻldi va Belgrad universitetining taklifiga binoan Yugoslaviyaga ketdi, 1941-yil boshidan 1973-yilgacha esa toʻliq professor shtatida Falsafa fakulteti tarixi kafedrasida Vizantiya tarixidan dars bergan, Vizantiya seminariyasi mudiri va Vizantologiya kafedrasi mudiri boʻlgan.

1946-yil mart oyida u Serbiya Fanlar va sanʼat akademiyasining muxbir aʼzosi etib saylandi va ikki yildan soʻng uning haqiqiy aʼzosi boʻldi. 1948-yil 26-martda Ostrogorskiy tashabbusi bilan Serbiya Fanlar akademiyasining Vizantiya tadqiqotlari instituti (Vizantoloshki instituti) tashkil etildi.[2] Vafotiga qadar u ushbu institut direktori, 1951-yildan esa institutning yillik „Maʼlumotlar toʻplami“ (Radova Vizantoloshkog instituti toʻplami) bosh muharriri vazifalarida ishladi. Ostrogorskiyning pedagogik va ilmiy faoliyati Yugoslaviyani XX asrda jahon Vizantiyashunosligining yetakchilaridan biriga aylantirdi. 1973-yil dekabr oyida u institut direktori sifatida nafaqaga chiqdi. U 75 yoshida ogʻir va uzoq davom etgan kasallikdan soʻng vafot etdi.

Georgiy Ostrogorskiy Yevropa va Amerikadagi 15 ta akademiya va ilmiy muassasalar aʼzosi (Britaniya akademiyasining muxbir aʼzosi (1963)), Oksford va Strasburg universitetlarining faxriy doktori, Yugoslaviya Demokratiya ordeni va Germaniya Federativ Respublikasining xizmatlari uchun ordenlari sohibi.

Ostrogorskiyning asosiy asari 1940-yilda birinchi marta nemis tilida nashr etilgan va ikkinchi (1952) va uchinchi (1963) nemis nashrlarida qayta koʻrib chiqilgan „Vizantiya davlati tarixi“ edi. 1965-yilda keng omma uchun (ilmiy apparatsiz) qisqartirilgan nashr paydo boʻldi, u koʻplab qayta nashrlardan oʻtdi (oxirgisi 2006 yil). Vizantiya tarixiga oid eng yaxshi jamlovchi asarlardan biri sifatida tan olingan kitob ingliz (1956, 1957, 1968, 1969), fransuz (1956, 1977, 1996), serb (1959, 1969, 1985), sloven (1966), polyak (1967, 2008), italyan (1968, 1993), turk (1981), bolgar (1998), venger (2001), ukrain (2002) va rus (2011) tillariga tarjima qilingan.

Uning rafiqasi — yugoslav tarixchisi Fanula Papazoglu.

Ilmiy ishlari tahrir

Monografiyalar tahrir

  • Geschichte des byzantinischen Staates. Myunxen: Bek, 1940. (Vizantinisches Handbuch im Rahmen des Handbuchs der Altertumswissenschaft, XII. Abt., 1/2).
  • Pronija: Vizantiya va Janubiy Slavyan erlarida feodalizm tarixiga qoʻshimcha. Beograd: Prosveta, 1951. (Vizantinoloshkog institutining Posebna nashriyoti; 1).
  • Geschichte des byzantinischen Staates. 2. Aufl. Myunxen: Bek, 1952.
  • Pour l’histoire de la féodalite Vizantine / Trad. française, publiée avec la collaboration de P. Lemerle. Bruxelles: Ed. de l’Institut de Filologiya va d’Histoire Orientales va Slaves, 1954. XVI, 388 b. (Corpus Bruxellense historiae Byzantinae, Subsidia; 1).
  • Histoire de l'État byzantin / Traduction française de J. Gouillard, Avant-propos de P. Lemerle. Parij, 1956. 649 b. (Bibliothèque Historique).
  • Vizantiya tarixidagi muammolarni hal qiladi. Bruxelles: Ed. de l’Institut de Philologie et d’Histoire Orientales va Slaves, 1956. 80 p. (Corpus Bruxellense historiae Byzantinae, Subsidia; 2).
  • Geschichte des byzantinischen Staates. 3., durchgearbeitete Aufl. Myunxen: Bek, 1963.
  • Dushanov vafotidan keyin Sersk viloyati. Beograd, 1965. (Vizantinoloshkog institutining Posebna nashri; 9).
  • Vizantinische Geschichte 324-1453. Myunxen: Bek, 1965 yil. IX, 569 S., 8 Karten.
  • Vizantiya davlati tarixi. 3-nashr. Oksford, 1968. XXVII, 548 b.
  • Storia dell’impero bizantino. Torino, 1968.
  • Vizantiya tarixi. Beograd: Prosveta, 1969. 296 b.
  • Sabrana ishlari. Kh. I: Vizantiya feodalizmi haqida. Kh. II: Vizantiya qirolligidagi zarar va vayronagarchilik. Kh. III: Vizantiya tarixi, tarixshunosligi va prosopografiyasidan. Kh. IV: Vizantiya va Sloveniya. Kh. V: Ey Vizantiyaning iymon va tushunchasi. Kh. VI: Vizantiya tarixi. Beograd: Prosveta, 1969-1970.
  • Zur byzantinischen Geschichte: Ausgewählte kleine Schriften. Darmshtadt, 1973.
  • Byzanz und die Welt der Slawen: Beiträge zur Geschichte der byzantinischslawischen Beziehungen. Darmshtadt, 1974.
  • Vizantiya davlati tarixi. / M. V. Gratsianskiy tomonidan nemis tilidan tarjimasi, P. V. Kuzenkov tomonidan tahrirlangan — M.: Sibir Blagozvonnitsa, 2011. — 895, [1] s, ill., xaritalar. — ISBN 978-5-91362-458-1

Asosiy maqolalari tahrir

  • Vizantiyskiy podatnoy ustav // Sbornik statey, posvyaщenniy pamyati H.P. Kondakova = Recueil Kondakov. Praga, 1926. S. 109—124.
  • Soedinenie voprosa o sv. ikonax s xristologicheskoy dogmatikoy v sochineniyax pravoslavnix apologetov rannego perioda ikonoborchestva // Seminarium Kondakovianum 1 (1926 [1927]) 36-48.
  • Die ländliche Steuergemeinde des byzantinischen Reiches im X. Jahrhundert // Vierteljahresschrift für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte 20 (1927) 1-108; = Amsterdam: Hakkert, 1968.
  • Gnoseologicheskie osnovi vizantiyskogo spora o svv. ikonax // Seminarium Kondakovianum 2 (1928) S. 47-51.
  • Die Chronologie des Theophanes im 7. und 8. Jahrhundert // Byzantinisch-neugrichische Jahrbücher 7 (1928-29 [1930]) 1-56.
  • Die wirtschaftlichen und sozialen Entwicklungsgrundlagen des byzantinischen Reiches // Vierteljahresschrift für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte 22 (1929) 129—143.
  • Studien zur Geschichte des byzantinischen Bilderstreites. Breslau, 1929. (Historische Untersuchungen; 5); = Amsterdam: Hakkert, 1964.
  • Über die vermeintliche Reformtätigkeit der Isaurier // Byzantinische Zeitschrift 30 (1929—1930) 394—399.
  • Das Mitkaisertum im mittelalterlichen Byzanz // Kornemann E. Doppelprinzipat und Reichsteilung im Imperium Romanum. Leipzig-Berlin, 1930 [1931]. S. 166—178.
  • Les débuts de la Querelle des Images // Mélanges Charles Diehl: Etudes sur l’histoire et sur l’art de Byzance. T. I: Histoire. Paris, 1930. P. 235—255.
  • Les décisions du Stoglav au sujet de la peinture d’images et les principes de l’iconographie byzantine // Recueil Uspenskij. T. I. Paris, 1930. P. 393—411.
  • Das Steuersystem im byzantinischen Altertum und Mittelalter // Byzantion 6 (1931) 229—240.
  • Otnoshenie serkvi i gosudarstva v Vizantii // Seminarium Kondakovianum 4 (1931) 119—134.
  • Afonskie isixasti i ix protivniki: (K istorii pozdnevizantiyskoy kulturi) // Zapiski Russkogo nauchnogo instituta v Belgrade 5 (1931) 349—370.
  • Löhne und Preise in Byzanz // Byzantinische Zeitschrift 32/2 (1932) 293—333.
  • Zum Reisebericht des Harun-ibn-Jahja // Seminarium Kondakovianum 5 (1932) 251—257.
  • Slavyanskiy perevod xroniki Simeona Logofeta // Seminarium Kondakovianum 5 (1932) 17-37.
  • Die Krönungsordnungen des Zeremonienbuches: Chronologische und verfassungsgeschichtliche Bemerkungen (soavtor Stein E.) // Byzantion 7/1 (1932) 185—233.
  • Das Projekt einer Rangtabelle aus der Zeit des Caren Fedor Alekseevič // Jahrbücher für Kultur und Geschichte der Slaven N.F. 9 (1933) 87-138.
  • Rom und Byzanz im Kampfe um die Bilderverehrung // Seminarium Kondakovianum 6 (1933) 73-87.
  • Iz chega i kako јe postala Vizantiјa // Srpski Kњijevni Glasnik (1934) 508—514.
  • Zum Stratordienst des Herrschers in der byzantinisch-slavischen Welt // Seminarium Kondakovianum 7 (1935) 187—204.
  • Die Krönung Symeons von Bulgaren durch den Patriarchen Nikolaos Mystikos // Izvestiya na Bʼlgarskiya arxeologicheski institut 9 (1935) 275—286.
  • Avtokrator i samodrjats: Prilog za istoriјu vladalachke titulature u Vizantiјi i u јujnix Slovena // Glas Srpske Kraљevske Akademiјe Nauka 164 (II razr. 84) (1935) 95-187.
  • Vozvishenie roda Angelov // Sbornik Russkogo arxeologicheskogo obщestva v korolevstve Yugoslavii (1936) 111—129.
  • Die byzantinische Staatenhierarchie // Seminarium Kondakovianum 8 (1936) 41-61.
  • Autokrator Joannes II. und Basileus Alexios // Annales de l’Institut Kondakov 10 (1938) 179—183.
  • V. G. Vasilevskiy kak vizantolog i tvores noveyshey russkoy vizantologii // Annales de l’Institut Kondakov 11 (1939 [1940]) 227—235.
  • L’expédition du prince Oleg contre Constantinople en 907 // Annales de l’Institut Kondakov 11 (1939 [1940]) 47-62, 296—298.
  • Vladimir Svyatoy i Vizantiya // Vladimirskiy Sbornik v pamyat 950-letiya kreщeniya Rusi, 988—1938. Belgrad, 1939. S. 31-40.
  • Pismo Dimitriјa Xomatiјana Sv. Savi // Svetosavski zbornik 2 (1939) 89-113.
  • Bratya Vasiliya I // Izvestiya na Bʼlgarskoto istorichesko drujestvo 16-18 (1940) 342—350.
  • Die Perioden der byzantinischen Geschichte // Historische Zeitschrift 163 (1941) 229—254.
  • The peasantʼs pre-emption right // The Journal of Roman Studies 37 (1947) 117—126.
  • Vizantiyskie pissovie knigi // Byzantinoslavica 9/2 (1948) 203—306.
  • Utitsaј Slovena na drushtveni preobrajaј Vizantiјe // Istoriski glasnik 1 (1948) 12-21.
  • Le grand domaine dans l’Empire byzantin // Recueils de la Société Jean Bodin 4 (1949) 35-50.
  • Serbskoe posolstvo k imperatoru Vasiliyu II // Glas Srpske Akademiјe Nauka 193 (1949) 15-29.
  • Yelevteri: Prilog istoriјi seљashtva u Vizantiјi // Zbornik Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu 1 (1949) 45-62.
  • Porfirogenitova xronika srbskix vladara i њeni xronoloshki podatsi // Istoriski chasopis 1 (1949) 24-29.
  • Urum-Despotes: Die Anfänge der Despoteswürde in Byzanz // Byzantinische Zeitschrift 44 (1951) 448—460.
  • La Pronoïa: Contribution à l’étude de la féodalité à Byzance et chez les Slaves du Sud // Byzantion 22 (1952 [1953]) 437—517.
  • Postanak tema Xelada i Peloponez // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 1 (1952) 64-77.
  • Konstantin Porfirogenit o Konstantinu Pogonatu // Zgodovinski časopis 6-7 (1952—1953) 116—123.
  • Sur la date de la composition du Livre des Thèmes et sur l’époque de la constitution des premiers thèmes d’Asie Mineure // Byzantion 23 (1953 [1954]) 31-66.
  • Taktikon Uspenskog i Taktikon Benesheviћa: O vremenu њixovog postanka // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 2 (1953) 39-60.
  • O vizantiјskim drjavnim seљatsima i voјnitsima: Dve poveљe iz doba Јovana Tsimiska // Glas Srpske Akademiјe Nauka 214, Odeleњe drushtvenix nauka, n.s. 3 (1954) 42-43.
  • Razmena poseda i seљaka u xrisovuљi sara Aleksiјa I Komnina svetogorskoј Lavri iz 1104 godine // Istoriski chasopis 5 (1954—1955) 19-26.
  • Lav Ravdux i Lav Xirosfakt // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 3 (1955) 29-36.
  • Zur Kaisersalbung und Schilderhebung im spätbyzantinischen Krönungszeremoniell // Historia 4/2-3 (1955) 246—256.
  • Dve beleshke o Dushanovim xrisovulima svetogorskom manastiru Ivironu // Zbornik Matitse srpske 13-14 (1956) 75-84.
  • Staat und Gesellschaft der frühbyzantinischen Zeit // Historia Mundi 4 (1956) 556—569.
  • The Byzantine Emperor and the Hierarchical World Order // The Slavonic and East European Review 35, N 84 (1957) 1-14.
  • Das byzantinische Kaiserreich in seiner inneren Struktur // Historia Mundi 6 (1958) 445—473.
  • K istorii immuniteta v Vizantii // Vizantiyskiy vremennik 13 (1958) 55-106.
  • Byzance — état tributaire de l’Empire turc // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 5 (1958) 49-58.
  • The Byzantine Empire in the World of the Seventh Century // Dumbarton Oaks Papers 13 (1959) 3-21.
  • Byzantine Cities in the Early Middle Ages // Dumbarton Oaks Papers 13 (1959) 45-66.
  • La Commune rurale byzantine: Loi agraire — Traité fiscal — Cadastre de Thèbes // Byzantion 32/1 (1962) 139—166.
  • La prise de Serrès par les Turcs // Byzantion 35/1 (1965) 302—319.
  • The Byzantine Background of the Moravian Mission // Dumbarton Oaks Papers 19 (1965) 1-18.
  • Autour d’un prostagma de Jean VIII Paléologue // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 10 (1967) 63-86.
  • Vizantiya i kievskaya knyaginya Olga // To Honor Roman Jakobson: Essays on the Occasion of His Seventieth Birthday (11 October 1966). The Hague-Paris, 1967. Vol. 2. P. 1458—1473.
  • Die Pronoia unter den Komnenen // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 12 (1970) 41-54.
  • Sveta Gora posle Marichke bitke // Zbornik Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu 11/1 (1970) 277—282.
  • Observations on the Aristocracy in Byzantium // Dumbarton Oaks Papers 25 (1971) 1-32.
  • Komitisa i svetogorski manastiri // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 13 (1971) 221—251.
  • Evolyutsiya vizantiyskogo obryada koronovaniya // Vizantiya. Yujnie slavyane i Drevnyaya Rus. Zapadnaya Yevropa: Iskusstvo i kultura. Moskva: Nauka, 1973. S. 33-42.
  • Drei Praktika weltlicher Grundbesitzer aus der ersten Hälfte des 14. Jahrhunderts // Zbornik radova Vizantoloshkog instituta 14-15 (1973) 81-101.

Eslatmalar tahrir

  1. Damico, Helen; Zavadil, Joseph B. (2014). Medieval Scholarship: Biographical Studies on the Formation of a Discipline: History. Routledge. pp. 301-302. ISBN 978-1-317-94335-8.
  2. Boyd, Kelly (1999). Encyclopedia of Historians and Historical Writing, Volume 1. Taylor & Francis. p. 890. ISBN 978-1-884964-33-6.

Adabiyotlar tahrir

Havolalar tahrir