Gimnasiy (yun. gymnasion) — Yunoniston shaharlari va ellinistik Sharkda davlat oʻquv-tarbiya muassasasi. G.larning paydo boʻlgan vaqti haqida aniq maʼlumot yoʻq. Mil. av. 5—4-asrlarda keng tarqalgan. G. avval jismoniy mashqlar bilan shugʻullaniladigan maskan sanalgan. Keyinchalik yoshlarning musiqiy (akliy va estetik) hamda gimnastik (axloqiy va jismoniy) rivojlanishini taʼminlovchi, shu bilan birga birbirlari bilan muloqotda boʻlish markaziga aylangan. G.davlat nazoratidagi maktab boʻlgan. Unga zodagon quldorlar oilasining palestra (Yunoni-stondagi 12—16 yoshli bolalarning gimnastika maktabini tugatgan 16 yoshli farzandlari qabul qilingan. Ular G.da 18 yoshgacha gimnastika bilan shugʻullanishgan hamda adabiy, falsafiy va siyosiy taʼlim olishgan. G.da taʼlim olayotgan bolalarning qanchalik chiniqqan, chidamli, sogʻlom, jismonan va ruhan baquvvatligi davlat tomonidan nazorat qilingan. Falsafa, adabiyot, siyosatga doir bilimlarni mamlakatdagi tanikli kishilar olib borishgan. G.lar ichida Platon oʻz shogirdlari bilan suhbat oʻtkazgan Akademiya va Aristotel tashkil etgan Likey (qarang Litsey) mashxur boʻlgan. G.ni tugatgan yigitlar efebiya maktabida harbiy bilim olishgan.

Adabiyotlar tahrir

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil