Ginekologik onkologiya tibbiyotning ixtisoslashgan sohasi boʻlib, ayol jinsiy tizimi saratoni, jumladan tuxumdon saratoni, bachadon saratoni, vaginal saraton, bachadon boʻyni saratoni va vulva saratoniga qaratilgan . Mutaxassis sifatida ular ushbu saraton kasalliklarini tashxislash va davolash boʻyicha keng qamrovli tayyorgarlikka ega.

Amerika Qoʻshma Shtatlarida har yili 82 000 ayolga ginekologik saraton tashxisi qoʻyiladi.[1] 2013-yilda taxminan 91 730 ta tashxis qoʻyilgan.[2]

Ginekologik Onkologiya Jamiyati va Yevropa Ginekologik Onkologiya Jamiyati ginekologik onkologlar uchun professional tashkilotlardir va Ginekologik Onkologiya Guruhi ginekologik onkologlar va ginekologik saraton bilan shugʻullanadigan boshqa tibbiyot mutaxassislari uchun professional tashkilotdir. Ayollar saratoni jamgʻarmasi AQShning asosiy tashkiloti boʻlib, ginekologik saraton kasalliklari haqida xabardorlikni oshirish va tadqiqotlarni moliyalashtirish hamda taʼlim dasturlari va materiallarni taqdim etadi.

Ixtisoslashgan markazlarda davolanayotgan ginekologik saratoni bilan ogʻrigan ayollar standart tibbiy yordamga qaraganda uzoqroq umr koʻrishini koʻrsatadigan past sifatli dalillar mavjud.[3] 9000 dan ortiq ayollarni birlashtirgan uchta tadqiqotning meta-tahlili shuni koʻrsatdiki, ginekologik saratonni davolash boʻyicha ixtisoslashgan markazlar umumiy yoki jamoat shifoxonalari bilan solishtirganda tuxumdon saratoni bilan kasallangan ayollarning umrini uzaytirishi mumkin. Bundan tashqari, 50 000 dan ortiq ayollarni baholagan uchta boshqa tadqiqotning meta-tahlili shuni koʻrsatdiki, oʻquv markazlari yoki ixtisoslashtirilgan saraton markazlari jamoat yoki umumiy kasalxonalarda davolanganlarga qaraganda ayollarning hayotini uzaytirishi mumkin.

Ginekologik saraton ayollar saratonining 10-15% ni tashkil qiladi, asosan reproduktiv yoshdagi ayollarga taʼsir qiladi, lekin yosh bemorlarning tugʻilishiga tahdid soladi.[4] Davolashning eng keng tarqalgan usuli – bu jarrohlik va jarrohlik boʻlmagan aralashuvlar (radioterapiya, kimyoterapiya) aralashmasidan iborat kombinatsiyalangan terapiya.[4]

Xavf omillari

tahrir

Semirib ketish

tahrir

Semirib ketish endometriyal va tuxumdon saratoni kabi ginekologik saraton rivojlanish xavfining oshishi bilan bogʻliq.[5] Endometrium saratoni uchun BMI shkalasidagi har 5 birlik oʻsish xavfning 50-60% ga oshishi bilan bogʻliq.[6] 1-toifa endometrium saratoni eng keng tarqalgan endometrium saratonidir.[7] 1-toifa endometrium saratoni tashxisi qoʻyilgan bemorlarning 90% ga yaqini semirib ketgan.[8] Semirib ketish va tuxumdon saratoni oʻrtasidagi bogʻliqlik mumkin boʻlsa-da, bu bogʻliqlik asosan saratonning past darajadagi pastki turlarida uchraydi.[9]

Genetik mutatsiyalar

tahrir

BRCA1 va BRCA2 kabi genetik mutatsiyalar tuxumdon saratoni rivojlanishi bilan kuchli bogʻlangan.[10] BRCA1 mutatsiyasi tuxumdon saratoni rivojlanish xavfini 36% – 60% ga oshirishi koʻrsatilgan.[11] BRCA2 mutatsiyasi tuxumdon saratoni rivojlanish xavfini 16% – 27% ga oshirishi koʻrsatilgan.[11]

Inson papilloma virusi (HPV)

tahrir

Inson papilloma virusi (HPV) jinsiy yoʻl bilan yuqadigan keng tarqalgan kasallik boʻlib, baʼzi ginekologik saratonlar, jumladan, bachadon boʻyni, vagina va vulva saratoni bilan bogʻliq.[12] Inson papilloma virusi va bachadon boʻyni saratoni oʻrtasidagi aniq bogʻliqlik uzoq vaqtdan beri aniqlangan, HPV 70% dan 90% gacha.[13] Inson papilloma virusining doimiy infektsiyalari vaginal va vulva saratonining 70% dan 75% gacha harakatlantiruvchi omil ekanligi koʻrsatilgan.[13]

Chekish

tahrir

Chekish bachadon boʻyni, vulva va qin saratoni rivojlanishi uchun xavf omili ekanligi aniqlandi.[14][15][16] Hozirgi sigaret chekadigan ayollarda chekmaydiganlarga qaraganda bachadon boʻyni saratoni rivojlanish ehtimoli ikki baravar koʻp.[14] Bachadon boʻyni saratoni rivojlanishida chekish qanday rol oʻynashini tushunish uchun bir nechta mexanizmlar oʻrganildi.[17] Bachadon boʻyni epiteliysining DNKsi chekish tufayli zararlangani aniqlangan.[17] Bachadon boʻyni hujayralarida DNKning shikastlanish darajasi chekmaydiganlarga qaraganda chekuvchilarda yuqori boʻlgan.[17] Bundan tashqari, chekish HPV ga qarshi immunitetni pasaytirishi va bachadon boʻynidagi HPV infektsiyasini kuchaytirishi mumkinligi taxmin qilingan.[18] Shunga oʻxshash mexanizmlar orqali chekuvchi ayollarda ham vulva saratoni rivojlanish ehtimoli 3 barobar koʻp ekanligi aniqlandi.[19][20] Chekish ham vaginal saraton xavfi bilan bogʻliq.[21][16] Sigaret chekadigan ayollar chekmaydigan ayollarga qaraganda qin saratoni rivojlanish xavfi ikki baravar yuqori.[21][16]

Bepushtlik

tahrir

Bepushtlik yoshlarga taʼsir qiladigan keng tarqalgan kasallikdir.[22] Baʼzi tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, har 7 juftlikdan 1 nafari bepushtlik muammosi tufayli homilador boʻlolmaydi.[22] Bepushtlik ginekologik saraton uchun maʼlum xavf omilidir.[23] Fertil ayollarga qaraganda, tuxumdon saratoni va endometrium saratoni rivojlanish xavfi yuqori.[23]

Belgilari va alomatlari

tahrir

Alomatlar odatda saraton turiga qarab farq qiladi. Barcha ginekologik saraton kasalliklarida eng koʻp uchraydigan alomatlar anormal vaginal qon ketish, vaginal oqindi, tosda ogʻriq va siyishda qiyinchiliklardir.[24]

  • Shishish yoki qorinning shishishi
  • Tez-tez siyish
  • Tos yoki bel ogʻrigʻi
  • Toʻyinganlikning kuchayishi / ishtahaning yoʻqolishi
  • Oʻzgartirilgan ichak harakatlari
  • Charchoq
  • Ozish
  • Menopauzadan keyingi qon ketish
  • Anormal vaginal qon ketish (ogʻir yoki tartibsiz hayz koʻrish)
  • Vaginal oqindi
  • Siydik chiqarishda qiyinchilik
  • Tosdagi ogʻriq

Vaginal saraton[25][26]

  • Anormal vaginal qon ketish
  • Vaginal oqindi
  • Pelvis ogʻrigʻi
  • Ogʻriqli va tez-tez siyish
  • Qorin ogʻriq
  • Yomon hidli vaginal oqindi
  • Tosda ogʻriq va / yoki bel ogʻrigʻi
  • Qonning aniqlanishi
  • Menopauzadan keyingi qon ketish

Qin saratoni[27][28]

  • Pruritus: qinda doimiy qichishish
  • Qin qon ketishi
  • Qin ogʻrigʻi, ogʻriq yoki noziklik
  • Siydik chiqarishda yonish hissi
  • Qinda koʻrinadigan sigʻilga oʻxshash massa yoki yara

Muolajalar

tahrir

Tuxumdon saratoni

tahrir

Aksariyat hollarda tuxumdonlardan tashqari metastazning oʻtmishdagi nuqtasi aniqlanadi, bu kasallikning yuqori xavfini va agressiv kombinatsiyalangan terapiya zarurligini anglatadi. Odatda jarrohlik va sitotoksik vositalar talab qilinadi.[4][29] Gistologiya turi deyarli epitelialdir, shuning uchun davolanish patologiyaning ushbu kichik turiga tegishli boʻladi.[4][29]

Tuxumdon saratoni yaxshi tabaqalangan 1-bosqich oʻsmalari boʻlgan deyarli barcha hollarda jarrohlik yoʻli bilan davolash mumkin.[4][30] Yuqori oʻsma darajalari platinaga asoslangan kimyoterapiya kabi yordamchi davolashdan foyda koʻrishi mumkin.[4][30]

Optimal debulking saraton makroskopik darajada rivojlangan holatlarni davolash uchun ishlatiladi.[4][31] Ushbu protseduraning maqsadi 1 dan katta oʻsimta qoldirmaslikdir taʼsirlangan reproduktiv organlarning muhim qismlarini olib tashlash orqali amalga oshiriladi.[4][31] Qorin boʻshligʻi histerektomiyasi, ikki tomonlama salpingo-oferektomiya, omentektomiya, limfa tugunlaridan namuna olish va peritoneal biopsiyalarni oʻz ichiga olgan optimal debulyarlikka erishish uchun bir nechta aralashuvlardan foydalanish mumkin.[4][31] Kimyoterapiya va optimal yoʻqotish oʻrtasidagi natijalarni taqqoslaydigan randomizatsiyalangan nazorat ostida sinovlar yoʻq, shuning uchun hozirgi parvarish standarti odatda jarrohlik aralashuvlardan boshlab ikkalasini ham ketma-ket qoʻllashni oʻz ichiga oladi.[4]

Agar oʻsimta 1 dan yuqori boʻlsa, birlamchi jarrohlikdan soʻng kimyoterapiyaning yarmigacha intervalgacha boʻshatish operatsiyasi qoʻllanilishi mumkin.[4][32] Bu kimyoviy sezgir bemorlarning oʻrtacha omon qolishini 6 oygacha oshirishi koʻrsatilgan.[4][32]

Klinik tadkikotlarda oʻsimta holatini baholash uchun ikkinchi koʻrinishdagi laparotomiyadan foydalanish mumkin, ammo yaxshilangan natijalar bilan bogʻliqlik yoʻqligi sababli standart tibbiy yordamning asosiy qismi emas.[4][33]

Tugʻruqni saqlaydigan jarrohlik jinsiy hujayrali saraton yoki qorin boʻshligʻi limfomasini istisno qilish uchun toʻliq differensial tashxisni oʻz ichiga oladi, ularning ikkalasi ham koʻrinishida rivojlangan tuxumdon saratoniga oʻxshaydi, ammo yumshoqroq usullar bilan davolash mumkin.[4][34] Tugʻruqni saqlovchi jarrohlik ehtiyotkorlik uchun ikkinchi marta laparotomiya qilish tavsiya etiladigan kam sonli holatlardan biridir.[4][34]

Platinaga asoslangan kimyoterapiya epitelial tuxumdon saratonini davolashda muhim ahamiyatga ega. Karboplatin nojoʻya taʼsirlar uchun sisplatinga qaraganda yaxshiroq taʼsir qiladi va ambulatoriya sharoitida randomizatsiyalangan klinik tadkikotlarda qoʻllanadi.[4] Paklitaksel tuxumdon saratonining kech bosqichi uchun ayniqsa samarali qoʻshimcha hisoblanadi.[4] Baʼzi tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, intraperitoneal kimyoterapiya tomir ichiga yuborishdan afzalroq boʻlishi mumkin.[4]

Bachadon boʻyni saratoni

tahrir

Bachadon boʻyni saratoni 2A bosqichigacha jarrohlik yoʻli bilan davolanadi.[4][35] Agar eng erta bosqichda aniqlansa, loop konusning biopsiyasi orqali mahalliy eksizyon qilish yetarli.[4][35] Agar bemor ushbu nuqtadan tashqarida boʻlsa, tos limfa tugunlariga metastazni baholash uchun ikki tomonlama limfadenektomiya qilinadi.[4] Agar limfa tugunlari salbiy boʻlsa, bachadonni kesish amalga oshiriladi.[4] Aks holda, histerektomiya va radiatsiya terapiyasining kombinatsiyasi tez-tez qoʻllanadi.[4] Baʼzi hollarda bu kombinatsiyalangan yondashuv faqat kimyoterapiya bilan almashtirilishi mumkin.[4]

Endometrium saratoni

tahrir

Kasallikning dastlabki bosqichida histerektomiya va ikki tomonlama ooferektomiya amalga oshiriladi.[4][36] Limfatik tarqalish bilan koʻproq tajovuzkor holatlar koʻpincha radioterapiya bilan davolanadi.[37] Gormon terapiyasi koʻpincha tizimli tarqalishni davolashda qoʻllanadi, chunki endometrium saratoni bilan ogʻrigan bemorlar yoshi kattaroqdir va boshqa kasalliklarga ega boʻlib, ularni kimyoterapiyada qoʻllanadigan qattiq sitotoksik vositalarga bardosh bera olmaydi.[4][37] Minimal laparoskopik jarrohlik endometrium saratoni uchun boshqa ginekologik saratonga qaraganda koʻproq qoʻllanadi va klassik jarrohlik aralashuvlarga nisbatan afzalliklarga ega boʻlishi mumkin.[4]

Qin saratoni

tahrir

Kasallikning kamligi dalillarga asoslangan terapiya nisbatan zaif ekanligini anglatadi, ammo asosiy eʼtibor saraton toʻqimasini toʻgʻri baholash va limfa tarqalishini kamaytirishga qaratilgan.[38]

Skuamoz boʻlmagan gistologik subtiplarning ozchiligi odatda inguinal tugunlarni olib tashlashni talab qilmaydi.[4][38] Biroq, bu 1 dan ortiq skuamoz hujayrali karsinomalarda tarqalishining oldini olish uchun kerak.[4][38] Agar tugun kasalligi tasdiqlansa, yordamchi radioterapiya qoʻllanadi.[4][38]

Vaginal saraton

tahrir

Davolash vaginal saraton bosqichiga bogʻliq.[39] Jarrohlik rezeksiyasi va aniq radioterapiya erta bosqichdagi vaginal saratonni davolashning birinchi qatoridir.[39] Tuxumdonlar va jinsiy funksiyani saqlab qolish, shuningdek, radiatsiya xavfini yoʻq qilish tufayli radiatsiya terapiyasidan jarrohlik afzalroqdir.[39] Vaginal saratonning yanada rivojlangan bosqichlarida tashqi nurli radiatsiya terapiyasi (EBRT) davolashning standart usuli hisoblanadi.[39] Tashqi nurli radiatsiya terapiyasi bemorning tos boʻshligʻiga 45 Gy dozada kuchayishni oʻz ichiga oladi.[39]

Epidemiologiya

tahrir
  • Har 70 ayoldan 1 nafari hayotining qaysidir davrida tuxumdon saratoniga chalinadi. Skandinaviya mamlakatlarida kasallik Yaponiyanikiga qaraganda 6,5 baravar yuqori. Bu genetik va ekologik tabiatning koʻp faktorli sabablari bilan bogʻliq.[4]
  • Bachadon boʻyni saratoni ginekologik saratonlarning eng katta foizini tashkil qiladi.[4] Rivojlanayotgan mamlakatlardagi ayollar koʻproq rivojlangan holatlar bilan murojaat qilishadi.[4]

Hayot sifati

tahrir

Jinsiy hayot

tahrir

The experience of cancer influences the psychological aspect of sexuality, by posing a risk of developing barriers such as body image issues, low self esteem, and low mood or anxiety.[40] Other barriers include changes to reproductive organs or sex drive as well as potential genital pain.[40] Partners may also be affected by these changes in the relationship, especially with regards to intimacy and sexuality, which may in turn affect gynecological cancer patients by creating a perception of adverse relationship outcomes such as emotional distance or lack of interest.[41][40]

Manbalar

tahrir
  1. „Gynecologic Cancer“. Mount Sinai Hospital.
  2. „About Gynecologic Cancers“. Foundation for Women's Cancer. 2016-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-iyul.
  3. „Centralisation of services for gynaecological cancer“. The Cochrane Database of Systematic Reviews. № 3. March 2012. CD007945-bet. doi:10.1002/14651858.cd007945.pub2. PMC 4020155. PMID 22419327.
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 4,27 4,28 4,29 4,30 4,31 4,32 Kehoe, Sean (2006-12-01). „Treatments for gynaecological cancers“. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology. Evidence-Based Gynaecology: Part II (inglizcha). 20-jild, № 6. 985–1000-bet. doi:10.1016/j.bpobgyn.2006.06.006. ISSN 1521-6934. PMID 16895764.
  5. McTiernan, Anne; Irwin, Melinda; VonGruenigen, Vivian (2010-09-10). „Weight, Physical Activity, Diet, and Prognosis in Breast and Gynecologic Cancers“. Journal of Clinical Oncology. 28-jild, № 26. 4074–4080-bet. doi:10.1200/JCO.2010.27.9752. ISSN 0732-183X. PMC 2940425. PMID 20644095.
  6. Webb, Penelope M. (2013-05-16). „Obesity and Gynecologic Cancer Etiology and Survival“. American Society of Clinical Oncology Educational Book. № 33. e222–e228-bet. doi:10.14694/EdBook_AM.2013.33.e222. ISSN 1548-8748. PMID 23714508.
  7. Setiawan, Veronica Wendy; Yang, Hannah P.; Pike, Malcolm C.; McCann, Susan E.; Yu, Herbert; Xiang, Yong-Bing; Wolk, Alicja; Wentzensen, Nicolas; Weiss, Noel S. (2013-07-10). „Type I and II Endometrial Cancers: Have They Different Risk Factors?“. Journal of Clinical Oncology. 31-jild, № 20. 2607–2618-bet. doi:10.1200/JCO.2012.48.2596. ISSN 0732-183X. PMC 3699726. PMID 23733771.
  8. Olsen, Catherine M.; Green, Adèle C.; Whiteman, David C.; Sadeghi, Shahram; Kolahdooz, Fariba; Webb, Penelope M. (2007-03-01). „Obesity and the risk of epithelial ovarian cancer: A systematic review and meta-analysis“. European Journal of Cancer (inglizcha). 43-jild, № 4. 690–709-bet. doi:10.1016/j.ejca.2006.11.010. ISSN 0959-8049. PMID 17223544.
  9. Olsen, Catherine M.; Nagle, Christina M.; Whiteman, David C.; Ness, Roberta; Pearce, Celeste Leigh; Pike, Malcolm C.; Rossing, Mary Anne; Terry, Kathryn L.; Wu, Anna H. (2013-04-01). „Obesity and risk of ovarian cancer subtypes: evidence from the Ovarian Cancer Association Consortium“. Endocrine-Related Cancer (ingliz (Amerika)). 20-jild, № 2. 251–262-bet. doi:10.1530/ERC-12-0395. ISSN 1351-0088. PMC 3857135. PMID 23404857.
  10. Neff, Robert T.; Senter, Leigha; Salani, Ritu (August 2017). „BRCA mutation in ovarian cancer: testing, implications and treatment considerations“. Therapeutic Advances in Medical Oncology. 9-jild, № 8. 519–531-bet. doi:10.1177/1758834017714993. ISSN 1758-8340. PMC 5524247. PMID 28794804.
  11. 11,0 11,1 Huang, Yong-Wen (2018-01-12). „Association of BRCA1/2 mutations with ovarian cancer prognosis“. Medicine. 97-jild, № 2. e9380-bet. doi:10.1097/MD.0000000000009380. ISSN 0025-7974. PMC 5943891. PMID 29480828.
  12. Bansal, Anshuma; Singh, Mini P; Rai, Bhavana (2016). „Human papillomavirus-associated cancers: A growing global problem“. International Journal of Applied and Basic Medical Research. 6-jild, № 2. 84–89-bet. doi:10.4103/2229-516X.179027. ISSN 2229-516X. PMC 4830161. PMID 27127735.
  13. 13,0 13,1 Van Dyne, Elizabeth A.; Henley, S. Jane; Saraiya, Mona; Thomas, Cheryll C.; Markowitz, Lauri E.; Benard, Vicki B. (2018-08-24). „Trends in Human Papillomavirus–Associated Cancers — United States, 1999–2015“. Morbidity and Mortality Weekly Report. 67-jild, № 33. 918–924-bet. doi:10.15585/mmwr.mm6733a2. ISSN 0149-2195. PMC 6107321. PMID 30138307.
  14. 14,0 14,1 Collins, Stuart; Rollason, Terry P.; Young, Lawrence S.; Woodman, Ciaran B. J. (January 2010). „Cigarette smoking is an independent risk factor for cervical intraepithelial neoplasia in young women: A longitudinal study“. European Journal of Cancer (inglizcha). 46-jild, № 2. 405–11-bet. doi:10.1016/j.ejca.2009.09.015. PMC 2808403. PMID 19819687.
  15. Hussain, Shehnaz K.; Madeleine, Margaret M.; Johnson, Lisa G.; Du, Qin; Malkki, Mari; Wilkerson, Hui-Wen; Farin, Federico M.; Carter, Joseph J.; Galloway, Denise A. (July 2008). „Cervical and Vulvar Cancer Risk in Relation to Joint Effects of Cigarette Smoking and Genetic Variation in Interleukin 2“. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention (inglizcha). 17-jild, № 7. 1790–9-bet. doi:10.1158/1055-9965.EPI-07-2753. ISSN 1055-9965. PMC 2497438. PMID 18628433.
  16. 16,0 16,1 16,2 Daling, Janet R.; Madeleine, Margaret M.; Schwartz, Stephen M.; Shera, Katherine A.; Carter, Joseph J.; McKnight, Barbara; Porter, Peggy L.; Galloway, Denise A.; McDougall, James K. (2002-02-01). „A Population-Based Study of Squamous Cell Vaginal Cancer: HPV and Cofactors“. Gynecologic Oncology (English). 84-jild, № 2. 263–270-bet. doi:10.1006/gyno.2001.6502. ISSN 0090-8258. PMID 11812085.{{cite magazine}}: CS1 maint: unrecognized language ()
  17. 17,0 17,1 17,2 Fonseca-Moutinho, José Alberto (2011). „Smoking and Cervical Cancer“. ISRN Obstetrics and Gynecology (inglizcha). 2011-jild. 847684-bet. doi:10.5402/2011/847684. PMC 3140050. PMID 21785734.
  18. Xi, Long Fu; Koutsky, Laura A.; Castle, Philip E.; Edelstein, Zoe R.; Meyers, Craig; Ho, Jesse; Schiffman, Mark (December 2009). „Relationship between cigarette smoking and human papillomavirus type 16 and 18 DNA load“. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention (inglizcha). 18-jild, № 12. 3490–6-bet. doi:10.1158/1055-9965.EPI-09-0763. ISSN 1055-9965. PMC 2920639. PMID 19959700.
  19. Madeleine, Margaret M.; Daling, Janet R.; Schwartz, Stephen M.; Carter, Joseph J.; Wipf, Gregory C.; Beckmann, Anna Marie; McKnight, Barbara; Kurman, Robert J.; Hagensee, Michael E. (1997-10-15). „Cofactors With Human Papillomavirus in a Population-Based Study of Vulvar Cancer“. JNCI: Journal of the National Cancer Institute (inglizcha). 89-jild, № 20. 1516–1523-bet. doi:10.1093/jnci/89.20.1516. ISSN 0027-8874. PMID 9337348.
  20. Mm, Madeleine; Jr, Daling; Jj, Carter; Gc, Wipf; Sm, Schwartz; B, McKnight; Rj, Kurman; Am, Beckmann; Me, Hagensee (1997-10-15). „Cofactors with human papillomavirus in a population-based study of vulvar cancer“. Journal of the National Cancer Institute (inglizcha). 89-jild, № 20. 1516–23-bet. doi:10.1093/jnci/89.20.1516. PMID 9337348.
  21. 21,0 21,1 „Risk Factors for Vaginal Cancer“ (en). www.cancer.org. Qaraldi: 2020-yil 2-dekabr.
  22. 22,0 22,1 S, Gurunath; Z, Pandian; Ra, Anderson; S, Bhattacharya (September 2011). „Defining infertility--a systematic review of prevalence studies“. Human Reproduction Update (inglizcha). 17-jild, № 5. 575–88-bet. doi:10.1093/humupd/dmr015. PMID 21493634.
  23. 23,0 23,1 Lundberg, Frida E.; Iliadou, Anastasia N.; Rodriguez-Wallberg, Kenny; Gemzell-Danielsson, Kristina; Johansson, Anna L. V. (2019). „The risk of breast and gynecological cancer in women with a diagnosis of infertility: a nationwide population-based study“. European Journal of Epidemiology (inglizcha). 34-jild, № 5. 499–507-bet. doi:10.1007/s10654-018-0474-9. PMC 6456460. PMID 30623293.
  24. Funston, Garth; O'Flynn, Helena; Ryan, Neil A. J.; Hamilton, Willie; Crosbie, Emma J. (2018-04-01). „Recognizing Gynecological Cancer in Primary Care: Risk Factors, Red Flags, and Referrals“. Advances in Therapy (inglizcha). 35-jild, № 4. 577–589-bet. doi:10.1007/s12325-018-0683-3. ISSN 1865-8652. PMC 5910472. PMID 29516408.
  25. Kaltenecker, Brian; Tikaria, Richa (2020), „Vaginal Cancer“, StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 32644552, qaraldi: 2020-11-20
  26. PDQ Adult Treatment Editorial Board (2002), „Vaginal Cancer Treatment (PDQ®): Patient Version“, PDQ Cancer Information Summaries, Bethesda (MD): National Cancer Institute (US), PMID 26389348, qaraldi: 2020-11-20
  27. Ghurani, Giselle B.; Penalver, Manuel A. (2001-08-01). „An update on vulvar cancer“. American Journal of Obstetrics and Gynecology (inglizcha). 185-jild, № 2. 294–299-bet. doi:10.1067/mob.2001.117401. ISSN 0002-9378. PMID 11518882.
  28. Alkatout, Ibrahim; Schubert, Melanie; Garbrecht, Nele; Weigel, Marion Tina; Jonat, Walter; Mundhenke, Christoph; Günther, Veronika (2015-03-20). „Vulvar cancer: epidemiology, clinical presentation, and management options“. International Journal of Women's Health. 7-jild. 305–313-bet. doi:10.2147/IJWH.S68979. ISSN 1179-1411. PMC 4374790. PMID 25848321.
  29. 29,0 29,1 Chandra, Ashwin; Pius, Cima; Nabeel, Madiha; Nair, Maya; Vishwanatha, Jamboor K.; Ahmad, Sarfraz; Basha, Riyaz (2019-09-27). „Ovarian cancer: Current status and strategies for improving therapeutic outcomes“. Cancer Medicine. 8-jild, № 16. 7018–7031-bet. doi:10.1002/cam4.2560. ISSN 2045-7634. PMC 6853829. PMID 31560828.
  30. 30,0 30,1 Cortez, Alexander J.; Tudrej, Patrycja; Kujawa, Katarzyna A.; Lisowska, Katarzyna M. (2018). „Advances in ovarian cancer therapy“. Cancer Chemotherapy and Pharmacology. 81-jild, № 1. 17–38-bet. doi:10.1007/s00280-017-3501-8. ISSN 0344-5704. PMC 5754410. PMID 29249039.
  31. 31,0 31,1 31,2 Schorge, John O; McCann, Christopher; Del Carmen, Marcela G (2010). „Surgical Debulking of Ovarian Cancer: What Difference Does It Make?“. Reviews in Obstetrics and Gynecology. 3-jild, № 3. 111–117-bet. ISSN 1941-2797. PMC 3046749. PMID 21364862.
  32. 32,0 32,1 Tangjitgamol, Siriwan; Manusirivithaya, Sumonmal; Laopaiboon, Malinee; Lumbiganon, Pisake; Bryant, Andrew (2013-04-30). Tangjitgamol, Siriwan (muh.). „Interval debulking surgery for advanced epithelial ovarian cancer“. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4-jild, № 4. CD006014-bet. doi:10.1002/14651858.CD006014.pub6. ISSN 1469-493X. PMC 4161115. PMID 23633332.
  33. Creasman, W. T. (December 1994). „Second-look laparotomy in ovarian cancer“. Gynecologic Oncology. 55-jild, № 3 Pt 2. S122–127-bet. doi:10.1006/gyno.1994.1350. ISSN 0090-8258. PMID 7835795.
  34. 34,0 34,1 Tomao, Federica; Di Pinto, Anna; Sassu, Carolina Maria; Bardhi, Erlisa; Di Donato, Violante; Muzii, Ludovico; Petrella, Maria Cristina; Peccatori, Fedro Alessandro; Panici, Pierluigi Benedetti (2018-12-06). „Fertility preservation in ovarian tumours“. ecancermedicalscience. 12-jild. 885-bet. doi:10.3332/ecancer.2018.885. ISSN 1754-6605. PMC 6345054. PMID 30679952.
  35. 35,0 35,1 Šarenac, Tanja; Mikov, Momir (2019-06-04). „Cervical Cancer, Different Treatments and Importance of Bile Acids as Therapeutic Agents in This Disease“. Frontiers in Pharmacology. 10-jild. 484-bet. doi:10.3389/fphar.2019.00484. ISSN 1663-9812. PMC 6558109. PMID 31214018.
  36. Emons, G.; Mallmann, P. (March 2014). „Recommendations for the Diagnosis and Treatment of Endometrial Cancer, Update 2013“. Geburtshilfe und Frauenheilkunde. 74-jild, № 3. 244–247-bet. doi:10.1055/s-0034-1368268. ISSN 0016-5751. PMC 4812876. PMID 27065482.
  37. 37,0 37,1 Denschlag, Dominik; Ulrich, Uwe; Emons, Günter (August 2011). „The Diagnosis and Treatment of Endometrial Cancer“. Deutsches Ärzteblatt International. 108-jild, № 34–35. 571–577-bet. doi:10.3238/arztebl.2011.0571. ISSN 1866-0452. PMC 3167060. PMID 21904591.
  38. 38,0 38,1 38,2 38,3 Sznurkowski, Jacek Jan (July 2016). „Vulvar cancer: initial management and systematic review of literature on currently applied treatment approaches“. European Journal of Cancer Care. 25-jild, № 4. 638–646-bet. doi:10.1111/ecc.12455. ISSN 1365-2354. PMID 26880231.
  39. 39,0 39,1 39,2 39,3 39,4 PDQ Adult Treatment Editorial Board (2002), „Vaginal Cancer Treatment (PDQ®): Health Professional Version“, PDQ Cancer Information Summaries, Bethesda (MD): National Cancer Institute (US), PMID 26389242, qaraldi: 2020-12-04
  40. 40,0 40,1 40,2 Abbott-Anderson, Kristen; Kwekkeboom, Kristine L. (March 2012). „A systematic review of sexual concerns reported by gynecological cancer survivors“. Gynecologic Oncology. 124-jild, № 3. 477–489-bet. doi:10.1016/j.ygyno.2011.11.030. ISSN 1095-6859. PMID 22134375.
  41. Iżycki, Dariusz; Woźniak, Katarzyna; Iżycka, Natalia (June 2016). „Consequences of gynecological cancer in patients and their partners from the sexual and psychological perspective“. Przegla̜d Menopauzalny = Menopause Review. 15-jild, № 2. 112–116-bet. doi:10.5114/pm.2016.61194. ISSN 1643-8876. PMC 4993986. PMID 27582686.