Jana Gana Mana“ — Hindiston Respublikasining davlat madhiyasi. U dastlab bengal tilida Bharoto Bhagyo Bidhata sifatida polimat Rabindranat Tagore tomonidan yaratilgan.[8][9][10] Bharoto Bhagyo Bidhata qoʻshigʻining birinchi bandi Hindiston Taʼsis Assambleyasi tomonidan 1950-yil 24-yanvarda Davlat madhiyasi sifatida qabul qilingan.[11][12] Davlat madhiyasining rasmiy ijrosi taxminan 52 soniya davom etadi. Birinchi va oxirgi satrlardan iborat (va oʻynash uchun taxminan 20 soniya) qisqargan versiya ham vaqti-vaqti bilan sahnalashtiriladi. U birinchi marta 1911-yil 27-dekabrda Hindiston Milliy Kongressining Kalkutta sessiyasida omma oldida kuylangan.[13][14]


1950-yilda Hindiston ta'sis assambleyasi tomonidan tasdiqlangan Hindiston milliy madhiyasining notasi

 Hindiston davlat madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i Rabindranath Tagore[1], 1911
Bastakor

Rabindranath Tagore[2][3][4][5][6]

Dinendranath Tagore[2][7]
Qabul qilindi 1950-yil 24-yanvar
Audio
Hindiston davlat madhiyasi
Rabindranath Tagore, Hindiston va Bangladesh milliy madhiyalarining muallifi va bastakori.
Rabindranath Tagore Jana Gana Mana ijro qilmoqda

Hindiston davlat madhiyasi „Jana Gana Mana“ deb nomlangan. Qoʻshiq bengal tilida 1911-yil 11-dekabrda Hindistonning birinchi Nobel mukofoti sovrindori Rabindranath Tagore tomonidan yaratilgan. „Bharoto Bhagyo Bidhata“ ota-ona qoʻshigʻi Brahmo madhiyasi boʻlib, besh misradan iborat boʻlib, faqat birinchi bandi davlat madhiyasi sifatida qabul qilingan.

1912-yilda qoʻshiq Tagorening jiyani Sarala Devi Chaudhurani tomonidan maktab oʻquvchilari guruhi bilan Hindiston Milliy Kongressi prezidenti Bishan Narayan Dhar va Ambika Charan Majumdar kabi taniqli Kongress aʼzolari oldida ijro etildi[15].

1917-yilda qoʻshiq yana Kongress konferensiyasida ijro etildi va bu safar Nattorelik Mahraja Bahodur tomonidan instrumental musiqa yordami bilan ijro etildi[16].

1950-yilda rasman Hindistonning milliy madhiyasi boʻlishidan oldin „Jana Gana Mana“ 1945-yilgi „Hamrahi“ filmida ishlatilgan.

Hindiston ozodlikka erishganligi munosabati bilan Hindiston Taʼsis Assambleyasi 1947-yil 14-avgustda, yarim tunda suveren organ sifatida birinchi marta yigʻildi va sessiya Jana Gana Mananing bir ovozdan qabul qilinishi bilan yakunlandi.

Odob-axloq qoidalari

tahrir

Hindistonning davlat madhiyasi turli holatlarda yangraydi yoki kuylanadi. Hindiston Davlat Madhiyasining toʻliq versiyasining taxminiy davomiyligi 52 soniya va qisqaroq versiyasi uchun 20 soniyani tashkil etadi.

Sheʼr Bengal tilining Sadhu Bhasha deb nomlangan adabiy registrida tuzilgan boʻlib, u murakkab sanskritlashtirilgan.

Bengal tilidan asl tarjima

tahrir

Ingliz tilidagi versiyasi 1919-yil 28-fevralda Rabindranath Tagore tomonidan Besant teosofik kollejida tarjima qilingan[17] [18].

Bengal yozuvi Lotin transliteratsiyasi IPA transkripsiyasi

জনগণমন-অধিনায়ক জয় হে ভারতভাগ্যবিধাতা!
পঞ্জাব সিন্ধু গুজরাট মরাঠা দ্রাবিড় উৎকল বঙ্গ
বিন্ধ্য হিমাচল যমুনা গঙ্গা উচ্ছলজলধিতরঙ্গ
তব শুভ নামে জাগে, তব শুভ আশিষ মাগে,
গাহে তব জয়গাথা।
জনগণমঙ্গলদায়ক জয় হে ভারতভাগ্যবিধাতা!
জয় হে, জয় হে, জয় হে, জয় জয় জয় জয় হে॥

jana-gaṇa-mana-adhināẏaka jaẏa hē Bhārata-bhāgya-bidhātā!
Pañjāba Sindh Gujarāṭa Marāṭhā Drābiṛa
Bindhya Himācala Yamunā Gaṅgā Ucchala-jaladhi-taraṅga
taba śubha nāmē jāgē, taba śubhāśīṣa māgē,
gāhē taba jaẏagāthā.
jana-gaṇa-maṅgala-dāẏaka jaẏa hē bhārata-bhāgya-bidhātā!
jaẏa hē, jaẏa hē, jaẏa hē, jaẏa jaẏa jaẏa jaẏa hē.

[d͡ʒɔ.no ɡɔ.no mɔ.no o.d̪ʱi.nae̯.ɔ.ko d͡ʒɔe̯.o ɦe |] [bʱa.ro.t̪o bʱaɡ.ɡo bi.d̪ʱa.t̪a ǁ]
[pɔn.d͡ʒa.bo ʃin.d̪ʱ ɡud͡ʒ.ra.ʈo ma.ra.ʈʰa |] [d̪ra.bi.ɽo ut̪.kɔ.lo bɔŋ.ɡo ‖]
[bin.d̪ʱo ɦi.ma.t͡ʃɔ.lo d͡ʒo.mu.na ɡɔŋ.ɡa |] [ut.t͡ʃʰɔ.lo d͡ʒɔ.lo.d̪ʱi.to.rɔŋ.ɡo ‖]
[t̪ɔ.bo ʃu.bʱo na.me d͡ʒa.ɡe] [t̪ɔ.bo ʃu.bʱa.ʃi.ʃo ma.ɡe]
[ga.ɦe t̪ɔ.bo d͡ʒɔe̯.o ɡa.t̪ʰa ‖]
[d͡ʒɔ.no ɡɔ.no moŋ.ɡɔ.lo d̪ae̯.ɔ.ko d͡ʒɔe̯.o ɦe |] [bʱa.ro.t̪o bʱaɡ.ɡo bi.d̪ʱa.t̪a ‖]
[d͡ʒɔe̯.o ɦe | d͡ʒɔe̯.o ɦe | d͡ʒɔe̯.o ɦe |] [d͡ʒɔe̯.o d͡ʒɔe̯.o d͡ʒɔe̯.o d͡ʒɔe̯.o ɦe ‖]

Rabindranath Tagore tomonidan ingliz tiliga tarjima

Thou art the ruler of the minds of all people,
dispenser of Indiaʼs destiny.
Thy name rouses the hearts of the Punjab, Sindh, Gujarat and Maratha,
of the Dravida, Orissa and Bengal.
It echoes in the hills of the Vindhyas and Himalayas, mingles in the music of the Jamuna and Ganges
and is chanted by the waves of the Indian Sea.
They pray for thy blessings and sing thy praise.
The saving of all people waits in thy hand,
thou dispenser of Indiaʼs destiny.
Victory, Victory, Victory to thee.

Hind tilida rasmiy qoʻshiqlar

tahrir
Devanagari[19] Devanagari transliteratsiyasi IPA transkripsiyasi

जन-गण-मन अधिनायक जय हे, भारत भाग्य विधाता!
पंजाब-सिंध-गुजरात-मराठा, द्राविड़-उत्कल-बंग
विंध्य हिमाचल यमुना गंगा, उच्छल जलधि तरंग
तव शुभ नामे जागे, तव शुभ आशिष मागे
गाहे तव जय गाथा।
जन-गण-मंगलदायक जय हे, भारत भाग्य विधाता!
जय हे! जय हे! जय हे! जय जय जय जय हे!

Jana-gaṇa-mana-adhinâyaka jaya he Bhârata-bhâgya-vidhâtâ
Pãjâba-Sindh-Gujarâta-Marâṭhâ Drâviḍa-Utkala-Bãga
Vĩdhya-Himâcala-Yamunâ-Gãgâ Ucchala-jaladhi-tarãga
Tava shubha nâme jâge, Tava shubha âshîṣa mẫge,
Gâhe tava jaya-gâthâ.
Jana-gaṇa-mãgaladâyaka jaya he Bhârata-bhâgya-vidhâtâ.
Jaya he, jaya he, jaya he, Jaya jaya jaya jaya he!

[d͡ʒə.nə gə.ɳə mə.nə ə.d̪ʱi.nɑː.jə.kə d͡ʒə.jə ɦeː] [bʱɑː.ɾə.t̪ə bʱɑːg.jə ʋɪ.dʱɑː.t̪ɑː ǁ]
[pəɲ.d͡ʒɑː.bə sɪn.d̪ʱ gʊ.d͡ʒə.ɾɑː.t̪ə mə.ɾɑː.ʈʰɑː |] [d̪ɾɑː.ʋɪ.ɽə ʊt̪.kə.lə bəŋ.gə]
[ʋɪnd̪ʱ.jə ɦɪ.mɑː.t͡ʃə.lə jə.mʊ.nɑː gəŋ.gɑː |] [ʊt.t͡ʃʰə.lə d͡ʒə.lə.d̪ʱi t̪ə.ɾəŋ.gə]
[t̪ə.ʋə ʃʊ.bʱə nɑː.meː d͡ʒɑː.geː] [t̪ə.ʋə ʃʊ.bʱɑː.ʃiː.ʂə mɑː.geː]
[gɑː.ɦeː t̪ə.ʋə d͡ʒə.jə gɑː.t̪ʰɑː ‖]
[d͡ʒə.nə gə.ɳə məŋ.gə.lə d̪ɑː.jə.kə d͡ʒə.jə ɦeː |] [bʱɑː.ɾə.t̪ə bʱɑːg.jə ʋɪ.d̪ʱɑː.t̪ɑː ‖]
[d͡ʒə.jə ɦeː | d͡ʒə.jə ɦeː | d͡ʒə.jə ɦeː |] [d͡ʒə.jə d͡ʒə.jə d͡ʒə.jə d͡ʒə.jə ɦeː ‖]

O'zbek

Xalq aqli sardori g'alaba Ey Hindiston taqdiri!
Panjob Sind Gujarat Maratha Dravidian Utkal Bengal
Vindhya Himachal Yamuna Ganga ko'tarilgan suv to'lqini
Lekin xayrli ismlar bilan uyg'onadi, lekin xayrli duolar so'raydi,
Biroq, bu g'alaba.
Xalqning muborak g‘alabasi ey Hindiston!
Xursandchilik, shodlik, shodlik, quvonch, quvonch, quvonch.

Jana Gana Mana Alhaiya Bilawal ragasida kuylangan. Davlat madhiyasida tivra Madhyama svara ishlatiladi. Baʼzilarning taʼkidlashicha, raag Bilawalda Davlat madhiyasida qoʻllangan raag va u shuddh shardan tashkil topgan. Bu fikr yoʻnalishi tivra Madhyama svaradan foydalanadigan Gaud Sarang ragasida Davlat madhiyasi kompozitsiyasini taqdim etadi.

Toʻplam

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. „Home | Know India: National Portal of India“. knowindia.india.gov.in. 2021-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-oktyabr.
  2. 2,0 2,1 „Home“.
  3. „Home“.
  4. „Home“.
  5. „Home“ (1950).
  6. „Home“.
  7. „Home“.
  8. „National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana'“. www.news18.com (2012-yil 14-avgust). 2017-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Quote: „Though written in Bengali, the language used was sadhu Bengali or tatsama Bengali which is heavily influenced by Sanskrit. Many of the words exist with the same meaning in different Indian languages and thus, all Indian people understand the words and meaning of the national anthem“
  9. „National Symbol: National Anthem“. National Portal of India. 2017-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-aprel.
  10. „National anthem of India: a brief on 'Jana Gana Mana'“. News18 India (2012-yil 14-avgust). 2019-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 6-sentyabr.
  11. Britannica Encyclopedia of India (Set of 5 Volumes). Encyclopedia Britannica India, 2008 — 167-bet. ISBN 978-81-8131-008-8. Qaraldi: 2017-yil 14-aprel.  Quote: „Adopted by the Constituent Assembly as the national anthem of India on January 24, 1950, the song Jana-gana-mana, in its Hindi version of the first stanza, was originally composed in Bengali by poet Rabindranath Tagore“
  12. NationalAnthem(Wayback Machine saytida 18 April 2018 sanasida arxivlangan) Quote: "The composition consisting of the words and music of the first stanza of the late poet Rabindra Nath Tagoreʼs song known as „Jana Gana Mana“ is the National Anthem of India"
  13. Chowdhury, Arunangsu Roy. „100 years since 'Jana Gana Mana' was born“ (en). The Hindu. 2017-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-aprel.
  14. „India and national symbols: www.india.gov.in“. 2020-yil 1-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-iyul.
  15. „10 things to know about Indian national Anthem“. 2021-yil 21-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-iyul.
  16. Chowdhury, Arunangsu Roy. „Home“. The Hindu (2011-yil 27-dekabr).
  17. Refer to The Morning Song of India Vikimanba.
  18. Tagore, Rabindranath „'The Morning Song of India', English Translation of 'Bharoto Bhagyo Bidhata'“. Google Arts & Culture. 2021-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-avgust.
  19. „भारत के राष्ट्रगान के संबंध में आदेश“ [Order relating to the national anthem of India]. mha.gov.in. Ministry of Home Affairs, Government of India. 2021-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-iyun.

Havolalar

tahrir