Hospis
Hospis parvarishi — bu terminal holatdagi bemorlarga palliativ yordam koʻrsatish va umrining soʻnggi kunlarida ularning ruhiy va maʼnaviy ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan sogʻliqni saqlashning bir turi. Hospis parvarishi ogʻriq va azob-uqubatlarni kamaytirish orqali qulaylik va hayot sifatini birinchi oʻringa qoʻyadi.
Ingliz tilidagi „hospis“ soʻzi fransuz tilidan olingan. Biroq, Fransiyada „hospis“ soʻzi odatda kasal va qashshoq odamlarga gʻamxoʻrlik qilinadigan muassasani anglatadi va palliativ maʼnoga ega emas.
Hospisning maqsadi qulaylik, hayot sifati va individual istaklarni birinchi oʻringa qoʻyishdir. Qulaylik qanday belgilanishi har bir shaxsga yoki agar bemor qobiliyatsiz boʻlsa, bemorning oilasiga bogʻliq. Bu jismoniy, ruhiy, maʼnaviy yoki ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishni oʻz ichiga olishi mumkin. Hospis parvarishida bemorga qaratilgan maqsadlar ajralmas boʻlib, parvarish davomida bir-biri bilan uzviy bogʻliq holda amalga oshadi[1][2]. Hospislar odatda kasallikni tashxislash yoki davolash uchun moʻljallangan muolajalarni amalga oshirmaydi, shu bilan birga, oʻlimni tezlashtiradigan muolajalarni ham oʻz ichiga olmaydi[3]. Buning oʻrniga, hospislar ogʻriq va simptomlarni yengillashtirish uchun palliativ yordamga eʼtibor qaratishadi[2].
Tarixiy nuqtai nazar tahrir
"Hospis" soʻzi lotincha hospitum soʻzidan kelib chiqqan boʻlib, mehmondoʻstlik yoki dam olish joyi va kasal va charchaganlarni himoya qilish degan maʼnoni anglatadi[3]. Tarixchilarning fikriga koʻra, birinchi hospislar 1065-yilda Maltada paydo boʻlgan boʻlgan[4]. 1090-yillarda Yevropada salib yurishlari harakatining kuchayishi natijasida davolab boʻlmaydigan kasallar davolanish uchun ajratilgan maxsus joylarga joylashtirildi[5][6]. 14-asrning boshlarida Quddusdagi Avliyo Ioannning Knights Hospitaller buyrugʻi bilan Rodosda birinchi hospis ochildi[7]. Hospislar Oʻrta asrlarda gullab-yashnagan, ammo diniy buyruqlar tarqalib ketganligi sababli susaygan[5]. Ular 17-asrda Fransiyada Sent-Vinsent de Pol xayriyasi qizlari tomonidan qayta tiklangan[7].
Ommaviy axborot vositalari tahrir
Hospis Netflixning 2018 Akademiyasi mukofotiga nomzod boʻlgan [8] qisqa hujjatli „ End Game“ [9] filmining bosh mavzusi San-Fransisko kasalxonadagi terminal holatdagi bemorlar va palliativ yordam shifokori BJ Miller va boshqa palliativ yordamni aks ettiruvchi Zen Hospis loyihasi haqida. Film hospis va palliativ yordam faoli Shoshana R. Ungerleider tomonidan ishlangan[10].
Butunjahon hospis va palliativ yordam kuni tahrir
2006-yilda birinchi Jahon hospis va palliativ yordam kuni butun dunyo boʻylab hospis va palliativ yordamni rivojlantirishni qoʻllab-quvvatlovchi hospis va palliativ yordam milliy va mintaqaviy tashkilotlar tarmogʻi boʻlgan Butunjahon palliativ yordam alyansi tomonidan tashkil etildi. Tadbir har yili oktyabr oyining ikkinchi shanbasida boʻlib oʻtadi.
Manbalar tahrir
- ↑ Kilpatrick, Anne Osborne. Handbook of Health Administration and Policy. CRC Press, 1999 — 376 bet. ISBN 978-0-8247-0221-2. .
- ↑ 2,0 2,1 Long 2019
- ↑ 3,0 3,1 Marshall, Katherine; Hale, Deborah (2017). "Understanding Hospice" (en). Home Healthcare Now 35 (7): 396–397. doi:10.1097/NHH.0000000000000572. ISSN 2374-4529. PMID 28650372. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ Moscrop, Janet. Caring for the Dying Patient and the Family (en). Springer, 2013 — 246 bet. ISBN 978-1-4899-3376-8. 2020-yil 17-yanvarda qaraldi.
- ↑ 5,0 5,1 Robbins, Joy. Caring for the Dying Patient and the Family. Taylor & Francis, 1983 — 138 bet. ISBN 0-06-318249-1.
- ↑ Connor, Stephen R.. Hospice: Practice, Pitfalls, and Promise. Taylor & Francis, 1998 — 4 bet. ISBN 1-56032-513-5.
- ↑ 7,0 7,1 Connor, 5.
- ↑ „'The 2019 Oscar Nominated Short Films' Review“ (en). The New York Times (2019-yil 6-fevral). Qaraldi: 2020-yil 10-aprel.
- ↑ „Stream It Or Skip It: 'End Game' On Netflix, A Short Documentary About Dying Gracefully“ (en). Decider (2018-yil 7-may). Qaraldi: 2020-yil 10-aprel.
- ↑ „How This Doctor Is Bringing Human Connection Back to End-of-Life Care“ (en). Forbes (2018-yil 29-avgust). Qaraldi: 2020-yil 10-aprel.