Vikipediya

Ialu dalasi

Ialu[1]yoki Iaru[2] dalalari (misr. Sḫt-j3rw „qamishzorlar“)[1] — qadimgi Misr mifologik anʼanalarida yer osti dunyosining bir qismi (Duat), unda solihlar (yoki Ka)[3] abadiy hayotga ega boʻladilar va Osiris[4]hukmidan keyin boqiy baxtga erishadilar. Osirisning hukmidan oʻtgan marhumni qoʻriqchi xudo Shay Ialu dalalariga olib boradi, unga yoʻl Tota[2] darvozalaridan oʻtadi. Ularni ochish uchun afsun qilish kerak edi[2]:

Sennedjem va uning rafiqasi Yuneferti Iaru dalalarida, Deyr al-Madina qabridan olingan rasmning nusxasi. Miloddan avvalgi 1295-1213-yillar.

Menga yoʻl bering. Men [sizni] taniyman. Men [sizning] qoʻriqchi xudoingizning ismini bilaman. Darvozaning nomi: „Devorlari baland boʻlgan qoʻrquv hukmdorlari <...> Oʻlim hukmdorlari, halok qiluvchilarni jilovlaydigan soʻzlarni aytadilar, keluvchini oʻlimdan qutqaradi“. Sizning darvozaboningizning ismi: „Qoʻrquvni qoʻzgʻatuvchi“.

Piramida matnlarida sharqdagi Qadimgi Qirollikning eʼtiqodlariga koʻra Ialu va Duat maydonlari tushunchalari amalda birlashadi. Qadimgi misrliklar nazarida Oʻrta Qirollik[2] davridan boshlab Ra shaxsining kuchayishi bilan Ialu dalalari osmonda emas, balki yer ostida[1], gʻarbda paydo boʻla boshladi. Oʻrta Qirollikning oxiriga kelib, nafaqat fir’avn, balki har qanday marhum Osiris tomonidan sud qilingan va Ialu dalalari Duatda " voha " sifatida taqdim etilgan, bu yerga Osiris hukmidan oʻtgan har qanday marhum tushadi[2]. Qadimgi Misr mifologiyasiga koʻra Osirisning jasadi boʻlgan qutini uning rafiqasi Isida Nil deltasidagi qamishzorlardan topib olgan

Ialu dalalarida marhum yer yuzida olib borgan hayotni oladi, ammo boyroq darajaga erishadi[2][4]. Marhum ish joyida qabrda qolgan ushabti bilan almashtirilishi kerak edi. Marhum nomidan ushebtida barcha ishlar roʻyxati bilan afsunlar qilingan yoki yozilgan boʻladi[5]. Oʻliklar kitobining 109-bobida aytilishicha, Ialu bronza devorlar bilan oʻralgan, arpa balandligi 4 tirsak (1 tirsak ≈ 0,5 m), 9 tirsak balandlikda oʻsadi. „Oʻliklar kitobi“ ning boblaridan birining vinyetkasida toʻliq oqimli kanallar bilan kesilgan Ialu dalalari tasvirlangan[6].

Ialu dalalari qadimgi yunon mifologiyasida Yelisey dalalarining (Elizium) prototipiga aylandi.

Arxitektura qonunlariga koʻra dunyo modelini aks ettiruvchi ibodatxona qadimgi misrliklarning maʼlum diniy gʻoyalarini ramzi boʻlgan: shift osmonni, devorlar — Ialu dalalarini, pol — oxirat shohligini anglatardi[1][7].


ManbalarTahrirlash

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Архитектура пирамид / ред. Н. М. Боголюбовой, В. И. Фокина. — Всемирное культурное наследие. Учебник. — Andoza:СПб.: Санкт-Петербургский государственный университет, 2015. — С. 96, 100. — 368 с. — ISBN 9785288056123
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Рак И. В. Египетская мифология. — M.: Терра, 2004. — С. 18, 208, 280. — 320 с. — ISBN 5-275-00997-6
  3. ↑ Сергей Александрович Токарев 16 // Религия Древнего Египта. — Религия в истории народов мира. — Издательство политической литературы, 1986. — 586 с.
  4. ↑ 4,0 4,1 Мифы и сказки Древнего Египта. — ПКФ "ОЮ-92", 1993. — С. 194, 200. — 220 с.
  5. ↑ Большая советская энциклопедия. — M.: Советская энциклопедия, 1969—1978.
  6. ↑ Иару / Сост. Швец Н.Н.. — Словарь египетской мифологии. — M., 2008.
  7. ↑ Вестник Университета Российской академии образования. — УРАО, 2005. — С. 223. — 292 с.

HavolalarTahrirlash

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ialu_dalasi&oldid=2569053" dan olindi