Xalqaro MaxxPro — bu Navistar International tomonidan ishlab chiqarilgan zirhli transport vositasi boʻlib, 2007-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari tomonidan Iroqdagi qoʻshinlarni shoshilinch qayta qurollantirish uchun qabul qilingan, AQSh qurolli kuchlarining barcha ilgʻor boʻlinmalarida HMMWV oʻrnini bosuvchi istiqbolli qurol sifatida qoʻllangan.

Xalqaro MaxxPro MPV

Yangi MaxxPro ning Bogʻdodda olingan tasviri, 2007-yil
Turi MRAP Category 1 & 2
Xizmat tarixi
Qurolli kuchlarida AQSh
Urushlar va toʻqnashuvlar

Iroq

Rossiya Ukraina
Ishlab chiqarilish tarixi
Konstruktor Navistar International/Plasan
Islab chiqarilgan 2007
Islab chiqaruvchi Navistar International
Islab chiqarilgan yillari 2007
Hammasi boʻlib ishlab chiqarilgan 9000
Tavsifi
Ogʻirligi 12632-13539[1]
Klirens, mm 14"(355 mm)
Yuritkich turi va modeli 9.3L International MaxxForce D9.3I6 I6 [1]
Solishtirma quvvat, ot kuchi 18,9—20 hp/US ton
Yuritkich quvvati, ot kuchi 330 hp @ 2,100 rpm
Podveska wheeled Semi-elliptical leaf springs
Uzunligi 254—282" (7200 mm)
Eni 99" (2515 mm)
Balandligi 120" (3048 mm)
Ekipaj (hisob), odam 6—10

Tarixi

tahrir

2003-2007-yillarda Iroqda halok boʻlganlarning 63 foizi va yaralanganlarning 69 foizi qoʻlbola portlovchi qurilmalardan qurbon boʻlishgan. 2006-yilda Pentagon minalardan va pistirmadan oʻq otishdan himoyalangan zirhli transport vositalarini yaratish boʻyicha shoshilinch dasturni boshladi (inglizcha: Mine Resistant Ambush Protected, MRAP Minaga chidamli pistirmadan himoyalangan, MRAP). MRAP dasturi tartibsizlik va mablagʻlarni tarqatish uchun qattiq tanqid qilingan: 2007-yil mart-iyun oylarida shoshilinch tanlov va sinovdan soʻng bir vaqtning oʻzida beshta kompaniyaga turli xil dizayndagi minglab transport vositalariga buyurtmalar berildi — Force Protection Inc, BAE Systems, Stewart & Stivenson, General Dynamics va Navistar. Aslini olganda, Pentagon shoshilinch buyurtmani bajarish uchun barcha mavjud yetkazib beruvchilarni safarbar qilgan. Shu bilan birga, AQShdan Iroqqa zirhli mashinani havo orqali yetkazib berish 750 000 dollarga rejalashtirilgan[2] — bu esa MaxxProʻning o‘zidan (548 000 dollar) ko‘proq degani.

2007-yil dekabr oyining oxirida Navistar 2,7 milliard dollarlik yoki umuman dasturning 40 foizini tashkil etadigan 4471 ta avtomobil yetkazib berish boʻyicha shartnomaga kelishgan. MaxxPro ning asosiy mijozi va MRAP dasturining menejeri AQSh dengiz piyodalari korpusi hisoblanadi. Bagʻdoddagi manbalar shartnomaning 7000 ta avtomobilgacha kengaytirilishi haqida xabar berishgan[3].

Dizayn

tahrir

Navistar, oʻz raqobatchilari kabi, 330 ot kuchiga ega toʻliq gʻildirakli umumiy maqsadli yuk mashinalari shassisiga (International WorkStar 7000) asoslangan dizaynni taqdim etgan. Shassisga 6 kishilik jangovar boʻlinma oʻrnatilgan, murvatlar[4] bilan yigʻilgan va portlashni ekipajdan uzoqlashtirish uchun moʻljallangan V shaklidagi plastinka bilan pastdan himoyalangan. Taʼkidlanishicha, MaxxPro 7 kg trotilgacha boʻlgan mina portlashi paytida ekipajni himoya qila oladi. Avtomobilning umumiy ogʻirligi 14 tonnani tashkil etadi, shassining oʻzi zirhli emas. Shunga oʻxshash dizayn Germaniyaning Dingo ATF -da qoʻllanadi, u 2001-yilda Bundesver bilan xizmatga kirgan.

Modernizatsiya jarayoni

tahrir
  • 2008-yil iyun oyida MaxxPro Plus varianti yaratilgan
  • 2008-yil oxirida MaxxPro Dash varianti ishlab chiqilgan. 2010-yil 16-fevralda umumiy qiymati 752 million dollar bo‘lgan shartnoma imzolangan bo‘lib, unda mamlakat bo‘ylab o‘tish qobiliyatini yaxshilash maqsadida ishlab chiqarilgan 1050 dona MaxxPro Dash zirhli avtomashinalariga yangi mustaqil suspenziya o‘rnatish ko‘zda tutilgan
  • MaxxPro zirhli transport vositalarini tankga qarshi granatalarning kümülatif granatalaridan himoya qilishni yaxshilash uchun panjarali antikumulyativ ekranlar toʻplamlari ishlab chiqildi. 2011-yil fevral oyida AQSh armiyasi qoʻmondonligi Shimoliy Amerika QinetiQ tomonidan ishlab chiqarilgan umumiy qiymati 40 million dollarga teng 829 ta RPG Net toʻplamiga buyurtma bergan[5].
  • 2018-yil 20-avgust Breaking Defence nashrining xabar berishicha, AQSh armiyasi bir nechta Crev Duck mobil elektron urush tizimlarini oladi. Yangi Krev Dak majmuasini Maxpro bronetransportyoriga oʻrnatish, keyinchalik Koreya Respublikasi va Yevropaga yetkazib berishni rejalashtirgan.

Operatsion davlatlar

tahrir
 
Minalar va pistirmalardan himoyalanish uchun joʻnatilgan 7000 ga yaqin MRAP avtomobillaridan birinchi partiyasi Bag‘dod g‘arbidagi lagerga yetib kelgan va ular xavf darajasi yuqori bo‘lgan joylarda faoliyat yurituvchi bo‘linmalar tomonidan joylashtirilgan.
  •   Afgʻoniston — 155 dona Maxxpro yetkazib berildi
  •   Jazoir — Taxminan 60 ta MaxxPro Dash yetkazib berilgan[6]
  • Iroq — 30 dona[7][8]
  •   AQSh — 2633 ta MaxxPro Dash va 301 ta MaxxPro LWB[9]
  •   Vengriya — 2011-yil yanvar oyida Afgʻonistondagi Vengriya kontingenti uchun 10 ta mashina AQShga topshirildi; 2013-yil sentyabr oyi oxirida Amerika Qoʻshma Shtatlaridan yana 12 dona qabul qilingan
  •   Gretsiya − 11 dona MaxxPro[10]
  •   Iordaniya − 100 ta MaxxPro [11]
  • Koreya − 10 dona MaxxPro[12]
  • Polsha — Afgʻonistondagi Polsha kontingenti uchun 30 ta mashina AQShga topshirilgan[13];
  • Ruminiya — 2010-yil may-iyul oylarida Afgʻonistondagi Ruminiya kontingenti uchun 60 ta mashina AQShga topshirildi[14]
  •   Singapur — 15 ta MaxxPro Dash [15][16]
  •   Oʻzbekiston — 50 dona[17]
  •   Xorvatiya — 42 ta MaxxPro [18]
  • Estoniya — 2011-yil iyun oyida Afgʻonistondagi Estoniya kontingenti uchun 6 ta mashina AQShga berilgan[19]
  • Ukraina — 2022-yil avgust oyida bir qator transport vositalari AQShga Qurolli kuchlar uchun topshirilgan.

Havolalar

tahrir
  1. (13500 kg)Chicago Auto Show: International MaxxPro (Wayback Machine saytida 2018-06-15 sanasida arxivlangan)
  2. Defense News[sayt ishlamaydi][sayt ishlamaydi]Andoza:Недоступная ссылка
  3. „www.dragoons.org, 1/11/2007“. 2008-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 29-dekabr.
  4. „Army Times, 25/07/2007“. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 29-dekabr.
  5. „26.03.2011 RPG Net to Protect the MaxxPro MRAP“. 2013-yil 8-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 2-aprel.
  6. „Algeria operating MaxxPro armoured vehicles“ (en-ZA). defenceWeb (2019-yil 14-yanvar). 2021-yil 9-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-sentyabr.
  7. „Army Guide — Ирак получает противоминные машины MAXXPRO“. 2015-yil 17-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 16-iyul.
  8. The Military Balance 2016,p.332
  9. The Military Balance 2016,p.40
  10. The Military Balance 2016,p.104
  11. The Military Balance 2016,p.336
  12. The Military Balance 2016,p.267
  13. The Military Balance 2016,p.127
  14. The Military Balance 2016,p.132
  15. MaxxPro Raw ReportAndoza:Недоступная ссылка
  16. The Military Balance 2016,p.287
  17. The Military Balance 2016,p.208
  18. The Military Balance 2016,p.84
  19. „13.06.2011 Estcoy-12 Receives US Combat Vehicles“. 2012-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 14-sentyabr.