Izalko — Salvadorning gʻarbiy qismida joylashgan Santa-Ana Vulqonining yon tomonidagi faol stratovolqon[1]. U Santa Ana vulqonining janubiy yon bagʻrida joylashgan. Izalko 1770-yildan (paydo boʻlganidan) 1958-yilgacha[3] deyarli uzluksiz harakatda boʻlib, otilgan va unga „Tinch okeani mayoqchasi“ laqabi berilgan[2]. 1966-yilda vulqon yon bagʻrida ham otilish sodir boʻldi[3]. 1926-yildagi otilish paytida Matazano qishlogʻi koʻmilgan va 56 kishi halok boʻlgan. Vulqon kofe, kakao va shakarqamish ishlab chiqarish uchun foydalanilgan yuqori ekin maydonlariga otildi va vayronagarchiliklarni keltirib chiqardi.

Izalko vulqoni

Geologiyasi va minerologiyasi tahrir

Izalkodan tarixan otilib chiqqan Lava va vezikulyar vitrofirik olivin lardan iborat . Izalkoning shakllanisi Fumorolik faoliyat 1658-yilda, Izalko 1770-yilda paydo boʻlishidan oldin boshlangan. Bugungi kunda Izalko faqat fumarolik faoliyatni boshdan kechirmoqda yomgʻir suvi vulqonga kirib, yer osti gazlaridan bug ' chiqindilarini emas, balki issiq toshlar bilan aloqa qilgan. Vulqonning fumarol konlari bir nechta noyob minerallarning manbalari sifatida qayd etilgan. Bu yerda mis vanadiy, bannermanit, blossit, fingerit, xovardevansit, lionsit, makbirneyit, stoiberit va ziesite minerallari koʻp uchraydi.

Turizm tahrir

Vulqon sayyohlar tomonidan Cerro Verde Milliy bogʻiga Salvadorga muntazam ravishda tashrif buyuriladi va mamlakatning milliy belgisi hisoblanadi, hatto 10 ta kolodkada ham namoyish etilgan banknot (AQSh dollarida 2001 yilda tasviri almashtirdi, shuning uchun banknot endi muomalada emas). Vulqon hozirda tinch, ammo yana otilib chiqishi mumkin.

 
Banknotalar

Vulqon yaqinida Cerro Verde otilayotgan vulqon koʻrinishini tomosha qilish uchun tashrif buyurganlarni turar joy bilan taʼminlash uchun mehmonxona qurilgan, ammo mehmonxona qurib bitkazilishidan sal oldin vulqon otilishni toʻxtab qoldi.

Izalko tasvirili markalar ham mavjud boʻlib, hozirda ularning atigi 37tasi mavjud.[4]

Oʻziga xosligi tahrir

Izalko vulqoni dunyodagi eng faol vulqon boʻlib, uning balandligi 1885 metr. Oʻziga xos tomoni shundaki, vulqon har 8 daqiqada otiladi. Soʻnggi 200 yil mobaynida vulqonning 12 million martadan koʻp otilishi kuzatilgan. Otilayotgan lava oqimi dengizdan ham yaxshi koʻrinib turganligi uchun ham Izalkoni „vulqon-mayoq“ deb ataladi.[5]

Manbalar tahrir

  1. „Izalko vulqoni“.
  2. Mooser, F.; Meyer-Abich, H.; Makbirney, A. R.. Dunyoning faol vulqonlar katalogi, 1958. 
  3. Rose, Uilyam I. Jr.; Stoiber, Richard E.. 1966-yilda Salvadordagi Izalko vulqonining otilishi. 
  4. Birinchi vulqon tasvirlari, 1867. 
  5. Karomiddin Gadoyev. Sayyoramiz mo`jizalari — 158 bet. 

Yana qarang tahrir

Vulqon

Vulqon togʻ jinslari

Vulqon gazlari

Salvador