Jarima maydoni yoki 18 metrlik maydon (shuningdek, norasmiy ravishda jarima maydonchasi yoki oddiygina quti deb ataladi) futbol assotsiatsiyasining maydonidir . U toʻrtburchaklar shaklida boʻlib, darvozaning har bir tomoniga 16,5 m (18 yd) va uning oldiga 16,5 m (18 yd) choʻzilgan.

Jarima maydoni chizigʻi bilan kichik quti oʻzaro parallel. Kichikroq quti koʻpincha 6 metrli quti deb ataladi
Penalti yoyi.

Jarima maydonchasi ichida toʻgʻridan-toʻgʻri darvoza chizigʻidan 11 m (12 yd) masofada joylashgan jarima toʻpi mavjud.

Jarima yoyi (koʻpincha norasmiy ravishda „D“ deb ataladi) jarima maydonchasiga tutashgan va jarima maydonidan 9,15 m (10 yd) masofadagi maydonni oʻrab oladi. Bu jarima maydonchasining bir qismini tashkil etmaydi va faqat jarima toʻpini tepish paytida, yoy ichidagi har qanday oʻyinchi hujum qilgan deb topilganda muhim ahamiyatga ega[1].

Jarima maydonchasi ichida yana bir kichikroq toʻrtburchak shakldagi maydon darvozabon maydoni (soʻzma-soʻz "olti metrli maydon") deb ataladigan boʻlib, u darvoza chizigʻidan 5.5 metr (6 yd)) boshlanadigan ikkita chiziq bilan chegaralangan. Darvoza zarbalari va himoyachi jamoaning har qanday jarima zarbasi ushbu hududning istalgan joyidan amalga oshirilishi mumkin. Darvoza maydoni ichida hujum qiluvchi jamoaga berilgan bilvosita jarima zarbalari qoidabuzarlik sodir boʻlgan joyga eng yaqin boʻlgan darvoza chizigʻiga („olti metrli chiziq“) parallel chiziqning nuqtasidan olinadi; ularni darvoza chizigʻiga yaqinroq olib boʻlmaydi. Xuddi shunday, darvoza chizigʻiga yaqinroq boʻladigan toʻplar ham shu chiziqda olinadi.

Ilgari jarima maydonchalari maydonning kengligini kengaytirgan, ammo 1901-yilda hozirgi oʻlchamlariga qisqartirilgan. 

Funksiyalar tahrir

 
Assotsiatsiya futbol maydonining sxemasi, jarima maydonchalari maydonning har ikki chetidagi darvozalarni oʻrab turgan ikkita toʻrtburchaklar hududdan kattaroqdir.
 
Jarima maydonchasi ichidan jarima toʻpini amalga oshirayotgan oʻyinchi.

Toʻgʻridan-toʻgʻri jarima zarbasi bilan jazolanadigan qoidabuzarliklar (yaʼni, toʻp bilan muomala qilish va koʻpchilik jismoniy qoidabuzarliklar) jarima maydonchasi ichida himoya jamoasi tomonidan sodir etilgan, jarima zarbasi bilan jazolanishi mumkin[2]. Penaltidan jarima zarbasi tepiladi. Jarima nuqtasi darvoza chizigʻidan 12 yard (10,97 m) uzoqlikda joylashgan.

Jarima maydoni boshqa funksiyalarga ega, jumladan:

  • Darvozabonlar : darvozabon qonuniy ravishda toʻp bilan muomala qilishi mumkin boʻlgan hududni chegaralovchi maydon;
  • Darvoza zarbalari va himoyaviy jarima zarbalari : toʻp tepilguncha va aniq harakatlanmaguncha raqiblar maydon tashqarisida va toʻpdan kamida 10 yard uzoqlikda turishlari kerak;
  • Penalti tepish: zarba beruvchi va darvozabondan boshqa oʻyinchilar toʻp amalga oshirilgunga qadar maydon tashqarisida (shuningdek penalti yoyi) turishlari kerak.

oʻyinda tahrir

Odatdagi oʻyinda koʻp vaqt davomida jarima maydonchasi faqat darvozabon tomonidan qoʻriqlanadi. Hujum qiluvchi jamoa odatda toʻpni va oʻz oʻyinchilarini himoyachi jamoaning jarima maydonchasiga olib kirishni maqsad qiladi va professional futbolda gollarning yuqori foizi jarima maydonchasi ichidan kiritiladi[3]. Odatda hujum paytida, burchak toʻplarini oʻz ichiga olgan holda, koʻp sonli hujumchi va himoyachi oʻyinchilar jarima maydonchasi ichida boʻlishadi va qoidaga xilof boʻlsa ham, oʻyinchilar oʻrtasida tortishish tez-tez kuzatiladi[4].

Manbalar tahrir

  1. „Laws of the Game 2017-2018“. FIFA.
  2. „LAW 12: FOULS AND MISCONDUCT“. The FA. Qaraldi: 2014-yil 28-oktyabr.
  3. Mitrotasios, Michalis. „Analysis of Goal Scoring Patterns in the 2012 European Football Championship“. The Sport Journal. United States Sports Academy (2014-yil 16-yanvar). — „Other research has examined the position on the pitch from which goals are scored. In a recent study Wright et al. (50) showed that from 167 goals from English Premier League, 87% of goals were scored inside the penalty area which is similar to the 90% observed by Olsen (36) for the 1986 World Cup whereas Dufour (14) reported 80% for the 1990 World Cup. Yiannakos and Armatas (51) reported that 44.4% of goals scored were inside the penalty area, 35.2% inside the goal area, and 20.4% outside the penalty area, for the 2004 European Championship in Portugal. Finally, Hughes et al. (22) showed that successful teams in the 1986 Football World Cup made more attempts inside the penalty area in comparison to unsuccessful teams.“. Qaraldi: 2014-yil 28-oktyabr.
  4. Singh, Amit. „Should referees take a tougher stance on penalty box holding at set-pieces?“. Think Football (2014-yil 27-oktyabr). 2014-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyul.

Yana qarang tahrir