Jinoiy javobgarlik

Jinoiy javobgarlik - yuridik javobgarlik turlaridan biri, jinoyat sodir etishning huquqiy oqibati. J. j. aybdorga nisbatan jazolash shaklidagi davlat majburlov chorasini qoʻllashdan iborat. J. j.ka jalb etish jinoyat ishini qoʻzgʻatish, tergov qilishni va sudda muhokama qilishni (qarang Sud muhokamasi) bildiradi. Huquqiy davlatda jinoyat sodir etganlikda ayblanayotgan har bir shaxs ishi sudda qonuniy tartibda, oshkora ravishda koʻrib chiqilib, aybi aniqlanmaguncha u aybdor hisoblanmaydi. J. j.ka tortish masalasi qonunlarning tegishli moddalarini qoʻllanish orqali hal qilinadi. Bu hol fuqarolar huquqlari va qonuniy manfaatlarini taʼminlashning muhim kafolati hisoblanadi. Oʻzbekiston Respublikasi JK ga koʻra, ijtimoiy xavfli qilmish sodir etish paytida qonunda belgilangan yoshga yetgan va aqli raso shaxslargina J. j.ka tortiladi. J. j.ka jinoyat sodir etishga tayyorgarlik koʻrish, suiqasd qilish; ogʻir jinoyat sodir etilayotganligi haqida aniq bila turib, tegishli organlarga xabar bermaslik yoki jinoyat vositasi yoki jinoyat natijasida qoʻlga kiritilgan narsalarni olish yoki sotish; shuningdek, jinoyat sodir etilishiga qiziqtirganlik (dalolatchi), tashkil qilganlik (tashkilotchi) va yordam berganlik (yordamchi) ham jinoyat hisoblanadi va J. j.ni vujudga keltiradi (yana q. Jinoyatda ishtirokchilik).

Oʻzbekiston Respublikasi JK boʻyicha jinoyat sodir qilgan shaxs muayyan muddat davomida (3 y.dan 15 y.gacha) J. j.ga tortilishi kerak. Agar shu muddat ichida tortilmagan boʻlsa keyin uni J. j.ga tortish mumkin emas. Biroq tergovdan yoki suddan yashirinib yurganlarga nisbatan bu muddat 25 y. qilib belgilangan. Tinchlik va insoniyat xavfsizligiga qarshi jinoyat sodir qilgan shaxs esa muddat oʻtib ketganligidan qati nazar javobgarlikka tortiladi.

Mamajon Usmonaliyev.