Kanada — Tayvan munosabatlari
Kanada va Xitoy Respublikasi (shuningdek, Tayvan nomi bilan ham tanilgan) 1970-yildan beri norasmiy ikki tomonlama munosabatlarni saqlab kelmoqda.
Kanada va Tayvan oʻrtasidagi munosabatlar 1942-yilda oʻrnatilgan. 1970-yilda Kanada Xitoy Xalq Respublikasini „Xitoy“ ning yagona vakili sifatida tan oldi. Shundan beri Xitoy hukumatining „Yagona Xitoy“ siyosati tufayli Kanada va Tayvan oʻrtasida elchilik aloqalari mavjud emas, ammo savdo va madaniyat sohasida mustahkam aloqalar 1986-yildan beri ikki tashkilot oʻrtasida mavjud. Rasmiy ravishda, Kanada Xitoyning Tayvanga boʻlgan daʼvosiga „eʼtibor beradi“ va bu pozitsiyani maʼqullamagan yoki eʼtiroz bildirmagan.
Tarixi
tahrirKommunistik hokimiyatni egallashdan oldin
tahrir1942-yilda Kanada oʻzining Tayvandagi birinchi elchisini (Sin sulolasining vorisi davlati) urush davridagi poytaxt Chunsinga joylashtirdi. Keyin elchixona 1946-yilda doimiy poytaxt Nankinga koʻchirildi. Biroq, kommunistlarning millatchilar ustidan qozonilgan gʻalabasi, bu ularning Tayvanga chekinishiga sabab boʻlgan. Ilgari Sin prefekturasi 50 yil davomida Yaponiya hukmronligi ostida boʻlgan, kommunistlar Xitoy Xalq Respublikasini tashkil etgunga qadar yaʼni 1951-yil 26-fevralgacha Kanadaning Nankindagi elchixonasi boʻlmagan. Kanada Tayvan boʻyicha millatchi Xitoy bilan diplomatik munosabatlarini saqlab qolgan boʻlsa-da, 1952-yil 28-aprelda San-Fransisko shartnomasi imzolangandan soʻng Yaponiya Tayvan va Penguga daʼvolaridan rasman voz kechdi.
Siyosat
tahrir1970-yil 13-oktabrda Kanada Xitoy Xalq Respublikasini (XXR) tan oldi va Tayvan bilan diplomatik aloqalarni toʻxtatdi[1]. Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 2758 -sonli rezolyutsiyasida Kanada Tayvanni Xitoy Xalq Respublikasini (XXR) vorisi sifatida qoʻllab-quvvatladi. Kanada va Tayvan oʻrtasidagi diplomatik munosabatlar toʻxtatilgandan soʻng, ikkala diplomatik vakolatxonalar almashtirildi.
Hozirgi vaqtda Tayvan hukumati Kanadadagi Taypey iqtisodiy va madaniy idorasiga ega (xitoycha: 駐加拿大臺北經濟文化代表處 Ottavada)[2] va Vankuverda va Torontoda yana ikkita ofisi mavjud[3]. Tayvan Tashqi savdoni rivojlantirish kengashi, shuningdek, Toronto va Vankuverda vakolatxonalarga ega[4].
Kanada hukumati 1986-yilda Brayan Mulroni davrida Taypeyda Kanada savdo idorasini (CTOT) tashkil qildi. Stiven Xarperning mandati davrida CTOT kengaytirildi va Taypeyning Xinyi tumaniga koʻchib oʻtdi[5].
2019-yil oktabr oyida Stiven Xarper Taypeyga xususiy fuqaro sifatida tashrif buyurib, Yushan forumida qatnashdi, oʻzining Right Here, Right Now kitobini targʻib qildi va Globe tomonidan „Xitoyning iqtisodiy modelini yopib tanqid qilish“ sifatida nutq soʻzladi. Xitoy hukumati bilan birlashtirilgan Xitoy va globallashuv markazi vitse-prezidenti Viktor Gao Xarperning tashrifini maʼqullamadi[6].
Iqtisodiy aloqalar
tahrir2019-yilda Tayvan Kanadaning Osiyodagi beshinchi yirik savdo hamkori boʻlgani maʼlumManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. Kanadadan Tayvanga eksport qilinadigan asosiy mahsulotlar — metall rudasi, mineral moy, asfalt, yogʻoch, koʻmir, nikel, goʻsht va temir yoʻl transporti[7].
Kanada Tayvanning 24-chi yirik savdo sherigi hisoblanadi. Tayvan 2017-18-yillarda Kanadaga 1,5 milliard dollarlik mahsulot va xizmatlar eksport qilgan va Kanada roʻyxatida 19-oʻrinni egallagan[8]. Tayvandan Kanadaga asosiy eksport mahsulotlari: mobil qurilmalar, ovoz yozish uskunalari, qozonxonalar, poʻlat buyumlar va plastmassa buyumlar.
2018-yilda Tayvan va Kanada oʻrtasidagi savdo balansi 2018-yilda tayvanliklar foydasiga 47,9 milliard Kanada dollarini tashkil etdiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.
Kanadaning Xitoy bilan munosabatlari 2019-yilda kuchayib borar ekan, Hugh Stivens kabi akademiklar Tayvan munosabatlarini rivojlantirish va targʻib qilishni taklif qilishdi. Aademiklar gʻoyani Kanadaning demokratik qadriyatlariga mos deb bildi.Hugh Stivens Tayvanning Trans-Tinch okeani hamkorligi boʻyicha keng qamrovli va progressiv kelishuvga qoʻshilishini ragʻbatlantiradi va Tayvanning JSTga aʼzoligi Yangi Zelandiyaga 2013-yilda Tayvan bilan erkin savdo shartnomasini imzolash imkonini berganligini taʼkidlagan ediManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.
2019-yil oktabr oyida Tayvanning xorijiy diplomatik aloqalari soni 15 ta davlatga qisqargani, Kanada ular orasida emasligi qayd etilganManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.
Tayvanfest
tahrirTayvanfest 1990-yilda Vankuverda musiqiy/madaniy magnat Sesiliya Chueh tomonidan musiqa festivali sifatida ochilgan, ammo turli madaniy tadbirlarni qamrab olgan. 2006-yildan boshlab Torontoda ham kengaytirilib, nishonlanadi[9].
.jpg)
Manbalar
tahrir- ↑ „List of Timetable of PRC’s Diplomatic Relations from Ministry of Foreign Affairs of PRC“. 2014-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-noyabr.
- ↑ Taipei Economic and Cultural Office in Canada OFFICIAL WEBSITE
- ↑ Taipei Economic and Cultural Office in Toronto OFFICIAL WEBSITE
- ↑ „TAITRA overseas offices“. 2016-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-sentabr 2015-yil.
- ↑ „Celebrating 25 Years in Taiwan“. 2011-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2015-yil.
- ↑ „Stephen Harper makes thinly veiled critique of China in historic visit to Taiwan“. The Globe and Mail Inc (8-oktabr 2019-yil).
- ↑ „Trade Profile of Taiwan and Canada by the Ministry of Economic, ROC“. 22-iyul 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2015-yil.
- ↑ Workman. „Canada's Top Trading Partners“. World's Top Exports (26-sentabr 2019-yil).
- ↑ „TAIWANfest 2020 | Re-Think Asia, a dialogue between Taiwan and South Korea“.