Karl Emeri
Karl Emeri (italyancha: Carlo Emery; 25.10.1848, Neapol — 05.11.1925, Bolonya) — italyan entomologi, Boloniya universiteti professori, yirik sistimatik, zamonaviy mirmekologiya asoschilaridan biri. Chumolilarning 1000 dan ortiq turlari va kichik turlarini oʻrgangan.
| Karl Emeri | |
|---|---|
| italyancha: Carlo Emery | |
 Karl Emeri | |
| Tavalludi |
25-oktyabr 1848 |
| Vafoti | 11-may 1925 |
| Fuqaroligi | Italiya qirolligi |
| Sohasi | entomolog, mirmekolog |
| Ish joylari | Bolonya universiteti, Kalyari universiteti |
| Ilmiy darajasi | Fan doktori |
| Ilmiy unvoni | Professor |
Tarjimai holi tahrir
1848-yil 25-oktyabrda Italiyaning Neapol shahrida tugʻilgan. Uning ota-onasi Shveysariyadan (asli italiyaliklar) edi. U tibbiyotni oʻrgandi va 1872-yilda uning birinchi mutaxassisligi oftalmologiya boʻldi. Keyin u oʻzini butunlay entomologiyaga bagʻishladi. Poliglot italyan, fransuz, ingliz, nemis va ispan tillarida bemalol soʻzlasha olgan, shu bilan birga rus tili va boshqa tillarni maʼlum miqdorda bilgan. U chiroyli chiza olgan, maqolalarini hayvonlarning rasmlari bilan tasvirlagan. 1878—1881-yillarda Sardiniyada zoologiya professori unvonini olgan (Kalyari universiteti, Sardiniya). 1881-yildan Boloniya universitetining zoologiya professori boʻldi. Keyinchalik Jenevada ishladi. Avval u qoʻngʻizlar bilan shugʻullandi (Coleoptera), keyin pardaqanotli hashoratlar (Hymenoptera) boʻyicha tadqiqotlar olib borib, chumolilar boʻyicha eng yirik mutaxassis boʻldi. 1869—1926-yillarda u chumolilarning 130 avlodi va 1057 turining tavsiflarini, shu jumladan Uitsmanning „Genera Insectorum“ (1910-1925) monografik seriyasini nashr etdi. 300 dan ortiq nashrlar, jumladan, zoologiya boʻyicha darslik (1904-yilda qayta nashr etilgan), baliq boʻyicha monografiyalar (1880), ilonlar anatomiyasi (1873) va Lampyridae oʻt qoʻngʻizlarining biogloriti (1884), "Fauna Entomologica Italiana Formicidae (1926) va „Beiträge zur Monographie der palaearktischen Faunengebietes Formiciden“ (1908-1912)[1] asarlari muallifidir.
1909-yilda K.Emeri Emeri qoidasini kashf etdi, unga koʻra hasharotlar orasidagi ijtimoiy parazitlar (masalan, kleptoparazitlar) asosan ularga yaqin tur yoki jinsning individlarida parazitlik qiladi[2][3]. Emeri relikt chumoli Aneuretus simoni EMERY 1893-yilda — Shri-Lanka orolidan kelgan noyob endemikni[4] va „limon chumoli“ Myrmelachista schuman Emery 1890-yilda — Amazonkadan „Iblis bogʻlari“ ning yaratuvchisini[5] kashf etdi.
1906-yilda u Shveysariyada boʻlganida, apopleksiyaning bir necha marta urishi natijasida uning oʻng tomoni falaj boʻlib qoldi. Keyin chap qoʻli bilan yozish va chizishni oʻrgandi va uning barcha asosiy asarlari shundan keyin chiqdi. 1925-yil 11-mayda Bolonyada vafot etdi.
K. Emeri sharafiga chumolilarning 30 dan ortiq turlari, jumladan, Cardiocondyla emery, Melissotarsus emery, Cephalotes emery, Dorylus emery, Leptogenys emery, Tapinoma emeryanum, Temnothorax emery, Tetramorium emeryia, Tetramorium emeryia, Tetramorium emeryia va boshqa nomlar berilgan.
Mehnatlari tahrir
300 dan ortiq nashrlari chop etilgan.
- Emeri, Karl. Zoologiya toʻplami (I nashr. Boloniya: Zanichelli, 1899; II nashr. riveduta e accresciuta Bologna: N. Zanichelli, 1904; III nashr. 3. tahrir. riveduta e accresciuta, Bolonya: N. Zanichelli, 1911; IV nashr. curata ed accresciuta Alessandro Gigi, Bolonya va Kappelli, 1920).
- Emery, C. Studii anatomik sulla Vipera Redii. Milano, G. Bernardoni, 1873-yil.
- Emery, C. La cornea dei pesci ossei, alla morfologia dell’occhio dei vertebrati hissasi. Palermo, Stab. maslahat. Lao, 1878-yil.
- Emeri, C. (1911). "Himenoptera. fam. Formicidae. subfam. Ponerinae. " Genera Insectorum 118: 1-125. Bruxelles, V. Verteneuil va L. Desmet,
- Emeri, C. (1921). "Himenoptera. fam. Formicidae. subfam. Myrmicinae. [1-qism]. " Genera Insectorum 174A: 1-94 + 7 ta plastinka.
- Emeri, C. (1922). "Himenoptera. fam. Formicidae. subfam. Myrmicinae. [2-qism]. " Genera Insectorum 174B: 95-206.
- Emery, C. (1924 („1922“)). "Himenoptera. fam. Formicidae. subfam. Myrmicinae. [3-band]. " Genera Insectorum 174C: 207-397.
- Emeri, C. (1925). "Himenoptera. fam. Formicidae. subfam. Formicinae. " Genera Insectorum 183: 1-302.
Eslatmalar tahrir
- ↑ William Morton Wheeler (1925). Obituary. Carlo Emery, Entomological News, 36 : 318—320. Andoza:ISSN (on-line)
- ↑ Social Parasitism in Ants
- ↑ Emery, C. Über den Ursprung der dulotischen, parasitischen und myrmekophilen Ameisen. Biologisches Centralblatt 29, 352—362 (1909)
- ↑ Emery, C. (1893). Untitled. Bulletin Bimensuel de la Sociiti Entomologique de France 61: cclxxv-cclxxvii.
- ↑ Frederickson, M. E., Greene, M. J., & Gordon, D. (2005). Ecology: 'Devil’s gardens' bedevilled by ants. (Wayback Machine saytida 2015-02-22 sanasida arxivlangan) Nature 437: 495-6.
Adabiyot tahrir
- Anonim 1925: [Emeri, C.] — Entomologning oylik jurnali — (3) 61:209
- Conci, C. 1975: Repertorio delle biografiya va bibliografiya degli scrittori va cultori italiani di entomologia. — Mem. soc. Ent. ital. — 48 1969 (4) 904-905
- M. Alippi Kappelletti, " EMERY, Karlo ". In : Dizionario Biografico degli Italiani, Roma : Istituto dell’Enciclopedia Italiana, jild. XXXIV, 1988-yil
- Uilyam Morton Uiler (1925). nekroloq. Karlo Emeri, Entomologik yangiliklar, 36 : 318-320. ISSN 0013-872X (onlayn)
Havolalar tahrir
- Karl Emeri (ruscha) (Kirish mumkin: 1 iyul 2012)
- Biografiyalar/portretlar roʻyxati .
- Qisqacha maʼlumot va portret[sayt ishlamaydi] (mavjud havola) .(ital.) )