Keney (qadimgi yunoncha: Καινεύς qadimgi yunoncha: Καινεύς, lotincha: Caeneus) — qadimgi yunon mifologiyasining qahramoni[1], Lapitlardan biri, shimoliy Fesaliyada yashagan afsonaviy qabila. U argonavtlar yurishida[2], Kalidon ovida[3] va ayniqsa Piritus[4] toʻyida kentavrlar bilan lapitlar jangida qatnashgan. Kenavrlar tomonidan Keneyni oʻldirish sahnalari doimiy ravishda lapitlarning kentavrlar bilan boʻlgan janglari tasvirlari orasida uchraydi. U daxlsiz boʻlganligi sababli, kentavrlar unga qaragʻay daraxtlarini tashladilar va uni tiriklayin koʻmadilar.

Antifan va Ararning „Kenei“ komediyalari mashhur[5].

Naslchilik va yashash joyi

tahrir

Iliadadagi Gomerning nasabnomasiga koʻra, Tojning oʻgʻli Leonteusning otasi[6]. Boshqa manbaga koʻra, Elatning oʻgʻli (Stesichorus Ilatda) (yoki Atrakning oʻgʻli)[7] va Ginney[8], Argonaut Koronning otasi, Ischiusning ukasi[9].

Perxebian, Ofris yonbagʻrida (Olimpdan unchalik uzoq boʻlmagan Tesaliyadagi togʻ tizmasi) yashagan[10]. Giginning soʻzlariga koʻra , Gortyndan (ehtimol xato).

Miflarning mazmuni

tahrir

Mualliflar Psevdo- Gesioddan boshlab, ayniqsa Ovid tomonidan qayta ishlangan afsonani aytadilar: Keniya ilgari Poseydon tomonidan oʻgʻirlab ketilgan va zoʻrlangan Καινίς (Kanis) ismli qiz boʻlgan. Poseydon unga har qanday istaklarini bajarishga vaʼda beradi, u ham daxlsiz odamga aylanishni xohlaydi[11]. Manbaga koʻra, uni temir bilan yaralash mumkin emas, faqat daraxt shoxlari bilan[12].

 
Kentavrlarning lapitlar bilan jangi

Kentavrlar bilan jangda u ularning koʻp qismini oʻldiradi. Kentavrlar uni oʻrab olishadi va qaragʻay tanasi bilan urib, uni yerga haydab yuborishadi[13]. Uni qaragʻay urib, yerga yutib yuboradilar[14]. Bir uyum daraxtlar orasidan sariq qush uchib chiqadi[15]. Yoki oʻz joniga qasd qilgan[16].

Tafsirga koʻra, u qoʻlga olinib, yer bilan qoplangan[17]. Boshqa talqinga koʻra esa, hech kim uni mis va temir sovgʻalar bilan yumshata olmaydi[18].

Oʻlimdan soʻng, Aide yana bir qizga aylandi[19].

Korinflik Kipselning ota tarafdan ajdodi[20].

Manbalar

tahrir
  1. Mifi narodov mira. M., 1991-92. V 2 t. T.1. S.638;
  2. Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka I 9, 16; Gigin. Mifi 14 (s.33)
  3. Stesixor. Oxota na veprya, fr.222 Peydj; Ovidiy. Metamorfozi VIII 305; Gigin. Mifi 173
  4. Psevdo-Gesiod. Щit Gerakla 179; Pavsaniy. Opisanie Elladi V 10, 8
  5. Kommentariy D. O. Torshilova v kn. Gigin. Mifi. SPb, 2000. S.24
  6. Gomer. Iliada II 746
  7. Antonin Liberal. Metamorfozi 17, 4
  8. Lyubker F. Реальный словарь классических древностей. M., 2001. V 3 t. T.1. S.270
  9. Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka III 10, 3
  10. Ovidiy. Metamorfozi XII 173
  11. Gesiod. Perechen jenщin, fr.87 M.-U.; Akusilay, fr.22 Yakobi // Komm. 20 k Palefatu; Platon. Zakoni XII 944d; Palefat. O neveroyatnom 3
  12. Gigin. Mifi 14 (s.24)
  13. Apolloniy Rodosskiy. Argonavtika I 56-63
  14. Pindar, fr.167 Bergk
  15. Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka E I 22; Ovidiy. Metamorfozi XII 510—531
  16. Gigin. Mifi 242
  17. Palefat. O neveroyatnom 10
  18. Geraklit-allegorist. O neveroyatnom 3
  19. Vergiliy. Eneida VI 448—449; Avsoniy. Raspyatiy Kupidon 20
  20. Gerodot. Istoriya V 92


Havolalar

tahrir
  • Кеней // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.