Koolen–De Vries sindromi
Koolen-De Vries sindromi (KdVS), shuningdek, 17q21.31 mikrodeletsiya sindromi sifatida ham tanilgan, 17-xromosoma segmentini oʻchirish natijasida yuzaga keladigan kam uchraydigan genetik kasallik boʻlib, oltita genni oʻz ichiga oladi. Ushbu oʻchirish sindromi 2006-yilda uch xil tadqiqot guruhi tomonidan mustaqil ravishda aniqlangan[1][2][3][4][5][6][7][8][9].
| Koolen–De Vries sindromi | |
|---|---|
| Sinonimlari | 17q21.3 mikrodeletsiya sindromi |
| Belgilari | Intellektual nogironlik, ovqatlanish muammolari, gipotoniya |
| Mutaxassislik | Genetika |
| Davomiyligi | Umr bo'yi |
| Sabablari | Xromosoma mikrodeletsiyasi |
Taqdimot tahrir
Ushbu sindrom bilan bogʻliq alomatlar oʻzgaruvchan, ammo umumiy xususiyatlar quyidagilardan iborat: tugʻilish davridagi yengil vazni, tugʻilishda mushaklarning past tonusi, chaqaloqlik davrida notoʻgʻri ovqatlanish (koʻpincha bir muddat naycha bilan oziqlantirishni talab qiladi) va oromotor dispraksiya bilan birga rivojlanishning oʻrtacha kechikishi va oʻrganishdagi nuqsonlar. Boshqa klinik jihatdan muhim belgilarga epilepsiya, yurak nuqsonlari (atriyal septal nuqson, qorincha septal nuqsoni) va buyrak/urologik anomaliyalar kiradi. Bir nechta bemorlarda soch tolalarining kumush rangli depigmentatsiyasi qayd etilgan. Yoshi bilan yuz xususiyatlarining aniq qoʻpollashishi kuzatiladi.
17q21.3 sindromi 2006-yilda bir vaqtning oʻzida uchta mustaqil guruh tomonidan xabar qilingan, har bir guruh bir nechta bemorlar haqida xabar bergan va hozirda tez-tez uchraydigan mikrodeletsiya sindromlaridan biri sifatida tan olingan[1][2][3]. 2007-yilda bir xil DNK segmentida kichik duplikatsiyaga ega boʻlgan bemor aniqlangan[10]. 17q21.31 mikrodeletsiya sindromiga ega boʻlgan 22 kishini koʻrib chiqish orqali sindromning klinik xususiyatlariga koʻra, buzilish har 16 000 kishidan 1 tasida mavjudligini taxmin qilinadi[5].
Genetika tahrir
Takroriy oʻchirish hajmi 500 dan 650 kilobaza (Kb) orasida boʻlib, kamida oltita genni, shu jumladan mikronaychalar bilan bogʻliq protein tau (MAPT) ni oʻz ichiga oladi. Beshta bemorni koʻrib chiqish natijalari shuni koʻrsatdiki, ota-ona xromosomasi oʻchirilishidan kelib chiqqan holda umumiy 900 Kb inversiya polimorfizmiga ega boʻlgan[5]. Oʻchirilgan segmentni yonma-yon joylashgan past nusxadagi takroriy yoʻnalishi, ota-ona xromosomasidagi inversiya, allel boʻlmagan gomologik rekombinatsiya (NAHR) mexanizmi orqali bola xromosomasini yoʻq qilishga taʼsir koʻrsatadi.
Taʼsir qilingan genlar tahrir
Ushbu kasallikni keltirib chiqaradigan oltitagacha boʻlgan turli genlarni olib tashlashi mumkin. Bularga quyidagilar kiradi:
- Belgilanmagan protein C17orf69 (FLJ25168 nomi bilan ham tanilgan).
- Protein SPPL2c, taxminiy intramembran-proteaza, presenilin -homologlar aʼzosi, SPP/SPPL-proteazlar
- Kortikotropin chiqaradigan gormon retseptorlari 1 (CRHR1, CRF-R, CRF1 sifatida ham tanilgan)
- Mikronaychalar bilan bogʻliq protein tau (MAPT)
- Belgilanmagan protein KIAA1267 (shuningdek, DKFZP727C091, KANSL1 nomi bilan ham tanilgan)
Diagnostika tahrir
Tashxis xromosoma mikroarray tahlili bilan belgilanadi. Kulen-de Vries sindromining belgilari juda oʻzgaruvchan boʻlishi mumkin va tashxis qoʻyish uchun yagona klinik belgi talab qilinmaydi[11].
Davolash usullari tahrir
Davolash markazlari kasallik simptomlari kuzatilgan bemorlarni davolaydi va ular quyidagi xizmatlarni oʻz ichiga oladi: ovqatlanish va turli vositalarni ishlatish bilan bogʻliq muammolar uchun erta fizioterapiya, mushaklarni kuchaytirish uchun fizioterapiya, nutq terapiyasi, imo- ishora tili, muqobil yoki kuchaytiruvchi aloqa vositalari, maxsus taʼlim, muntazam antiepileptik dorilar, skolyoz uchun ortopedik yordam, sonning dislokatsiyasi va oyoqlarning pozitsion deformatsiyasi, yurak, buyrak, urologik va boshqa tibbiy muammolarni davolash va agar zarurat paydo boʻlsa, kriptorxidizm uchun jarrohlik amaliyotini qoʻllash[11].
Tarixi tahrir
Sindrom 2006-yilda sindromni kashf etishga yordam bergan gollandiyalik genetiklar David A. Kulen va Bert B.A. de Vries sharafiga nomlangan[3].
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 "Discovery of previously unidentified genomic disorders from the duplication architecture of the human genome". Nat. Genet. 38 (9): 1038–42. September 2006. doi:10.1038/ng1862. PMID 16906162.
- ↑ 2,0 2,1 "Microdeletion encompassing MAPT at chromosome 17q21.3 is associated with developmental delay and learning disability.". Nat Genet 38 (9): 1032–7. 2006. doi:10.1038/ng1858. PMID 16906163.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 "A new chromosome 17q21.31 microdeletion syndrome associated with a common inversion polymorphism.". Nat Genet 38 (9): 999–1001. 2006. doi:10.1038/ng1853. PMID 16906164.
- ↑ Lupski JR (2006). "Genome structural variation and sporadic disease traits.". Nat Genet 38 (9): 974–6. doi:10.1038/ng0906-974. PMID 16941003.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 "Clinical and molecular delineation of the 17q21.31 microdeletion syndrome.". J Med Genet 45 (11): 710–20. 2008. doi:10.1136/jmg.2008.058701. PMID 18628315. PMC 3071570. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3071570.
- ↑ "Phenotypic expansion and further characterisation of the 17q21.31 microdeletion syndrome.". J Med Genet 46 (7): 480–9. 2009. doi:10.1136/jmg.2008.065391. PMID 19447831.
- ↑ "A 17q21.31 microdeletion encompassing the MAPT gene in a mentally impaired patient.". Cytogenet Genome Res 114 (1): 89–92. 2006. doi:10.1159/000091934. PMID 16717456.
- ↑ "Evolutionary toggling of the MAPT 17q21.31 inversion region.". Nat Genet 40 (9): 1076–83. 2008. doi:10.1038/ng.193. PMID 19165922. PMC 2684794. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2684794.
- ↑ "17q21.31 microdeletion syndrome: further expanding the clinical phenotype.". Cytogenet Genome Res 127 (1): 61–6. 2009. doi:10.1159/000279260. PMID 20110647.
- ↑ "A 17q21.31 microduplication, reciprocal to the newly described 17q21.31 microdeletion, in a girl with severe psychomotor developmental delay and dysmorphic craniofacial features". Eur J Med Genet 50 (4): 256–63. 2007. doi:10.1016/j.ejmg.2007.05.001. PMID 17576104.
- ↑ 11,0 11,1 „Koolen de Vries syndrome | Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) — an NCATS Program“ (en). rarediseases.info.nih.gov. Qaraldi: 2018-yil 11-mart.
Adabiyotlar tahrir
- "Phenotypic expansion and further characterisation of the 17q21.31 microdeletion syndrome.". J Med Genet 46 (7): 480–9. 2009. doi:10.1136/jmg.2008.065391. PMID 19447831.
- "17q21.31 microdeletion syndrome: further expanding the clinical phenotype.". Cytogenet Genome Res 127 (1): 61–6. 2009. doi:10.1159/000279260. PMID 20110647.
- "Cutaneous features in 17q21.31 deletion syndrome: a differential diagnosis for cardio-facio-cutaneous syndrome.". Clin Dysmorphol 20 (1): 15–20. 2011. doi:10.1097/MCD.0b013e32833e8f1e. PMID 21084979. PMC 3000393. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3000393.
- "Recurrent inversion events at 17q21.31 microdeletion locus are linked to the MAPT H2 haplotype.". Cytogenet Genome Res 129 (4): 275–9. 2010. doi:10.1159/000315901. PMID 20606400. PMC 3202913. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3202913.
Havolalar tahrir
- DECIPHER database entry for Koolen-De Vries syndrome
- Orphanet entry for 17q21.31 microdeletion syndrome