Kora (musiqiy asbob)

Kora — Gʻarbiy Afrikada tarqalgan 21 torli cholgʻu asbobdir. Tuzilishi va ovozi boʻyicha kora lyut va arfaga yaqin.

Tavsifi

Gambiyalik usta Alleu Suso

Kora yarmidan boʻlingan va sigir terisi bilan bogʻlangan katta kalabasdan qilingan. Bu rezonator; uning orqa tomoni ham ritmni saqlash uchun ishlatilishi mumkin. Rezonator kichik teshikka ega. Rezonatorga tishchalari boʻlgan boʻyin biriktirilgan. Kora tovushi arfa tovushiga oʻxshaydi, lekin anʼanaviy uslubda chalinganda u koʻproq flamenko yoki blyuz gitara texnikasini eslatadi. Sozanda asbobni qolgan barmoqlari bilan ushlab turgan holda, bosh va koʻrsatkich barmogʻi bilan torlarni tortadi.

Anʼanaviy kora 21 torli boʻlib, chap qoʻl uchun oʻn bitta va oʻng qoʻl uchun oʻnta. Zamonaviy koralar qoʻshimcha bas torlariga ega boʻlishi mumkin (toʻrttagacha) — masalan, Senegal janubida shunday qilishadi. Anʼanaga koʻra, torlar antilopa yoki boshqa hayvon terisining yupqa tasmalaridan qilingan. Hozirda torlar neylon ipdan yoki arfa uchun torlardan foydalaniladi. Baʼzan bu torlar qalinroq boʻlishi uchun toʻqiladi.

Kora boʻynidagi maxsus charm halqalarni siljitish orqali sozlanadi. Shunday qilib, asbobni toʻrtta yetti notali gammalardan biriga sozlash mumkin. Bu gammalar gʻarbiy major, minor va lidiya ladlariga yaqin.

Anʼanaga koʻra, griotlar — sargardon qoʻshiqchilar, hikoyachilar va afsona aytuvchilar kora chaladilar. Ular asosan Gvineya, Mali, Senegal, Gvineya-Bisau va Gambiya aholisi. Kora chaluvchi ustalar jali deb ataladi. Kora chalishda mahoratga erishgan jali oʻz asbobini oʻzi yasashi kerak.

Foydalanish

Kora — Mandinka xalqining musiqiy anʼanalarida markaziy asbobdir. Koʻpincha djembe va balafon bilan birgalikda ishlatiladi.

Havolalar

• Cora Connection ^(ingl.)
• Kora Music ^(ingl.)
• Kumbengo Koras ^(ingl.)