Korotatsiya doirasi
Korotatsiya doirasi — bu spiral galaktikaning galaktik markazi atrofidagi aylana hisoblanadi. U yerda yulduzlar spiral qoʻllar bilan bir xil tezlikda harakat qiladi. Ushbu doiraning radiusi korotatsiya radiusi deb ataladi. Doira ichida yulduzlar tezroq harakat qiladi va tashqarida ular spiral qoʻllarga qaraganda sekinroq harakat qiladi.
Quyosh Somon yoʻlining korotatsion doirasi yaqinida joylashgan[1][2].
Qorongʻu materiyaning taʼsiri tahrir
Korotatsiya doirasi galaktikadagi qorongʻu materiyani tekshirish uchun ishlatilishi mumkin. Somon yoʻli kabi toʻsiqli spiral galaktikalarda bardagi yulduzlar spiral qoʻllardagi yulduzlarga qaraganda tezroq aylanadi, chunki ular galaktika markaziga yaqinroqdir. Hisob-kitoblar shuni koʻrsatdiki, etarlicha massiv qorongʻu materiya halolari aylanishni sekinlashtiradi, bu esa korotatsiya radiusini bar uzunligidan 1,4 baravar kattaroq boʻlishiga olib keladi[3].
Koʻpgina oʻlchovlar shuni koʻrsatdiki, korotatsiya radiusi har doim bar uzunligidan 1,4 baravar kam boʻladi[4], bu qorongʻu materiya galaktikaning aylanishiga sezilarli taʼsir koʻrsatmaydi degan xulosaga olib keladi.
Biroq, 2017-yilgi tadqiqot shuni koʻrsatdiki, galaktikalarning qoʻllari ilgari oʻylanganidan koʻra sekinroq aylanadi, bu qorongʻu materiya baʼzan korotatsiya radiusi chiziq uzunligidan 1,4 baravar kam boʻlsa ham, galaktikaning aylanishiga taʼsir qilishini anglatadi[5][6].
Manbalar tahrir
- ↑ Mishurov, Yu. N.; Zenin, I. A. (1999). "Yes, the Sun is located near the corotation circle". Astronomy and Astrophysics 341: 81–85.
- ↑ Dias, Wilton S.; Lepine, J. R. D. (2005). "Direct Determination of the Spiral Pattern Rotation Speed of the Galaxy". The Astrophysical Journal 629 (2): 825–831. doi:10.1086/431456.
- ↑ Debattista, Victor P.; Sellwood, J. A. (2000). "Constraints from dynamical friction on the dark matter content of barred galaxies". The Astrophysical Journal 543 (2): 704. doi:10.1086/311118.
- ↑ Debattista, Victor P.; Sellwood, J. A. (2000). "Constraints from dynamical friction on the dark matter content of barred galaxies". The Astrophysical Journal 543 (2): 704. doi:10.1086/311118.Debattista, Victor P.; Sellwood, J. A. (2000). "Constraints from dynamical friction on the dark matter content of barred galaxies". The Astrophysical Journal. 543 (2): 704. arXiv:astro-ph/9710039. doi:10.1086/311118.
- ↑ Ruscica. „Ecco come frenano le spirali barrate“ (it-IT). MEDIA INAF (2017-yil 10-fevral). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
- ↑ Font, J.; Beckman, J. E.; Martínez-Valpuesta, I.; Borlaff, A. S.; James, P. A.; Díaz-García, S.; García-Lorenzo, B.; Camps-Fariña, A. et al. (2017-02-02). "Kinematic Clues to Bar Evolution for Galaxies in the Local Universe: Why the Fastest Rotating Bars are Rotating Most Slowly" (en). The Astrophysical Journal 835 (2): 279. doi:10.3847/1538-4357/835/2/279. ISSN 1538-4357.