Lobelia erinus

Lobelia erinus
Ilmiy tasniflash
	Oʻsimliklar
	Yuksak oʻsimliklar
	Gull oʻsimliklar
	Ikki urugʻpallalilar
	Asterids
	Asterales
	Campanulaceae
	Lobelia
	L. erinus
Binar nomi
	Lobelia erinus; ; L.
Sinonimlar
	List ; Dortmannia debilis var. natalensis Kuntze; Dortmannia erinoides (L.) Kuntze; Dortmannia erinus (L.) Kuntze; Dortmannia flexuosa (C.Presl) Kuntze; Dortmannia lavandulacea (Klotzsch) Kuntze; Dortmannia senegalensis (A.DC.) Kuntze; Enchysia erinoides (L.) C.Presl; Grammatotheca erinoides (L.) Sond.; Laurentia erinoides (L.) G.Nicholson; Lobelia acutangula (C.Presl) A.DC.; Lobelia algoensis A.DC.; Lobelia altimontis E.Wimm.; Lobelia bellidifolia L.f.; Lobelia bellidifolia Thunb.; Lobelia benguellensis Hiern; Lobelia bicolor Sims; Lobelia bracteolata A.DC.; Lobelia candida Link nom. inval.; Lobelia chilawana Schinz; Lobelia dortmannii Dammann; Lobelia erinifolia Salisb. nom. illeg.; Lobelia erinoides L.; Lobelia erinoides Thunb.; Lobelia filiformis f. albiflora E.Wimm.; Lobelia filiformis var. filiformis; Lobelia filiformis f. multipilis E.Wimm.; Lobelia filiformis f. muzandazora E.Wimm.; Lobelia filiformis var. natalensis (A.DC.) E.Wimm.; Lobelia jugosa S.Moore; Lobelia keilhackii E.Wimm.; Lobelia kohautiana Vatke nom. illeg.; Lobelia lavendulacea Klotzsch; Lobelia lydenburgensis E.Wimm.; Lobelia melsetteria E.Wimm. nom. inval.; Lobelia montaguensis E.Wimm.; Lobelia natalensis A.DC.; Lobelia nuda Hemsl.; Lobelia nuzana E.Wimm.; Lobelia oranjensis E.Wimm.; Lobelia parvifolia Raf. nom. illeg.; Lobelia polyodon E.Wimm.; Lobelia procumbens J.Forbes; Lobelia pubescens var. simplex Kuntze; Lobelia raridentata E.Wimm.; Lobelia rosulata S.Moore; Lobelia schrankii Sweet; Lobelia senegalensis A.DC.; Lobelia transvaalensis Schltr.; Lobelia trierarchii R.D.Good; Lobelia turgida E.Wimm.; Lobelia wildii E.Wimm.; Monopsis conspicua Salisb. nom. illeg.; Monopsis debilis var. conspicua Sond.; Monopsis simplex var. conspicua (Sond.) E.Wimm.; Rapuntium acutangulum C.Presl; Rapuntium bellidifolium (L.f.) C.Presl; Rapuntium bicolor (Sims) C.Presl; Rapuntium erinoides (L.) Mill.; Rapuntium erinus (L.) Mill.; Rapuntium kohautianum C.Presl; Rapuntium krebsianum C.Presl; Rapuntium procumbens (J.Forbes) C.Presl ;

Lobelia erinus (qirrali lobeliya, bogʻ lobeliyasi yoki lobeliya) — Afrikaning janubida oʻsuvchi Campanulaceae oilasiga mansub gulli oʻsimlik turi.

Tavsif

Bu balandligi 8-15 sm gacha oʻsadigan oʻsimlik. Bazal barglari oval, uzunligi 10 mm va kengligi 4–8 mm, cheti tishli. Poyasida balandroq barglari ingichka, baʼzan esa tishsiz.

Gullari yovvoyi oʻsimliklarda koʻkdan binafsha ranggacha boʻlib, gullari 8–20 mm besh boʻlakli. Gullari roʻvak toʻgullarda ochiladi. Gullari ikki jinsli uzunligi 1 santimetrgacha boʻlgan zigomorf. Beshta sepals birlashtirilgan. Gultojning rangi oq, koʻk, binafsha, pushti yoki qizil rangga qarab oʻzgaradi va markaz sariq yoki oq rangga ega. Beshta stamens uzunligi 3 dan 7 millimetrgacha^[1].

Meva 5–8 mm gacha boʻlgan koʻplab mayda urugʻlarni oʻz ichiga olgan koʻsakdir^[2]^[3].

Diapazon

Tarqaish maydoni Afrikaning janubidan boshlanib, Malavi, Mozambik, Zambiya va Zimbabvedan janubga Botsvana, Namibiya, Esvatini, Lesoto va Janubiy Afrika provinsiyalarigacha choʻzilgan.

Oʻstirish va foydalanish

Lobelia erinus — bogʻlarda oʻstirish uchun juda mashhur oʻsimlik. Moʻtadil zonalarda u yarim chidamli bir yillik oʻsimlik sifatida oʻstiriladi. Bahorda issiqxonaga shisha ostiga ekiladi, soʻngra barcha sovuq xavfi oʻtib ketganda keyin yerga koʻchirilgan. Oʻsimlik koʻchatlarini may yoki iyun oylarida sotib olish mumkin^[4].

Turlari

Oq, pushti, toʻq qizil („qizil“), ochdan toʻq koʻkgacha binafsha rang, koʻpincha oq dogʻli gul ranglarining koʻplab navlari tanlab olingan. Eng yaxshi maʼlum boʻlgan navlarga „Blue Moon“, „Gracilis“, „Crystal Palace“^[5], „Sapphire“, „Rosamund“ va „Riviera Rose“ kiradi^[2].

Buyuk Britaniyada quyidagi navlar Qirollik bogʻdorchilik jamiyatining Bogʻdagi xizmatlari uchun mukofotiga sazovor boʻlgan^[6]: Cambridge Blue Cascade Series Colour Cascade Crystal Palace Mrs Clibran Purple Star Regatta Midnight Blue Regatta Sky Blue String of Pearl’s Watterfall Blue

Galereya

'Cambridge Blue'
Illustration
'Riviera Rose'
'Sapphire'

Manbalar

↑ Erich Oberdorfer : Plant sociology excursion flora for Germany and adjacent areas.
↑ ^2,0 ^2,1 Huxley, A., ed. (1992).
↑ PlantZAfrica: Lobelia (Wayback Machine saytida 2012-10-06 sanasida arxivlangan)
↑ RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley, 2008 — 1136-bet. ISBN 978-1405332965.
↑ „Plant of the week: Lobelia erinus 'Crystal Palaceʼ“. 2022-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-noyabr.
↑ „AGM Plants - Ornamental“. www.rhs.org. Royal Horticultural Society (2017-yil iyul). Qaraldi: 25-mart 2018-yil.

[1] Erich Oberdorfer : Plant sociology excursion flora for Germany and adjacent areas.

[rhs-2] 2,0 ^2,1 Huxley, A., ed. (1992).

[pza-3] PlantZAfrica: Lobelia (Wayback Machine saytida 2012-10-06 sanasida arxivlangan)

[4] RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley, 2008 — 1136-bet. ISBN 978-1405332965.

[5] „Plant of the week: Lobelia erinus 'Crystal Palaceʼ“. 2022-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-noyabr.

[6] „AGM Plants - Ornamental“. www.rhs.org. Royal Horticultural Society (2017-yil iyul). Qaraldi: 25-mart 2018-yil.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Lobelia erinus

Ilmiy tasniflash
	Oʻsimliklar
	Yuksak oʻsimliklar
	Gull oʻsimliklar
	Ikki urugʻpallalilar
	Asterids
	Asterales
	Campanulaceae
	Lobelia
	L. erinus
Binar nomi
*Lobelia erinus* L.
Sinonimlar
List Dortmannia debilis var. natalensis Kuntze Dortmannia erinoides (L.) Kuntze Dortmannia erinus (L.) Kuntze Dortmannia flexuosa (C.Presl) Kuntze Dortmannia lavandulacea (Klotzsch) Kuntze Dortmannia senegalensis (A.DC.) Kuntze Enchysia erinoides (L.) C.Presl Grammatotheca erinoides (L.) Sond. Laurentia erinoides (L.) G.Nicholson Lobelia acutangula (C.Presl) A.DC. Lobelia algoensis A.DC. Lobelia altimontis E.Wimm. Lobelia bellidifolia L.f. Lobelia bellidifolia Thunb. Lobelia benguellensis Hiern Lobelia bicolor Sims Lobelia bracteolata A.DC. Lobelia candida Link nom. inval. Lobelia chilawana Schinz Lobelia dortmannii Dammann Lobelia erinifolia Salisb. nom. illeg. Lobelia erinoides L. Lobelia erinoides Thunb. Lobelia filiformis f. albiflora E.Wimm. Lobelia filiformis var. filiformis Lobelia filiformis f. multipilis E.Wimm. Lobelia filiformis f. muzandazora E.Wimm. Lobelia filiformis var. natalensis (A.DC.) E.Wimm. Lobelia jugosa S.Moore Lobelia keilhackii E.Wimm. Lobelia kohautiana Vatke nom. illeg. Lobelia lavendulacea Klotzsch Lobelia lydenburgensis E.Wimm. Lobelia melsetteria E.Wimm. nom. inval. Lobelia montaguensis E.Wimm. Lobelia natalensis A.DC. Lobelia nuda Hemsl. Lobelia nuzana E.Wimm. Lobelia oranjensis E.Wimm. Lobelia parvifolia Raf. nom. illeg. Lobelia polyodon E.Wimm. Lobelia procumbens J.Forbes Lobelia pubescens var. simplex Kuntze Lobelia raridentata E.Wimm. Lobelia rosulata S.Moore Lobelia schrankii Sweet Lobelia senegalensis A.DC. Lobelia transvaalensis Schltr. Lobelia trierarchii R.D.Good Lobelia turgida E.Wimm. Lobelia wildii E.Wimm. Monopsis conspicua Salisb. nom. illeg. Monopsis debilis var. conspicua Sond. Monopsis simplex var. conspicua (Sond.) E.Wimm. Rapuntium acutangulum C.Presl Rapuntium bellidifolium (L.f.) C.Presl Rapuntium bicolor (Sims) C.Presl Rapuntium erinoides (L.) Mill. Rapuntium erinus (L.) Mill. Rapuntium kohautianum C.Presl Rapuntium krebsianum C.Presl Rapuntium procumbens (J.Forbes) C.Presl