Mükerrem Sarol

Ahmet Mukerrem Sarol^[1](1909-yilda tugʻilgan, Tripoli, Usmonlilar imperiyasi – 1995-yil 8-noyabr, Istanbul, Turkiya) — turk shifokori, siyosatchi, deputat va davlat vaziri.

Hayot

Mustafo Kamol Otaturk yaxshi bilgan general Usmon Nuri Sarol uning otasi. Otasi 1939-yil 5-iyulda Jandarmeriya Bosh qoʻmondoni oʻrinbosari lavozimiga tayinlanganidan bir yil oʻtib, 1940-yil 13-iyuldan 27-oktabrgacha Jandarmeriya Bosh qoʻmondoni oʻrinbosari etib tayinlandi.^[2]Kutahyaning Gediz tumanining taniqli oilalaridan biri boʻlgan general Usmon Nuri Sarol 1909-yilda Usmonlilar qoʻshinidagi burchi tufayli Tripolida edi, oʻgʻli va birinchi farzandi Mukerrem Sarol dunyoga keldi.

Dr. Mukerrem Sarol, 1933-yilda Istanbul universiteti tibbiyot fakultetini tamomlagandan soʻng, Gamburg universitetida akusher-ginekolog boʻldi. 1938-yilda Turkiyaga qaytgan Sarol, Aydında hukumat shifokori boʻlib ishlagan vaqtida Adnan Menderes bilan tanishadi va siyosatga kirishadi. 1950-yilda Demokratik partiyadan (DP) Istanbul deputati etib saylandi. 9 va 10. Bu davrda Istanbul, 11. Oʻsha davrda Edirne deputati etib saylangan Sarol, 1950-yillarda Davlat vaziri boʻlgan DP hukumati davrida Bosh vazir Adnan Menderesning yaqin doʻstlari va hamkasblari orasida edi.

6-7-sentabr (1955-yil) voqealaridan soʻng, Menderesning isteʼfosini talab qilgan DP deputatlariga qarshi Menderesga taklif qilgan formulasi bilan Bosh vazirlik vazifasini davom ettirishiga yordam berdi. Bu usul siyosiy adabiyotga “Sarol formulasi” nomi bilan kirdi. Siyosatga kirgan yillarida nashr eta boshlagan “ Turk Sesi ” gazetasi imtiyozini Uchinchi Menderes hukumatida matbuot boʻyicha Davlat vaziri boʻlganidan soʻng (1954) bir qarindoshiga oʻtkazishi, 1954-yilda “Turk Sesi” gazetasi imtiyozini oʻz qarindoshiga oʻtkazishi, isbotlash huquqi masalani koʻtardi. Shuningdek, DPda boʻlinish va uning 1955-yilda davlat vaziri lavozimidan isteʼfoga chiqishiga olib keldi.

1958-yilda Istanbuldagi Buyuk Klub prezidenti etib saylangan Dr. Mukerrem Sarol bu vazifani 1960-yilgacha davom ettirdi.

1960-yil 27-may toʻntarishiga qadar deputatlik vazifasini davom ettirgan Sarol, Yassiada sudiga hukm qilindi, lekin 1964-yilgi amnistiya bilan ozodlikka erishdi. U 1975-yildan keyin Adolat partiyasi (AP) safiga qoʻshildi.

U 2 jildlik „Nomaʼlum Menderes“ kitobini yozgan va unda oʻzining yaqin doʻsti Adnan Menderesning hayoti haqidagi xotiralarni jamlagan.^[3]

Mehmet Ali Birandning " Demirkırat " (1991) hujjatli filmida DP davri xotiralari bilan ishtirok etdi.

Uylangan va 5 farzandning otasi (Demir Baran Sarol, Gul Sarol, Usmon Nuri Sarol, Atilla Sarol, Timur Sarol). Mukerrem Sarol 1995-yil 8-noyabrda Istanbulda vafot etdi.

Manbalar

↑ „TBMM Albümü 2. Cilt (1950—1980)“. TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 dekabr 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-noyabr 2021.
↑ Jandarma Dergisi (Yıl: 75, Sayı: 87, Avgust 1999): „Yüzbaşı Ali Saip (Ursavaş) ve Binbaşı Osman Nuri'nin (Sarol) Millî Mücadele Anıları“. Derleyen: (E) Korg. Hüseyin Işık, 1999. Sayfa: 23.
↑ „Dr. Mükerrem Sarol: "Bilinmeyen Menderes" (I ve II)“. 20-fevral 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-yanvar 2014.

[albüm-1] „TBMM Albümü 2. Cilt (1950—1980)“. TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 dekabr 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-noyabr 2021.

[2] Jandarma Dergisi (Yıl: 75, Sayı: 87, Avgust 1999): „Yüzbaşı Ali Saip (Ursavaş) ve Binbaşı Osman Nuri'nin (Sarol) Millî Mücadele Anıları“. Derleyen: (E) Korg. Hüseyin Işık, 1999. Sayfa: 23.

[3] „Dr. Mükerrem Sarol: "Bilinmeyen Menderes" (I ve II)“. 20-fevral 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-yanvar 2014.

[1]

[2]

[3]