Vikipediya

Turklar

Turklar — xalq. Turkiyaning asosiy aholisi (50 mln kishi). Umumiy soni 53,3 mln kishi (1990-yillar oʻrtalari). Turk tilida soʻzlashadi. Dindorlari — sunniy musulmonlar. Turklar antropologik jihatdan janubiy yevropeoid irqning Oʻrta dengiz guruhiga mansub. Etnik jihatdan Turklar 2 asosiy qism: X — XIII asrlarda saljuqiylar va moʻgʻullar istilosi davrida Oʻrta Osiyo va Erondan Kichik Osiyoga koʻchib kelgan koʻchmanchi turk chorvador qabilalari (asosan, oʻgʻuzlar va turkmanlar) va mahalliy (Kichik osiyolik) aholidan tarkib topgan. Turklarning bir qismi (uzlar va bijanaklar) Bolqon yarim oroli orqali Kichik Osiyoga kirib kelgan.

Turklar
Türkler
Umumiy aholi soni

70 - 75 million
(dunyo aholisining tahminan 1.05% foizi)

Katta aholiga ega mintaqalar
 Turkiya 58,000,000-61.400.000 [1][2]
 Germaniya 2,800,000-3.500.000 [3][4]
 Iroq ca. 500,000-3.000.000 [5]
 Suriya lesser than 190,000-750.000 [6]
 Bolgariya 750,000-1.000.000 [7][8][9]
 Fransiya 500,000 [10][11]
 Buyuk Britaniya 500,000 [12]
 AQSh 500,000 [13][14]
 Niderlandiya 400,000 [15][16][17]
 Eron 400,000 [18]
 Shimoliy Kipr 260,000 [19][20]
 Avstriya 250,000 [21][22]
 Belgiya 200,000 [23][24]
 Avstraliya 150,000 [25][26]
 Yunoniston 130,000 [27][28][29]
 Saudiya Arabistoni 120,000 [30]
 Shveysariya 100,000 [31]
 Rossiya 100,000 [32]
 Makedoniya Respublikasi 80,000 [33]
 Daniya 70,000 [34][35]
 Shvetsiya 70,000 [36][37]
 Ozarbayjon 50,000 [38]
 Kanada 50,000 [39][40]
 Ruminiya 44,500 [41]
 Misr 40,000 [42]
 Isroil 20,000 [43]
 Kosovo 20,000 [44]
 Norvegiya 15,000 [45]
 Italiya 14,500 [46]
 Yaponiya 10,000 [47]
Tillar
Turkcha
Dinlar
aksariyat Islom
Qarindosh etnik guruhlar
boshqa turkiy xalqlar

Turklar mahalliy aholi (yunon, arman, gruzin va hokazo) bilan aralashib, ularning bir qismini oʻziga singdirib oldi, ularning xoʻjaligi va madaniyatining juda koʻp belgilarini oʻzlashtirdi. Etnogenezida, shuningdek, arab, kurd, janubiy slavyan, rumin, alban va boshqa elementlar ham qatnashgan. XIV— XVI asrlarda Turklar Bolqon yarim oroli va Kiprni egallaganlar. Turk xalqi taxminan XV asrda tarkib topdi. Turklar tarkibida yarim koʻchmanchi etnografik guruhlar: yuruklar, turkmanlar, taxtajlar, abdallar va hokazo bor. Yarim koʻchmanchilar oʻtroqlashib, Turklar tarkibiga singib bormoqda. Hozirgi Turklarning koʻpchiligi (65%) qishloq xoʻjaligida (dehqonchilik va chorvachilik), milliondan ziyodi sanoatda band.

Turklar — Kichik Osiyo yarim orolida yashaydigan turkiy millat. Turklarning asosiy qismi Turkiya hududida istiqomat qiladi, shuningdek Olmoniya (2.8 mil3.5 million kishi), Bolgariya (750 ming-1 milion kishi, Niderlandiya (400 ming kishi), Farangiston (500 ming kishi), Maqduna (110 ming), Yunoniston (100 ming), Kipr (280.000) singari oʻlkalarda yashayotgan turklarni uchratish mumkin.

Anʼanviy turk qahvası

Tili tahrir

Turk tili (turkcha) Oltoy tillar oilasining Turkiy tillar boʻlimi Oʻgʻuz guruhiga mansubdir. Zamonaviy Turk tili Gagauz tiliga juda yaqindir. Bazʼi qismlari Ozarbaidjoncha, Turkmanchaga ham oʻxshaydi. Turkchaning Arab imlosidagi, Lotin imlosidagi yozuvlarini uchratish mumkin. Mustaqillikdan soʻng hukumat Arab imlosidandan Lotin alifbosiga oʻtishga qaror berdi va hozirgi kunga kelib toʻliq lotinlashtirilgan.

Din tahrir

Arablar kelguniga qadar Turklar Tangritanlik dinlariga sigʻinar edilar. Milodiy 8-asrlardan boshlab turklar Islom dinini qabul qila boshladilar. Ayni paytda Turklar, Islom dinining Sunniylik mazhabidadir.

Manbalar tahrir

  1. ↑ Central Intelligence Agency. „The World Factbook; Turkey“. 13-may 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2009-05-13 sanasida arxivlangan)
  2. ↑ Helen Chapin Metz, ed. Turkey: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress, 1995. Turks
  3. ↑ France24. „New generation of Turks eyes brighter future in Germany“. 28-fevral 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 18-fevral 2009-yil.
  4. ↑ Deutsche Welle. „German Interior Minister Pledges to Improve Turkish Integration“. Qaraldi: 18-fevral 2009-yil.
  5. ↑ Bill Park. Turkey's Policy Towards Northern Iraq. Taylor & Francis, 2005 — 36 bet. ISBN 9780415382977. 
  6. ↑ http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/3580.htm
  7. ↑ Karpat, Kemal. Studies on Ottoman Social and Political History. Greenwood Publishing Group, 2002 — 6 bet. ISBN 9789004121010. 
  8. ↑ Gulcan, Nilgun. „Population of Turkish Diaspora“ (16-aprel 2006-yil).
  9. ↑ Diplomatic Observer. „HISTORY IS WRITTEN BY DIFFERENCES; DIFFERENCES MAKE HISTORY“. 26-aprel 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 17-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2009-04-26 sanasida arxivlangan)
  10. ↑ Hunter, Shireen. Islam, Europe's Second Religion: The New Social, Cultural, and Political Landscape. Greenwood Publishing Group, 2002 — 6 bet. ISBN 978-0275976088. 
  11. ↑ Todays ZAMAN. „Ankara Continues to Criticize Genocide Bill“. Qaraldi: 18-dekabr 2008-yil.
  12. ↑ Federation of Turkish Associations UK. „BRIEF HISTORY OF THE FEDERATION OF TURKISH ASSOCIATIONS IN UK“. 9-dekabr 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 19-dekabr 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2009-12-09 sanasida arxivlangan)
  13. ↑ Encyclopedia of Cleveland History. „Immigration and Ethnicity: Turks“. 12-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil.
  14. ↑ TURKISH SOCIETY OF ROCHESTER, NEW YORK. „About Turkish Society of Rochester“. 19-oktyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 19-dekabr 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2008-10-19 sanasida arxivlangan)
  15. ↑ CBS StatLine. „Population by origin and generation, 1 January“. Qaraldi: 16-iyul 2008-yil.
  16. ↑ Netherlands Info Services. „Dutch Queen Tells Turkey "First Steps Taken" On EU Membership Road“. 13-yanvar 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 16-dekabr 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2009-01-13 sanasida arxivlangan)
  17. ↑ Dutch News. „Dutch Turks swindled, AFM to investigate“. Qaraldi: 16-dekabr 2008-yil.
  18. ↑ Global Security. „Iranian Ethnic Groups“. Qaraldi: 9-oktyabr 2008-yil.
  19. ↑ Nusfus Ayimi. „The press statement of Prime Minister Ferdi Sabit Soyer on the tentative results of 2006 population and housing census (5-may 2006-yil)“. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil.
  20. ↑ Association of Turkish Cypriots Abroad. „ATCA news: National census held on 01/05/06 records a population of 264,172“. 13-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil.
  21. ↑ Großer Türkenanteil in Österreich, 2009-01-13da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-03-13
  22. ↑ Guardian. „Austria is not a racist country“. Qaraldi: 18-dekabr 2008-yil.
  23. ↑ King Baudouin Foundation. „Belgian-Turks A Bridge or a Breach between Turkey and the European Union?“. 26-iyun 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 26-dekabr 2008-yil. ( at Archive-It saytida 2008-06-26 sanasida arxivlangan)
  24. ↑ King Baudouin Foundation. „Turkish communities and the EU“. 25-fevral 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 26-dekabr 2008-yil. ( at Archive-It saytida 2009-02-25 sanasida arxivlangan)
  25. ↑ Sydney Morning Herald. „Old foes, new friends“. Qaraldi: 26-dekabr 2008-yil.
  26. ↑ Turkish Embassy AU. „Turkish National Day“. 25-fevral 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 26-dekabr 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2009-02-25 sanasida arxivlangan)
  27. ↑ European Free Aliance. „The Ignored Minorites in Greece: WESTERN THRACE TURKS and MACEDONIANS“. Qaraldi: 18-dekabr 2008-yil.
  28. ↑ The Human Rights Watch. „Turks Of Western Thrace“. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil.
  29. ↑ Greek — Turkish minorities, 2009-10-25da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-10-25 {{citation}}: no-break space character in |title= at position 6 (yordam)
  30. ↑ Gerald Robbins. Fostering an Islamic Reformation (Wayback Machine saytida 2008-10-21 sanasida arxivlangan). American Outlook, Spring 2002 issue.
  31. ↑ The Federal Authorities of the Swiss Confederation. „Bilateral relations between Switzerland and Turkey“. Qaraldi: 16-dekabr 2008-yil.
  32. ↑ Centre For Russian Studies. „2002 Nationality report“. 30-sentyabr 2007-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2007-09-30 sanasida arxivlangan)
  33. ↑ Central Intelligence Agency. „The World Factbook; Macedonia“. 21-sentyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2008-09-21 sanasida arxivlangan)
  34. ↑ StatBank Denmark. „Danmarks Statistik“. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil.
  35. ↑ DR Online. „Tyrkisk afstand fra Islamisk Trossamfund“. Qaraldi: 8-fevral 2009-yil.
  36. ↑ ZAMAN. „Erdoğan’s visit to Stockholm and Turkish-Swedish relations“. 4-aprel 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2008-04-04 sanasida arxivlangan)
  37. ↑ Murat, Sedat „Immigrant Turks and their socio-economic structure in European countries“. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi (2000). 26-iyun 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2008-06-26 sanasida arxivlangan)
  38. ↑ The Statistical Committee of the Republic Of Azerbaijan. „Population by ethnic groups (based on population census)“. 20-dekabr 2007-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil.
  39. ↑ Canada's National Statistical Agency. „Statistics Canada“. 25-dekabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2018-12-25 sanasida arxivlangan)
  40. ↑ Turkish Canadian Relations, 2010-02-04da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-03-13
  41. ↑ Central Intelligence Agency. „The World Factbook; Romania“. 21-sentyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2008-09-21 sanasida arxivlangan)
  42. ↑ Joshua Project - Ethnic People Groups of Afghanistan
  43. ↑ Mirora Translation & Consultancy Co.. „'The fifth most spoken language of the world' Turkish“. Press-reliz. 3-oktyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi.
  44. ↑ „Kosovo in figures 2005“. Statistical Office of Kosovo. Provisional Institutions of Self Government (2005). 9-mart 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2008-03-09 sanasida arxivlangan)
  45. ↑ Statistics Norway; Statistik sentralbyra. „Population by Norwegian/foreign citizenship and immigrant populations country background (2008)“. Qaraldi: 9-iyul 2008-yil. [sayt ishlamaydi]
  46. ↑ Statistiche Demografiche ISTAT. „Resident Population by sex and citizenship (Middle-East Europe)“. 2-mart 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 25-fevral 2009-yil. (Wayback Machine saytida 2009-03-02 sanasida arxivlangan)
  47. ↑ „Japonya Türk Toplumu (Turkish Community of Japan)“ (Turkish). Embassy of Turkey in Japan. 6-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 11-iyun 2008-yil. (Wayback Machine saytida 2008-05-06 sanasida arxivlangan) 



"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Turklar&oldid=3883906" dan olindi